Beste,

Is het wel realistisch om het bouwen en beheren van woningen over te laten aan burgers? Hebben zij niet al genoeg te doen? vroegen lezers zich vorige week af onder Die stelt dat woningcorporaties weer moeten worden wat ze ooit waren: initiatieven vanuit de gemeenschap.

Maar niet iedereen is daarvan overtuigd. ‘Er zijn duizend-en-een dingen in de wereld, misschien is het wel fijn om niet te veel te moeten vergaderen over zoiets als huisvesting, bankzaken of de supermarkt’, schrijft bijvoorbeeld collega Jesse Frederik. Een lezer vraagt zich af of buurtinitiatieven nog wel inclusief zijn als het elke keer hetzelfde kleine groepje mensen is dat komt opdagen bij vergaderingen.

Niet de participatie is het probleem, maar de maatschappij die ons tot consumenten heeft gemaakt, reageert een andere lezer. ‘Het is een kwestie van verantwoordelijkheid mogen en moeten nemen en eigenaarschap kunnen ervaren, kunnen voelen.’ Volgens hem zijn veel dingen – zoals het beheer van natuurgebieden – al zo dichtgeregeld dat er geen ruimte meer is voor participatie.

Ik vind het een fascinerende discussie. Zelf vraag ik me na de zoveelste vergaderavond voor onze wooncoöperatie ook weleens af of we ons doel niet voorbijschieten. Werken we nog aan een betere samenleving als dat betekent dat we ons na werktijd de benen uit het lijf rennen om ook nog ons eigen huis te bouwen? En dan zijn wij nog degenen die het ons kunnen permitteren er zo veel tijd in te steken.

Tegelijkertijd ontstaan er mooie dingen als mensen de ruimte krijgen hun eigen woonomgeving vorm te geven. Het is leuker dan het kopen of huren van een kant-en-klaar huis. En doordat de bewoners samen hun buurt moeten beheren, krijgen ze een band. Hoe kan dus deelname van burgers eruitzien die niet te veel vraagt, en waarbij niemand buiten de boot valt? Het is een vraag die ik graag verder wil onderzoeken.

Wat de overheid aan het woningtekort wil doen

De afgelopen weken hebben ambtenaren en onderzoekers een grote hoeveelheid voorstellen gepubliceerd om het tekort aan betaalbare woningen tegen te gaan. Op dit moment schrijf ik een stuk waarin ik de belangrijkste voorstellen op een rij zet, samen met hun voor- en nadelen.

Een aantal maatregelen heb ik in eerdere nieuwsbrieven al genoemd: zo kwamen ambtenaren van het ministerie van Financiën met het idee om Ook het vergroten van de sociale huursector passeerde de revue.

Een ander voorstel is het Op dit moment krijgen alleenstaanden met een AOW-uitkering 70 procent van het minimumloon. Als ze gaan samenwonen met hun partner, wordt dat percentage verlaagd naar 50 procent. Veel mensen blijven dus alleen wonen, en houden daarmee onnodig woningen bezet.

En wat te denken van een om ze later door te verkopen? Op die manier komt de bouw niet stil te liggen als er even geen kopers zijn.

Wat er deze week gebeurde

Een andere maatregel tegen het tekort aan betaalbare woningen is vorige week dichterbij gekomen. Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken wil het aandeel van de WOZ-waarde bij de bepaling van de huur van sociale huurwoningen omlaag brengen. Daardoor kan een groot aantal huurwoningen die nu in de vrije sector vallen, binnenkort weer in de sociale sector terechtkomen.

De WOZ-waarde speelt sinds de wijziging van de Woningwet in 2015 een grote rol in het puntenstelsel waarmee de huur van sociale huurwoningen wordt vastgelegd. Vooral in de steden – waar de huizenprijzen het sterkst zijn gestegen – liggen de huren van veel sociale huurwoningen daardoor volgens het puntenstelsel boven de sociale huurgrens.

Veel huurders betalen nog steeds een lagere huur, maar corporaties en andere verhuurders hebben een deel van de woningen overgeheveld naar de vrije sector. Maar als de WOZ-waarde een minder grote rol gaat spelen voor de hoogte van de huur, kan daar weer verandering in komen.

En Ollongren heeft opnieuw geweigerd de huurverhogingen stop te zetten vanwege de coronacrisis. De minister legde voor de tweede keer een naast zich neer, die door de Eerste Kamer was aangenomen. Kox en de huurders willen de jaarlijkse huurverhoging van woningcorporaties tegenhouden, die altijd op 1 juli ingaat. Ook de meeste particuliere verhuurders verhogen dan hun huren.

Maar volgens Ollongren heeft het geen zin de huurverhogingen voor alle woningen stop te zetten. Ze wil in plaats daarvan meer mogelijkheden bieden de huur voor individuele huurders te verlagen. Ze beroept zich op de verhuurders, die zeggen dat de meeste huurders hun inkomen houden. Ze leven van een uitkering of AOW of maken gebruik van de noodmaatregelen in verband met corona.

Daar zit een meningsverschil met de huurders en met Kox. Die zeggen dat een groot deel van de huurders nu al moeite heeft de huur te betalen, en dat hun situatie door de economische recessie alleen maar slechter zal worden. Bovendien gelden de noodmaatregelen niet voor studenten.

Om te lezen, kijken en luisteren

De afgelopen dagen luisterde ik naar een In het tweeluik laten de makers van architectuur- en designprogramma 99% Invisible mooi zien hoe het modernistische ideaal van de stad als machine al snel een nachtmerrie werd. Wat ik niet wist: lang voordat de Bijlmer af was, gold de wijk als mislukking.

De makers tonen ook hoe er vanaf het begin sprake was van racisme. Veel mensen die vanuit Suriname naar Nederland verhuisden, kwamen in de Bijlmer terecht omdat ze nergens anders woonruimte konden krijgen. Terwijl de woonblokken deels leegstonden, stelden sommige van de woningbouwverenigingen die de flats beheerden toch een quotum in voor Surinamers. Totdat die besloten de woningen te kraken.

Al snel gold de Bijlmer als probleemwijk vanwege het hoge percentage migranten, en niet vanwege de mislukte bouwwijze. Terwijl het juist de migranten waren die bleven hangen, en in de Bijlmer ondanks alle problemen een gemeenschap creëerden. Zoals bewoner en programmamaker Guilly Koster het formuleert: ‘Wij zijn nooit het probleem geweest, wij zijn de oplossing voor het probleem.’

Nog meer vervlogen idealen komen aan bod in dit mooie artikel met bijbehorende podcast van De Wieringermeerpolder – ooit aangelegd als perfecte samenleving van boerengezinnen – wordt verdeeld door de bouw van een groot windmolenpark. De omwonenden zouden ervan meeprofiteren en de opgewekte energie zou het verbruik van Hollandse huishoudens compenseren. Maar in werkelijkheid slokken grote datacentra van Google en Microsoft de groene stroom op.

Tot de volgende,

Josta

Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief Wil je deze updates in je inbox ontvangen? Dat kan! Ik stuur elke week een mail waarin ik je op de hoogte houd van mijn artikelen en onderzoek. Schrijf je hier in voor mijn nieuwsbrief.