/dc-useruploads-images/d23ba95b92e642aea527ec12e53ecfb4.png)
Beste,
Er was eens een houtbewerker in Denemarken, die een geweldig spel verzon, een spelsysteem. Een wereld gemaakt van blokjes. Het was 1932. Het spel heette Lego, afkorting van Leg godt, ‘speel goed’. Echt goed ermee spelen, dat ging pas toen de blokjes eenmaal van stevig plastic werden gemaakt (jaren zestig). Nu konden kinderen van 0 tot 100 jaar alles maken wat er maar in hen opkwam.
De Legoschepper hielp de kinderen op weg met behulp van ontwerpkaders: een serie. Een thema. Of een wereld. En een van de belangrijkste werelden die werden geschapen, was Legostad (1978).
Maar wat ís een stad? Is de stad een plek waar mensen aan wolven ontsnappen? Een verzameling mensen die met elkaar praat, speelt, spullen en diensten uitruilt? Is het een verzameling gebouwen en wegen? Tot welke bedenksels nodig je uit?
Lego begon straatplaten uit te brengen. Dat waren stukken autoweg waar je stukken stad omheen kon leggen. Op die wegen kon je je Lego-auto’s, politie- en brandweerwagens laten rijden. Oliebedrijf Shell werd een belangrijke sponsor van Lego: olie is de grondstof van het plastic waarvan de blokjes tot op de dag van vandaag worden gemaakt. Vandaar al die tankstations en -wagens (van Shell en het fictieve bedrijf Octan ) in het oude Lego.
Legostad ontwikkelde zich tot een eigentijdse stad, die leek op veel Amerikaanse en Europese steden, waar in de naoorlogse jaren talloze straten, oevers en boulevards waren geasfalteerd. En de autowegen op de straatplaten werden door de jaren heen langzaam breder, net als in het echt. En de stoepen steeds smaller.
Zo veranderde Legostad, in navolging van de steden in de echte wereld, steeds meer in een uitdijend wegennetwerk waar mensen omheen woonden.
Waarom kan ik niet fietsen in Legostad?
En toen (2015) dacht een jongetje van vier uit Nederland: ‘Dat is gek! Ik kan fietsen over fietspaden in het echt, maar hier niet.’ En hij vroeg aan zijn vader: ‘Waarom zitten er geen fietspaden in Legostad?’ Legofietsjes waren er wel, maar fietspaden niet.
‘Ik weet het ook niet’, zei de vader, die Marcel Steeman heet. Voor zijn werk bij de Provinciale Staten van Noord-Holland had hij regelmatig te maken met mobiliteitsvragen. Steeman vroeg aan Lego hoe het zat, maar hij kreeg geen antwoord. Hij vroeg het aan zijn volgers op Twitter, waar Marco te Brömmelstroet, die daar als @fietsprofessor opereerde, zijn vraag herhaalde voor een groter publiek.
Mensen begonnen spontaan foto’s te delen van hun oude straatplaten en van oude Lego-autootjes, die vergeleken bij het Lego van nu op miniatuurtjes leken.
En ook dit is hoe het in de echte wereld is gegaan.
Lego: geen politiek statement
Steeman diende een ontwerp voor Lego met fietspaden in bij Lego Ideas. Dat is het online platform van het bedrijf waar Legofans steun voor hun zelf ontworpen Legosets kunnen genereren: met tienduizend supporters kom je in aanmerking voor uitvoering en distributie over de hele wereld. (Tot nog toe zijn uit Lego Ideas 33 officiële setjes voortgekomen.)
Maar toen begonnen de problemen. Het bleek dat je alleen met bestaande Legostukjes nieuwe ideeën mag indienen en niet aan de straatplaten mag morrelen. Er waren strenge richtlijnen, zoals dat een set universeel moet zijn: herkenbaar voor de hele wereld. Maar ja: in Duitsland hebben ze groene fietspaden, in Denemarken blauwe en in Nederland roze. Dus welke kleur is dan de universele?
En dan was er het belangrijkste punt in de lijst met vereisten: het mag geen politiek statement zijn. En dat waren fietspaden wel, vond Lego. Steemans voorstel werd afgekeurd en kwam niet online. Maar was het níét hebben van fietspaden in een stad dan geen politiek statement?
Eind vorig jaar kwam het bedrijf zelf ineens met een opening. Lego bracht een paar nieuwe setjes uit met steentjes als een soort klinkers, waarmee je zelf je straat kunt bouwen. En over de straat van een van die nieuwe setjes liep zelfs een fietspaadje van twee nopjes breed, net te smal voor het Legobakfietsje in de set.
Het fietspad was blauw. De Deense kleur. Te smal, vond Steeman. Bovendien stond er op het doosje achter een hekje een vrachtwagen met hoogwerker over het fietspad geparkeerd. En terwijl het lockdown-Lego in Huize Steeman zich opstapelde, begon hij aan een nieuw ontwerp voor een set waar het fietspad de volledige breedte van de straat inneemt. Met wat fietsjes erbij. En een pompje.
Tot Steemans verbazing werd dit nieuwe ontwerp binnen één dag geaccepteerd door Lego. Na iets meer dan een week was ruim een kwart van de stemmen van mensen die dit ook willen binnen, terwijl je twee jaar de tijd krijgt om tienduizend supporters zo ver te krijgen. Waarmee de verkeersmal van Legostad is opengebroken. Want waarom zou je de speelwereld van kinderen eigenlijk inrichten rond auto’s?
Het hoeven ook geen fietsen te zijn. Misschien bedenkt iemand wel een Legostad met woonerven, of een middeleeuws stratenplan à la Bruegel, of wordt Constants New Babylon de basis voor een nieuwe Legostad.
Steeman heeft op het moment van schrijven nog circa zevenduizend mede-indieners nodig.
Denken in systemen: de Nederlandse vertaling komt eraan!
Iets heel anders: drie maanden geleden schreef ik een ronkende aanbeveling van het boek Thinking in Systems van Donella Meadows. Ik eindigde met de vraag waarom dit boek niet in het Nederlands is vertaald en vroeg aan Uitgeverij Ten Have of dat niet iets voor hen was. Dat vonden zij ook. Afgelopen week mailden ze het goede nieuws: de rechten waren nog vrij, en zijn nu gekocht, dus de vertaling komt eraan.
Lees hier mijn verhaal over dit geweldige boek terug.
Rondom ons eigen boek
Ook rond het boek Het recht van de snelste van Marco te Brömmelstroet en ondergetekende zijn er fijne ontwikkelingen.
Zo kreeg ik net bericht dat de wethouders van de zeven Drechtsteden het nu aan het lezen zijn en erover in gesprek willen. Ook in Rotterdam, Nijmegen, Amersfoort wordt het boek ingezet om op een andere manier over mobiliteit na te denken. Eerder al bestelde een wethouder in Wassenaar (VVD) vijftig exemplaren om die met de fiets rond te brengen.
Rijkswaterstaat, de provincie Gelderland, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en een reeks andere instituties volgden de door Marco op basis van het boek ontwikkelde masterclass Anders Denken. Deze review op LinkedIn was ook te gek: van iemand die (net als ikzelf in het boek) terugkomt van de overtuiging dat zelfrijdende elektrische auto’s al onze problemen gaan oplossen.
Zo blijf je dan asfalt nodig hebben, en is dat nou vervelend: asfaltfabrieken in Nederland blijken tot tien keer zo veel benzeen uit te stoten als toegestaan, voor het maken van ‘duurzaam’ asfalt. Wat een verhoogd risico op leukemie tot gevolg heeft. De betrokken bedrijven zijn er al jaren van op de hoogte. Meer bij Trouw.
En wat betreft Lego als olieproduct: zouden we die nieuwe sets niet ook van iets anders kunnen maken? Maar even slijtvast? De gesprekken lopen.
Tot de volgende nieuwsbrief,
Thalia
Mijn nieuwsbrief in je mail?
Blijf via je inbox op de hoogte van mijn verhalen en activiteiten. Ik mail je wanneer ik iets te melden heb.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
