Verlichtingsdenker schreef ooit: ‘Er is niets zo verheven als de menselijke rationaliteit.’

Die was duidelijk nog nooit in een fitnesscentrum geweest.

Dat kon ook niet, want in de achttiende eeuw bestond de sportschool nog niet. En dat is maar goed ook, want had Immanuel Kant er ooit een van binnen gezien, dan was die hele verlichting er waarschijnlijk nooit van gekomen. Nergens, maar dan ook nergens, zie je de homo sapiens zo irrationeel bezig als in die bizarre wereld die wij het fitnesscentrum noemen.

Om maar even met een anekdote te beginnen: de sportschool waar ik maandenlang kwam, ligt op een steenworp afstand van het Vondelpark te Amsterdam. In die sportschool, op de bovenste verdieping, staan elke dag mensen op een loopband met televisie waarop men virtuele parcours rent door - ik verzin dit niet - een park.

Kosten: tachtig euro per maand. my ass.

De lijst die je in zo’n sportschool kunt maken van gedragingen die je serieus doen twijfelen of de verlichting ooit heeft plaatsgevonden is werkelijk eindeloos - van vrouwen die uren op trilplaten staan om Joost mag weten wat te bereiken tot mannen met een procentje of dertig lichaamsvet die eindeloos in zo’n buikspierapparaat hangen omdat ze denken dat je daar een sixpack van krijgt.

Laat ik het zo zeggen: mocht Hollywood ooit nog op zoek gaan naar een vervolg op One Flew Over The Cuckoo’s Nest, dan zou ik bij deze willen opteren voor One Flew Over The Basic Fit.

Mocht Hollywood ooit nog op zoek gaan naar een vervolg op One Flew Over The Cuckoo’s Nest, dan zou ik bij deze willen opteren voor One Flew Over The Basic Fit

Nu zijn deze zichtbare eigenaardigheden van de fitnessende mens nog van de kolderieke soort, erger zijn de denkbeelden die hij er op de achtergrond op nahoudt. Want, daar kun je zeker van zijn, de meeste mensen die staan te zwoegen in de sportschool doen dat omdat ze ten prooi zijn gevallen aan een van de vele leugens die het fitnessevangelie via allerhande sites en bladen de wereld inhelpt. En, laat ik iets specifieker zijn: vooral mannen wordt een eindeloze hoeveelheid fitnessnonsens verkocht.

Heel verrassend klinkt dat misschien niet - wie gelooft überhaupt de glossy’s in de kiosk? Maar ik heb mij de laatste maanden grondig verdiept in deze materie en sta steeds meer versteld van de mate van misleiding die in deze tak van de media domweg de norm is.

Tegen het onrealistische, bij elkaar gephotoshopte schoonheidsideaal van de vrouw zijn inmiddels bibliotheken vol schotschriften geschreven, maar over precies hetzelfde euvel ten aanzien van de man hoor je vreemd genoeg maar weinig. Terwijl dat ideaal - en vooral: hoe het te bereiken - zo mogelijk nog misleidender is dan wat we uit de vrouwenbladen gewend zijn.

Sla een willekeurig fitnesstijdschrift open en een litanie aan onwaarheden straalt je tegemoet. Allemaal met hetzelfde recept: op de voorpagina een man met brede torso, armen zo breed als benen en uiteraard: het onmisbare wasbordje. Daaromheen, zonder uitzondering, teksten als: ‘Spieren: het vijftienminutenplan!,’ ‘Verlies je vet in dertig dagen!,’ ‘Fast track your sixpack’ en meer van dat soort koppen die doen geloven dat jij nog voor Kerstmis die man kan zijn die jou met z’n Prodenttanden zo vriendelijk tegemoet lacht.

Zelf heb ik jaren tot de categorie mannen behoord die dacht dat die beloftes op dit soort glossy’s op hun best behoorlijk overdreven waren - en dat je, met een beetje discipline en drie uurtjes per week aan de gewichten, in ieder geval een heel eind kon komen.

Maar nu ik de afgelopen drie maanden serieus en onder begeleiding een professioneel fitnessschema volg, weet ik: het is, van kaft tot kaft, totale bullshit. De mannen die figureren op de voorpagina’s van bladen als Men’s Health zijn stuk voor stuk professionele modellen waarover ik één ding met zekerheid durf te stellen: zij doen niet wat er in het artikel naast hun foto wordt gesteld dat je moet doen om er zo uit te zien.

Zo afgetraind ben je hoogstens een paar weken

Om te beginnen het voorgespiegelde vetpercentage: van de mannen die je hierboven ziet afgebeeld, schommelt dat zo rond de vijf tot acht procent. De meeste normale, gezonde mannen zitten ergens tussen de twaalf en achttien procent. Dat percentage naar vijf terugbrengen, is praktisch onmogelijk zonder het gebruik van hormonen en ook een procentje of acht betekent: maandenlang op een stringent sportregime, gecombineerd met een dieet dat door de meeste mensen als de hel zou worden ervaren. Denk: wekenlang broccoli en aanverwante groenten, dan eens heel veel en dan weer heel weinig koolhydraten (‘schommelen’) en tot slot:

Vooral dat laatste is de grootste adder onder het gras, want vergis je niet: er zo uitzien is niet iets wat iemand ooit structureel volhoudt - hoogstens een paar dagen of weken. Zo moeilijk is het namelijk om zo ‘droog’ - zoals dat heet - te zijn als op die foto’s.

Grofweg heeft dit soort modellen een kilootje of twintig meer aan spieren dan de ongetrainde man. Wie denkt dat dat een kwestie van weken is, of zelfs maanden: vergeet het

Dan de spiermassa. Grofweg heeft dit soort modellen een kilootje of twintig meer aan spieren dan de doorsnee ongetrainde man. Wie denkt dat dat een kwestie van weken is, of zelfs maanden: vergeet het maar. Wil je niet met naalden en hormonen in de weer - iets wat veel fitnessmodellen wel doen, maar wat in de bladen steevast wordt verzwegen - kan met ijzeren discipline in twee jaar (!) in de buurt komen.

Dat wil zeggen: mits je genen meehelpen, de aanhechtingen van je spieren je gunstig gezind zijn, je nog niet te oud bent, je testosteronproductie niet te laag is én je je eetpatroon zo aanpast dat een normaal sociaal leven nagenoeg onmogelijk wordt - denk aan drie borden pasta per dag, op gezette tijden, met havermout, proteïneshakes en nog meer havermout tussendoor. Six week sixpacks zijn niet zozeer misleidend als wel: faliekante quatsch.

Dan is er nog de techniek die aan dit soort fysieke beeldhouwerij te pas komt. Als je denkt dat zo’n lichaam bij elkaar trainen een kwestie van naar de plaatjes kijken en gewoon maar beginnen is, dan kan ik je uit de droom helpen: zulke resultaten liggen op onbereikbare afstand als je niet precies weet hoe je de oefeningen moet doen. De houding, de bewegingen, het gewicht: het is een kunde. Doe je het, zoals zeker 80 procent van de mensen in een reguliere sportschool, niet precies goed, dan kun je uren, dagen, weken, maanden aan die apparaten trekken zonder enig resultaat.

Dat moge als een open deur klinken, maar dat is het voor de meeste mannen allerminst: er is een complete miljardenindustrie aan wonderdiëten, trainingsschema’s, sportmiddelen en andere hokuspokuspilaterij die drijft op het feit dat deze onzin voor waar aannemen.

De leugen die er als een rode draad doorheen loopt, is dat er een simpele route is naar het ‘perfecte’ lichaam als je maar de schemaatjes en vuistregels volgt die deze mannenbladen je serveren. Het tegendeel is waar: er is en er zijn geen vuistregels, behalve dan dat meer dan per week afvallen hoe dan ook onmogelijk is, en meer dan 1 kilo massa per maand aankomen (waarvan maar een klein deel ook echt spierweefsel) een illusie.

Alle trainingsschema’s, wonderdiëten, fitnessbladen en six week sixpacks die anders beweren: in de prullenbak ermee.

Lees ook: Zelfmoord in slow motion, over ons ongezonde eetpatroon Wij leven in een wereld waar meer mensen te dik zijn dan er honger lijden. Bijna 50 procent van de Nederlanders heeft overgewicht. Diabetes is de meest voorkomende chronische ziekte in ons land. Schat, wat zullen we vandaag eens eten? Lees hier mijn column over ongezond eten terug