Luisteraars! In de nasleep van de toeslagenaffaire hoor je het steeds vaker: er moet meer aandacht komen voor de uitvoerbaarheid van beleid. Politici kunnen wel leuke plannen bedenken, maar ze zouden zich vaker moeten afvragen of die plannen wel uitvoerbaar zijn door ambtenaren bij bijvoorbeeld het UWV, de Belastingdienst of de Sociale Verzekeringsbank.

Op zich is dit geen nieuwe analyse. Sterker nog, al decennia nemen politici zich voor om meer aandacht te geven aan de uitvoering. En toch wil het nog wel eens gebeuren dat er wetten worden gemaakt die helemaal niet kunnen. Dan verschijnt er plotseling een maatregel in het regeerakkoord: ‘wij willen loondispensatie’ (wat dat ook moge wezen).

En dan komt men er na maanden achter: de ambtenaar kan dit niet uitvoeren, de burger kan dit niet begrijpen. Maar ja, het staat wel in het regeerakkoord. Door de beperkte aandacht voor de uitvoerbaarheid van politieke plannen (‘fraude moet keihard worden aangepakt!’) kunnen grote ongelukken ontstaan, zoals de toeslagenaffaire.

Als een analyse al dertig jaar klinkt maar niet tot een andere werkwijze leidt, wat is er dan aan de hand? Welke krachten werken de aandacht voor de uitvoerbaarheid tegen? Daarover hebben we het in deze podcast met (demissionair) minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, D66) en zijn hoogste topambtenaar Loes Mulder.

En natuurlijk, we hebben het ook over die andere modewoorden van de afgelopen tijd: de nieuwe bestuurscultuur, de afrekencultuur, de menselijke maat. Plus de grote vraag die een ex-topambtenaar van Sociale Zaken (Bernard ter Haar) onlangs opwierp in een heeft de Nederlandse overheid in de afgelopen dertig jaar eigenlijk nog iets substantieels tot stand gebracht?

Lees ook:

Deze ambtenaar doet wat Rutte nalaat: een actieplan maken om de overheid weer te laten presteren De Tweede Kamer is vol goede voornemens. Zij wil na de formatie meer tegenmacht uitoefenen. Maar dat zal niet genoeg zijn, de hele overheid schiet tekort. Dat zei de ervaren informateur Herman Tjeenk Willink, nu ook weer de Algemene Rekenkamer en – ongebruikelijk – een topambtenaar met recht van spreken. Lees de analyse van Marc Chavannes hier terug