Beste,

Binnen de hoek van het YouTube-universum dat zich richt op het analyseren, recenseren en bekritiseren van films, geldt Lindsay Ellis als de absolute Al sinds 2009 maakt ze vrij briljante video-essays, met name over films die in de categorie low art/high yield vallen: Disneyfilms, blockbusterfranchises, Hollywoodmusicals, maar ook over aanverwante filmfenomenen, zoals

Een (kleine) selectie van Ellis’ geniaalste werk: een serie video’s waarin ze de low brow Transformers-franchise onderwerpt aan high brow academische filmtheorie; waarin ze analyseert waarom de real life remakes van Disneys geanimeerde klassiekers zo veel meer sociaal bewust zijn dan hun getekende versie; en een drieluik waarin ze naar Nieuw-Zeeland reist met de vraag: waarom waren de The Hobbit-films zo veel slechter dan de eveneens door Peter Jackson geregisseerde en alom gelauwerde Lord of the Rings-films?

Als afgestudeerd filmwetenschapper weet Ellis ondanks haar lichtvoetige en humoristische toon vakkundig bloot te leggen wat er onder de motorkap van hedendaagse populaire films verborgen zit. Want: hoe films de verhalen vertellen die ze vertellen, en waarom, zegt iets over de cultuur die ze produceert. En wat rot is in de samenleving, is vaak net zo rot in de films die ze voortbrengt.

Om die reden wordt Ellis vaak tot ‘LeftTube’ gerekend, een groep YouTubers wiens content zich met name richt op links-progressief gedachtegoed en sociale rechtvaardigheid.

Maar vorige maand werd Ellis vanwege een ongelukkig Twitterbericht eensklaps gecanceld, door hetzelfde links-progressieve publiek dat haar video’s normaal zo toejuicht.

De die ze daar vervolgens over maakte is waarschijnlijk haar beste werk tot nu toe.

Waarom werd Lindsay Ellis gecanceld?

Op 26 maart postte Ellis een tweet over de nieuwe Disneyfilm Raya and the Last Dragon, waarin krijgersprinses Raya op zoek gaat naar een magische draak die haar door kwade geesten geteisterde thuisland van de ondergang kan redden. Ellis had de film gezien, zag overeenkomsten met de geanimeerde Nickelodeon-serie Avatar: The Last Airbender, vatte haar bevindingen samen in 280 leestekens, en ging naar bed.

Bron: @thelindsayellis

Toen ze een dag later opstond was ze trending topic. Terwijl ze sliep had zich een woedende meute twitteraars gemobiliseerd, die er alles aan gelegen leek Ellis’ reputatie volledig en finaal met de grond gelijk te maken.

Wat wil namelijk het geval: hoewel beiden zijn geproduceerd door machtige Amerikaanse mediacorporaties, zijn zowel Raya als Avatar duidelijk geïnspireerd door Japanse anime en Aziatische folklore. En door te suggereren dat twee Aziatisch geïnspireerde cultuurproducten overeenkomsten vertonen, raakte Ellis volgens de boze Twitteractivisten akelig dicht aan het stereotype dat alle Aziatische culturen – en alle mensen met een Aziatische achtergrond – hetzelfde zouden zijn.

Haar tweet kwam op een ongelukkig moment: een week eerder pleegde een seksverslaafde witte man in de VS een aanslag op een massagesalon. Onder de acht slachtoffers die de aanslag niet overleefden waren zes vrouwen met een Aziatische achtergrond. In Amerika, maar ook in Nederland, leidde de aanslag onder andere tot demonstraties tegen de discriminatie, het racisme en de haatmisdrijven waar mensen met een Aziatische achtergrond nog dagelijks mee te maken krijgen.

En terecht. Het motief van de aanslagpleger was gebaseerd op het schadelijke stereotype dat de medewerkers van de Aziatische massagesalons zonder uitzondering sekswerkers zijn, waartegen hij zichzelf vanwege zijn oncontroleerbare driften enkel kon beschermen door ze dood te schieten. En ook hier in Nederland is het racisme en de stereotyperingen waar mensen met een Aziatische migratieachtergrond het slachtoffer van zijn nog vaak

Of de ‘cancellation’ van Lindsay Ellis net zo terecht was, valt echter te bezien. Hoewel haar tweet niet bijzonder genuanceerd was, was het ook niet bijzonder kritisch of hatelijk. Om het zo zwaar racistisch op te vatten als haar Twittercriticasters, moet je toch wel heel erg je best doen.

Maar, zoals zo vaak gebeurt binnen de cancelcultuur, werden naar aanleiding van haar eerste tweet ook al Ellis’ oude Twitterkoeien uit de sloot getrokken. Om te bewijzen dat onder haar flinterdunne laagje links-progressief fineer toch een racistische, seksistische en transfobe inborst schuilging, werden alle problematische tweets en video’s uit haar tien jaar jonge online carrière opgedregd en opnieuw verspreid.

De boodschap: Ellis is af.

Alleen mensen die zich schamen kun je cancellen

Binnen de hedendaagse cancelcultuur is de apology video inmiddels net zo alomtegenwoordig als het cancellen zelf. Vele collega-YouTubers van Lindsay Ellis hebben zich er al aan moeten wagen, Want hoe diep je ook door het stof gaat, hoe grondig je je fouten ook erkent, het is nooit genoeg. De publieke verontschuldigingen van YouTubers worden meestal afgedaan als onoprechte pogingen hun reputatie, publiek en voornaamste inkomstenbron van de totale vernietiging te redden. Eenmaal af is altijd af.

In haar video pakt Ellis het anders aan. In de vorm van een drankspelletje gaat ze alle bagger die naar aanleiding van haar tweet naar boven kwam langs. Waar ze oprecht spijt heeft van haar vroegere uitlatingen, betuigt ze ook spijt. Maar waar ze het gevoel heeft dat de opgeklopte woede onterecht is, laat ze zich niet meer tot een verontschuldiging verleiden, enkel en alleen om de gemoederen te sussen.

In plaats van dat ze naar de pijpen van een boze meute twitteraars danst, houdt ze hen een pijnlijk accurate spiegel voor. Het probleem met de hedendaagse cancelcultuur, stelt Ellis verderop in de video, is namelijk dat de mensen die écht gecanceld zouden moeten worden, eigenlijk helemaal niet te cancellen zijn.

Rechts-extremistische opiniemakers als Tucker Carlson en Ben Shapiro klagen weliswaar steen en been over de op hol geslagen cancel culture, zelf zullen ze nooit door de uitwassen ervan geraakt worden. Was het maar zo’n feest, dan waren alle echt problematische figuren snel verleden tijd.

Maar voordat we iemand met echt racistische, xenofobe of homofobe meningen in het gareel kunnen shamen, moet diegene wel voor dergelijke schaamte ontvankelijk zijn. En de pijnlijke waarheid is: de echte boosdoeners just don’t give a shit.

Daarom richt de huidige cancelcultuur zich volgens Ellis inmiddels meestal op de eigen gemeenschap. In plaats van het bestrijden van het werkelijke onrecht in de wereld, vinden er in woke online spaces constant zuiveringen plaats van hen die niet helemaal binnen de ideologische lijnen van de gemeenschap passen. En omdat deze mensen zich vaak wel iets aantrekken van het onrecht dat ze proberen te bestrijden, zijn ze hyperontvankelijk voor de schaamte waarmee een cancellation gepaard gaat.

Zoals Ellis zegt: ‘Zij die zich ook echt zullen schamen, worden geshamed. En waarom? Zodat de shamers het gevoel kunnen hebben dat ze het probleem van racisme en sociaal onrecht hebben opgelost door leugens te verspreiden over iemand die ze nooit hebben ontmoet, en die hen en hun gemeenschap nooit écht kwaad gedaan heeft?’

Daarmee legt Ellis de vinger op de zere plek. Cancelcultuur opereert inmiddels vanuit het idee dat we de wereld kunnen indelen in goede en slechte mensen, en dat het ons aller plicht is de slechte mensen te ontmaskeren en uit de samenleving te verbannen.

Maar naderhand is de wereld nog even shitty, met name voor leden van gemarginaliseerde groepen waar de cancelcultuur juist een lans voor placht te breken.

De Twittermeute roert zich, zonder zich altijd af te vragen voor wat of voor wie – en wordt daarmee vaker onderdeel van het probleem dan van de oplossing.

En dan nog iets heel anders

Aanstaande zaterdag publiceer ik een aanbeveling van De afwijking, het prachtige romandebuut van Dries Muus. In het boek vertelt Muus over een jonge voetballer die bruist van belofte, maar dan geconfronteerd wordt met een gerucht dat erop lijkt te wijzen dat hij gay is. Door de pesterijen die volgen, op school, op het veld, en op sociale media, zakt de eerst zo levenslustige hoofdpersoon langzaam weg in een moeras van onzekerheid en zelfwalging.

Het verhaal komt niet helemaal uit de lucht vallen: in zijn pubertijd maakte Muus zelf iets soortgelijks mee, binnen het Utrechtse amateurcircuit waar hij voetbalde.

Komende zaterdag zal Muus aanwezig zijn in de bijdragesectie onder het stuk om met leden in gesprek te gaan over zijn ervaringen met homonegativiteit in de voetbalwereld. Dus mocht je vragen voor hem hebben, of zelf ervaringen met homofobie willen delen, lees en praat dan met ons mee!

Hopelijk zie ik jullie zaterdag in de bijdragen onder het stuk.

Voor nu, tabee! En tot de volgende ;)

Deze nieuwsbrief liever in je inbox? Dat kan! Meld je hieronder aan, dan ploft-ie elke twee weken in je inbox. Schrijf je hier in voor mijn tweewekelijkse nieuwsbrief.