/dc-useruploads-images/063c676e40a04abbbd35b76b2791da70.png)
Julian Baumgartner maakt video’s die zijn ruim 1,6 miljoen volgers op YouTube nauwelijks zien.
Vreemd? Nogal. Julian restaureert namelijk schilderijen, dus het visuele is zo ongeveer het hele punt van zijn ambacht. Maar de video’s die hij daarover maakt zijn zo rustgevend, dat velen zijn content vooral gebruiken om bij in slaap te vallen. Ook ik.
Niet dat zijn video’s saai zijn, integendeel. In Julians kundige handen worden de voddigste doeken weer echte kunstwerken. Meestal komen de schilderijen zijn werkplaats binnen met gaten en scheuren, verschoten vernislagen en oud broddelwerk van vorige restaurateurs. Maar ze verlaten zijn studio steevast piekfijn en puntgaaf.
Voor zijn YouTube-kanaal registreert Julian het monnikenwerk dat hij verzet om de portretten, landschappen en zeegezichten van zijn cliënten weer in topconditie te krijgen. Vaak is dat een enorm gepriegel met wattenstaafjes en oplosmiddelen; de scherpste scalpels, de dunste kwastjes; Belgisch linnen en strijkband; visgelatine en hazenlijm. Hij veegt, poetst, schrapt, plakt, naait, schrobt en hamert. En onderwijl verhaalt hij met een haast hypnotisch stemgeluid over zijn noeste handarbeid.
Als ik er alleen al aan denk, wil ik een dutje doen.
Relax, kijk een video!
Met zijn video’s opereert Julian op het snijvlak van een aantal zeer populaire YouTube-trends – of trends op sociale media in het algemeen: de oddly satisfying- trend, het ASMR-genre, geleide meditatievideo’s. Elk van deze subgenres is bedoeld ter ontspanning ende vermaeck. Zorgen? Kijk een video! Stress? Kijk een video! Slapeloos? Relax, kijk een video!
Als ik zelf met een plukje watten een schilderij van twee bij drie meter schoon zou moeten poetsen – centimeter voor centimeter, met kleine, ronddraaiende beweginkjes – dan had ik de hele bliksemse boel waarschijnlijk al na een minuut of tien woedend in een hoek gesmeten. Maar door te kijken naar Julians bedrijvigheid daalt een enorme rust over mij neer.
Het eindresultaat kijk ik de volgende ochtend vaak nog even terug
Hoe hij zich telkens monter aan schilderijen zet waarvan – zeg – de vernislaag van ouderdom is veranderd in iets wat nog het meeste lijkt op koffiekleurig, ondoorzichtig voordeurglas, is me een raadsel. Maar de toewijding waarmee hij de vernis vervolgens splinter voor splinter van het doek bikt, doet mijn interne monoloog aan maalgedachten verstommen. Vaak net lang genoeg om de slaap te vatten. Het eindresultaat kijk ik de volgende ochtend vaak nog even terug.
Bijzonder is hoe de visuele schoonheid van de kunst waar Julian aan werkt zich in zijn video’s vertaalt naar auditieve pracht. Wat zijn video’s écht heerlijk maakt, is namelijk het repetitieve schrapen van het spateltje waarmee hij met vulmiddel gaten in de verflaag opvult; het geluid van de borstel waarmee hij het stof uit de hoeken van het doek veegt, wanneer deze van zijn spieraam is bevrijd; of het zachte zoemen van de verwarmingstafel, waarop hij schilderijen onder vacuüm getrokken plastic weer plat en glad perst.
En dan is er nog zijn weergaloze stem. Diep, zacht, bedaard. Hij vertelt over de stappen die hij onderneemt in het restauratieproces, de keuzes die hij moet maken, de dilemma’s waar hij voor staat, en ook de ethische dimensie van zijn beroep. Als restaurateur heeft hij een plicht het kunstwerk in ere te herstellen, niet in te grijpen waar dat niet nodig is, en zo min mogelijk te interveniëren op de artistieke bedoeling van de kunstenaar.
En dat fluistert hij dan voor het slapengaan in je oor. Alsof je Juliette Binoche bent.
Voor Klaas Vaak spelen
Zoals elk groeiend YouTube-kanaal, is de content van Julian door de jaren heen steeds professioneler geworden. Hij neemt duidelijk met betere apparatuur op, heeft soms een cameraman die hem ondersteunt, en inmiddels bevat iedere video een boodschap van een of andere sponsor.
Ook zijn voice-overs zijn van steeds betere kwaliteit. Heerlijk in het begin, want hoe zuiverder, hoe meer zen. Maar sinds een jaar of wat klopt er iets niet.
Opeens was zijn stem niet rustgevend meer, maar onuitstaanbaar. En deden de video’s mij niet meer in slaap vallen, maar hielden ze me juist wakker.
Na een paar nachten piekeren, schoot me pas te binnen hoe het kwam: Julian is anders gaan praten. In plaats van te berusten in de rustgevende kwaliteit van zijn normale stem, zet hij voor zijn meest recente video’s een ASMR-stem op, met langgerekte S’en en tapped T’s. In plaats van mantraëske intonatie is zijn stem nu een en al zangerige affectatie.
Voor een nieuwe volger zal het nauwelijks te horen zijn. Maar vergelijk zijn vroegere video’s met zijn huidige, en het is onmiskenbaar dat hij een trucje is gaan uithalen, waarschijnlijk om de fans die zijn kalmerende energie prezen in de comments nóg beter te bedienen.
Kortom: in plaats van gewoon Klaas Vaak te zijn, is hij Klaas Vaak gaan spelen. Maar dat is juist ontiegelijk vervelend.
Is Julian een beunhaas?
Op wederom een slapeloze nacht sloeg ik eens aan het googelen. Lagen andere fans van Julian ook wakker en verbouwereerd in bed? Nou, over zijn stemwisseling vond ik niets. Maar wel een Reddit-draadje van collega-conservatoren en restaurateurs.
Wat blijkt: volgens sommige vakgenoten is Julian een enorme beunhaas! Blijkbaar gebruikt hij allerlei methodes die binnen de wereld van kunstrestauratie achterhaald en uit den boze zijn.
Enkele Reddit-reaguurders wijzen erop dat Julian ondanks al zijn zoetgevooisde gelul over beroepsethiek veel te invasief te werk gaat, onnodig agressieve reinigingsmiddelen gebruikt, en dat zijn technieken niet voldoen aan de academische standaarden voor conservatoren. Waarop zijn fans weer tegenwerpen dat de criticasters nauwelijks bewijs aanleveren voor hun claims en dat zij gewoon afgunstig zijn vanwege Julians succes.
Ik heb die nacht de slaap niet meer kunnen vatten, dat zul je begrijpen.
Nieuwsgierig geworden naar mijn journalistiek?
Meld je dan ook aan voor mijn persoonlijke nieuwsbrief. Daarin update ik je tweewekelijks over mijn onderzoek naar de grote identiteitsvraagstukken van onze tijd.
Meer lezen?
Hoe een slapeloze de nacht terugwon
Een op de negen Nederlanders is chronisch slapeloos. Als oorzaak wordt vaak gewezen naar een foutje in het lichaam, een mankement in het brein. Kortom: het ligt aan jou, niet aan de wereld. Maar klopt dat wel?
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
