The White Lotus gooit giftige mannelijkheid in de blender – en maakt er een eiwitshake van

[Let op: dit stuk bevat spoilers voor de laatste aflevering van The White Lotus]

De afgelopen weken had iedereen het over Adolescence, een serie die zichzelf zo duidelijk uitlegt, dat je je afvraagt waar je het nog over hoeft te hebben.

Toxic masculinity, zo tettert het script door het mooie film- en acteerwerk heen, is online zo toegankelijk en besmettelijk voor adolescenten dat ze soms zelfs goed gehechte, lieve jongetjes in messentrekkende sociopaten verandert.

Liever heb ik het even over het obscure, weinig besproken (grapje) derde seizoen van The White Lotus, dat de mannelijkheidscrisis op speelsere wijze aanvliegt. Hier valt nog wat te interpreteren, bedoel ik, te analyseren.

Voer voor psychoanalytici

Sigmund Freud would’ve had a field day. De vadermoord, de kinks, de incest: voor zover het niet allemaal op hetzelfde neerkomt – daddy issues – biedt The White Lotus een overvloed aan oedipaal vlees om je tanden in te zetten.

Waar ik al vanaf de eerste aflevering op kauw – voor zover kauwen hier gepast is – is de eiwitshake van Saxon, op het eerste gezicht de giftigste man uit de serie. 

In de jaren vijftig bedachten psychoanalytici de term ‘transitieobject’ voor spullen die jonge kinderen troost bieden wanneer ze (tijdelijk) gescheiden worden van hun primaire verzorgers – knuffeldekentjes, teddyberen, fopspenen. De realiteit is natuurlijk dat veel volwassenen nog steeds objecten hebben waaraan ze een grote emotionele geborgenheid ontlenen – opgezette pekinezen, postzegelverzamelingen, mobiele telefoons.

Voor Saxon, de oudste zoon van het gezin Ratliff dat een week in het Thaise luxeresort The White Lotus verblijft, is dat transitieobject zijn enorme blender, of wat hij daarin maakt. In de exorbitante villa ontbreekt het de Ratliffs letterlijk aan niets, maar Saxon kan geen week zonder zijn van thuis meegenomen eiwitshake. 

De shake is een makkelijk, maar effectief symbool voor het soort kwetsbare mannelijkheid dat Saxon vertegenwoordigt. Die dagelijkse kledder eiwit is wat hem een man maakt én houdt (naast compulsief seksistische grappen maken, een opdringerig libido en een baan bij het bedrijf van z’n pa). 

Het volume van Saxons fallische energie doet niet onder voor de teringherrie die de blender maakt. Hij wil het zijn lieve jonge broertje Lochy ook inzepen: zonder deze vloeibare eiwitten word je nooit een man – slikken, kerel! 

Dat Saxon zijn proteïnepoeder de halve wereld over sleept, wijst op de onderbewuste angst dat er in ‘het verre oosten’ niet genoeg eiwit is om zijn gespierde zelfbeeld in stand te houden. Een bekend idee: in de voedingswetenschap van de koloniale periode werd eiwitconsumptie een maatstaf om westerse diëten af te zetten tegen de voedingspatronen van de oorspronkelijke bewoners. Vleesconsumptie betekende beschaving en kracht; plantaardige diëten werden gezien als primitief. 

Die associatie wordt versterkt als Saxons spirituele zusje Piper haar gedroomde leven in een boeddhistisch klooster toch vaarwel zegt vanwege de eenvoudige plantaardige (smakeloze) maaltijden die ze er eten. 

Saxons vlezige, westerse mannelijkheid lijkt een tragisch importproduct voor de boeddhistische lokale bevolking, die in de persoon van de bewaker Gaitok karikaturaal wordt neergezet als van nature ethisch en geweldloos. Maar die positie blijkt niet houdbaar: als hij zijn meisje en zijn baan in de toeristische oase wil behouden, moet Gaitok zich vermannen en het wapen ter hand nemen. The White Lotus corrumpeert uiteindelijk iedereen. 

Van fitnessfanatisme naar giftige mannelijkheid

Hoewel niet alle fans tevreden waren met dit seizoen, woekerden online de theorieën over het moordmysterie. Die speculaties werden deze keer nogal onsubtiel uitgelokt door een exces aan misleidende hints. Voorspellen wie er zou sterven en hoe werd bij ons thuis een raadspelletje naar de morele vraag wie dat het meest verdiende. Of zouden ze juist zo cynisch zijn om het onschuldigste personage om zeep te helpen? Niet Gaitok!

Hoe dan ook, dacht ik (en vele forumdetectives met mij), er moet iets gebeuren met die monsterlijke blender. En jawel, in de laatste aflevering zagen we een nogal gezwollen symbool bereid worden: de toxic eiwitshake! Dat die geconsumeerd wordt door het lieve broertje, lijkt uit te dragen wat in Adolescence letterlijk gezegd wordt: er is voor jongens een te hellend vlak ontstaan van fitnessfanatisme naar giftige mannelijkheid.

Voor de letterlijke denkers onder ons: ik zeg niet dat je een giftige man bent als je naar de sportschool gaat. Ik wil alleen wijzen op de ironie – om niet te zeggen perversie – van het feit dat in het toch al eiwitrijkste deel van de wereld steeds meer volwassen mannen voortdurend aan flessen met pap lurken. 

Het mooie van Saxon Ratliff is dat hij niet radicaliseert. Wanneer zijn opgepompte ego leegloopt, blijkt hij zo giftig nog niet. Vernedering hoeft niet altijd in een tragedie te eindigen; het is mogelijk een nieuw, nederiger begin. Dat is tenminste het greintje hoop dat ik uit dit grimmige seizoen haalde.