Beste Marilse,

Ik had even tijd nodig om na te denken over mijn antwoord. Wat zal ik doen? Jouw stuk voor stuk van commentaar voorzien? Dat lijkt me niet nodig. Je hebt helemaal geen verschrikkelijk ongelijk, dus welk nut zou dat hebben? Zelfs je vraag ‘Of vind je me nu een complotdenker?’ zou ik positief beantwoorden.

Nee, ik grijp liever de kans aan om toe te lichten waarom ik jouw zorgen over de kwaliteit van de kinderopvang deel. Ook ik, als hoofdredacteur van hou mijn hart vast. Niet zozeer omdat de kwaliteit van de kinderopvang zo laag is, maar omdat de kwaliteit van de kinderopvang op het moment bedreigd wordt door het huidige beleid en de bezuinigingen.

Crèches worden echt beter

Eerst even wat feitelijkheden: de eerste rapporten van de toonden een matige en soms ondermaatse kwaliteit van de kinderopvang aan. De verzamelde kinderopvangondernemers vonden dat niet leuk. Er was een neiging om de kwaliteitsbeoordeling te ontkennen dan wel te bestrijden. Een beetje begrijpelijk; de rapporten kwamen op het moment (inmiddels zo’n tien jaar geleden) dat de sector zich een aantal jaren een slag in de rondte had gewerkt om de uitbreidingen te organiseren waar de samenleving om schreeuwde (gezien de wachtlijsten). Ik herinner me dat ik toen schreef: gelukkig, de groei neemt af, dat geeft ruimte en energie om aan de kwaliteit te werken. Dat gebeurde.

En om nu maar even met grote stappen door de recente geschiedenis te gaan: de nieuwste rapporten zijn en aan de aspecten die matig beoordeeld worden (de pedagogische vaardigheden), wordt inmiddels

Opvang is goed voor het kind

Ik twijfel niet aan de inzet en bedoeling van (het overgrote deel van) de kinderopvangondernemers. Sterker nog, ik waardeer ze enorm om hun niet aflatende ijver om in een samenleving die de meerwaarde van kinderopvang niet wil zien, te strijden voor goede, betaalbare en voor alle kinderen toegankelijke kinderopvang.

Veel van directeuren, managers en pedagogen in de grote en kleine kinderopvangorganisaties (nee, niet die van het huidige ) hebben hun wortels in de jaren tachtig. De tijd waarin bevlogen types op een affiche schreven: ‘Crèche, goed voor u, goed voor uw kind!’ Het achterliggende idee vond woorden in begrippen als: ontwikkelingskansen voor alle kinderen, gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid tussen ouders onderling en professionals, speelruimte voor kinderen in overvolle steden, speelkameraadjes voor kinderen uit de moderne kleine gezinnen, een positief en democratisch opvoedingsklimaat en - niet meer en niet minder belangrijk - de mogelijkheid om als ouders de financiële verantwoordelijkheid en de zorg voor kinderen te delen. Het zijn begrippen waardoor ook veel ondernemers van jongere generaties zich laten inspireren.

Politieke haalbaarheid

Toen braken de jaren negentig aan. Op basis van overwegingen van politieke haalbaarheid werd door de beleidsvoorbereiders van het toenmalige verantwoordelijke ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gekozen voor kinderopvang als arbeidsmarktinstrument. Dit was zeer tegen de zin van veel vertegenwoordigers van de kinderopvang. Die wilden kinderopvang als brede pedagogische voorziening voor jonge kinderen. Helaas, alleen als het belang van kinderopvang als arbeidsmarktargument voorop zou staan, zou uitbreiding van de kinderopvang door een politieke meerderheid ondersteund worden.

In iedere politieke discussie over kinderopvang worden de kosten enkel afgewogen tegen de economische noodzakelijkheid

Hier zitten we nog steeds mee. In iedere politieke discussie over kinderopvang worden de kosten – ofwel de hoogte van kinderopvangtoeslag (lees: betaalbaarheid voor ouders) en financiële ruimte voor kwaliteit (lees: onder andere het aantal leidsters) – enkel afgewogen tegen de economische noodzakelijkheid. Het pedagogisch belang wordt niet meegewogen. Daarmee is kinderopvang ‘een klapstoeltje’ van de economie geworden.

Een grote groep kinderopvangondernemers probeert sinds jaar en dag, tegen de stroom in, het maatschappelijk belang van kinderopvang voor het voetlicht te krijgen. Daar zijn deze ondernemers maar matig succesvol in. Waarom? Omdat het Nederlandse publiek zich geen voorstelling kan maken van de pedagogische meerwaarde. Niet uit domheid, maar uit onwetendheid en ongeïnformeerdheid.

Een week of wat geleden sprak ik met een bevriende jonge, universitair geschoolde pedagoge die hardop nadacht over wanneer ze haar eerste kind zou krijgen en hoe ze de kinderopvang zou regelen. Haar voorkeur ging toch wel uit naar haar moeder want die woont in de buurt. En ja, misschien ook wel een dagje kinderopvang, omdat het wel leuk is als de kleine ook met andere kinderen kan spelen.

Ik heb als Brugman moeten praten. Ik heb verteld over het belang van een stabiele, voorspelbare omgeving waar kinderen zich kunnen hechten. Over het belang van vriendschappen, ook voor jonge kinderen. Over de kans die kinderen in een kinderdagverblijf krijgen om deel te nemen aan een kleine hechte gemeenschap. Over de educatieve avonturen die kinderen in een kinderdagverblijf kunnen beleven. Maar, zo zei ik, dat vraagt wel wat meer dan een flexibel dagje in de week je kindje in de zandbak van een kinderdagverblijf droppen, onder het toeziend oog van een best wel lieve leidster.

Jouw aandeel

Dit is het punt waarop ik enthousiast word over jouw aandeel in onze ijver voor goede kinderopvang. Jij hebt ‘een publiek’ van jonge, gestudeerde ouders die het verschil kunnen maken. Deze ouders hebben er helemaal niks aan als je Lex Staal, directeur van de Brancheorganisatie Kinderopvang Wat kopen jouw lezers daarvoor? De opdracht van Lex Staal is de kwakende kikkers in de kruiwagen van de kinderopvang te houden. Want geloof me, de bedreigingen aan het adres van de kinderopvang vertalen zich in onderling gekrakeel over de beste oplossing (waarvan het seminar dat je bezocht een illustratie is. Jij hebt ook de verontwaardiging gehoord van verschillende aanwezigen over de minimale varianten).

Jouw lezers hebben er ook niks aan om Gjalt Jellesma van BOinK – de Belangenvereniging voor Ouders in de Kinderopvang – Jouw lezers hebben er meer aan als je ze door jouw reportages bijgepraat worden over wat goede kinderopvang kan betekenen en hoe ze hun politieke stem kunnen inzetten om goede kinderopvang voor elkaar te krijgen.

Leesvoer

Ik wil besluiten met een paar voorbeelden van verwoede pogingen om de kinderopvang in Nederland op een hoger plan te brengen. Deze publicaties laten zien wat de meerwaarde van kinderopvang kan zijn, mits er aan voorwaarden voldaan wordt. Ze laten ook zien dat de kwaliteitseisen niet verdwenen zijn uit de sector. In tegendeel, ze worden als ‘minimale eisen’ ervaren, die vragen om uitwerking en vertaling naar meer pedagogische

‘De betekenis van kinderopvang en de opdracht die dit meebrengt.’

Twee publicaties op basis van wetenschappelijke inzichten over de meerwaarde van kinderopvang:

van het Pedagogenplatform Kinderopvang als voorbereiding op de discussie die in de sector gevoerd wordt over de kwaliteit van de kinderopvang.

Je lezers hebben mogelijk ook belangstelling voor de studies en

Clichédenker

Wel, dit is mijn antwoord aan jou. Ik hoop dat het je inspireert. Mijn uitnodiging staat nog steeds. En ook je lezers wil ik uitnodigen zich te verdiepen in wat kinderopvang is en hoe zij bij kunnen dragen aan een de vormgeving van deze mooie voorziening die kinderen verrijkt en ouders in de gelegenheid stelt de lusten en lasten van het gezin te delen. Jij en je lezers kunnen er zo ook voor zorgen dat een willekeurige goed boerende keurslager geen kans meer ziet om zijn geld te investeren in een ketentje dagverblijfjes vanuit de wens zonder veel moeite rijk te worden. Want die bestaan ook. Of ben ik nu een clichédenker?

Met groet,

Wilma

Mijn brief aan Wilma Kinderopvang moet flexibeler worden van minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken). Op het congres ‘Kinderopvang à la carte’ wordt duidelijk dat sommige ondernemers deze wens aangrijpen om met een dubbele kwaliteitsstandaard te komen: een A-merk en een budgetmerk. Zo wordt de pedagogische kwaliteit ondergeschikt gemaakt aan bedrijfsbelang. Tijd voor een open brief aan een van de organisatoren.
 Lees: Krap bij kas? Breng uw kind dan naar de Euroshopperopvang!