Het leek in 2017 allemaal zo eerlijk. De verloting van plekken in studies met een beperkte capaciteit afschaffen en in plaats daarvan selecteren op schoolcijfers en motivatiebrieven.
Onderwijsminister Jet Bussemaker noemde het ‘de juiste student op de juiste plek’. Doei geluksfactor, hallo talent en kunde.
Maar de geluksfactor ging juist een grotere rol spelen, schreven we in onze serie over de universiteit als megastal. Wie in een veilige omgeving was opgegroeid, of rijke ouders had die bijles en speciale selectietraining konden betalen, maakte nu een grotere kans om te gaan studeren. Jongens, mantelzorgers en studenten met een migratieachtergrond hadden het nakijken.
Daar kwam nog bij dat opleidingen geen weet hadden van wie ‘de juiste student’ dan was. Yvonne Rouwhorst won de LSVb-scriptieprijs door aan te tonen dat overal op universiteiten dezelfde selectiemiddelen gebruikt worden, zonder een profielschets van ‘de juiste student’. Ze filteren vooral de student die de studie snel zal afronden, want dat is financieel interessant.
De geselecteerden zijn in de praktijk ‘vooral brave witte meisjes’, aldus een universiteitsmedewerker in een onderzoek van ResearchNed. Decentrale selectie leidt ertoe dat geprivilegieerde groepen een grotere kans hebben om toegelaten te worden.
Drie jaar na het verbod op loting is de Tweede Kamer, inclusief minister Van Engelshoven (D66), overtuigd van de kritiek. Voor de zomer komt Van Engelshoven op verzoek van GroenLinks en de PvdA met een rapport naar ‘alternatieve instrumenten die de kansongelijkheid niet aanwakkeren, zoals loting’.
Een volgende stap in een stroperig politiek proces, nadat ze eind 2018 al aangaf een jaar nodig te hebben om te besluiten of maatregelen om kansongelijkheid bij decentrale selectie tegen te gaan noodzakelijk waren. ‘Er is hoop’, schreven we.
Nu is loting –terecht – weer een serieuze optie.
Boven een eerdere versie van deze notitie stond een ongelukkig gekozen kop. Die hebben we aangepast.
