‘Nou hebben jullie negen maanden lang netjes de alcohol en sigaretten laten staan, en dan zou je in de laatste uren nog even keihard aan de drugs gaan. Drugs die direct bij je kindje terechtkomen. Hartstikke slecht en bovendien onnodig. Ooit apen om pijnbestrijding horen vragen?’

Mijn vriend en ik zijn bij een bevallingsworkshop beland. We kwamen voor een rondleiding door het bevalcentrum van een ziekenhuis, en kregen een twee uur durende donderpreek over zwangerschapsethiek cadeau. ‘Voorlichting,’ heette het.

Welkom in de wondere wereld van de zwangerschap.

Na acht maanden verbaast het me niet meer. De weg naar de bevalling is geplaveid met gedragsregels, voedselvoorschriften en sociale verwachtingen die gestoeld zijn op een naturalistische ideologie. Als zwangere vrouw sta ik model voor de oervrouw en als oervrouw ben je op de allereerste plaats moeder. Hoe zichtbaarder mijn zwangere buik wordt, hoe meer ik als persoon op de achtergrond lijk te raken.

Van alle kanten wordt mij opgedrongen dat ik eindelijk mijn ware doel dien. In gesprekken met onbekenden, tijdens de yoga, op mijn werk, in de winkel en bij cursussen als de bevallingsworkshop. Op mijn aanstaande moederschap wordt niet hoofdzakelijk gereageerd als een nieuwe dimensie van mijn individualiteit (ik, nu ook als moeder), maar als een bevestiging van mijn raison d’être (ik, vrouw, eindelijk moeder).

En dat is allemaal te verklaren door te kijken naar moeder natuur.

Uiteindelijk zijn we gewoon dieren

De militante verloskundige laat er bij de ‘voorlichting’ geen misverstand over bestaan: een poliklinische bevalling, pijnbestrijding en de keizersnee zijn voor verwende vrouwen. Het is leuk, al die vooruitgang en beschaving, maar uiteindelijk zijn wij gewoon dieren en daar kunnen we ons maar beter naar gedragen.

Het is volgens haar een groot geschenk dat ik in Nederland ben geboren. Dat is het enige land dat snapt dat de vrouw gemaakt is om te bevallen: zonder al die onnodige medische poespas. Bevallen is namelijk natuurlijk bevallen, en als het even kan thuis.

Het is leuk, al die vooruitgang en beschaving, maar uiteindelijk zijn wij gewoon dieren en daar kunnen we ons maar beter naar gedragen

Hoewel de workshopleidster het wel erg bont maakt, is haar kijk op de zwangerschap en bevalling niet uitzonderlijk. In Nederland zijn de verloskundigen namelijk de baas over de zorgen over jouw buik. Een waardenvrije praktijk is nauwelijks te vinden.

Ze spreken me dan ook consequent aan op mijn ‘oerkracht’ als vrouw. I was born to do this.

De ironie: verloskunde is feministische vondst

Het opvallende is dat de verloskundige praktijk in Nederland op een feministische gedachte is gestoeld. In het ziekenhuis zouden in de tweede helft van de vorige eeuw, gynaecologen (mannen) de kracht van een vrouw ondermijnen door de zwangerschap en bevalling enkel medisch te benaderen. De vroedvrouwen kwamen juist op voor de individuele vrouw, en begeleidden haar op haar persoonlijke reis naar het moederschap. De vrouw kon zo weer eigenaar worden van haar eigen lichaam en ervaring.

De meerwaarde van een verloskundige zal ik ook absoluut niet ontkennen. De vrouwen die mij tot nu toe bijstaan zijn fantastisch en deskundig. Het is alleen ironisch dat een beweging die de vrouw wilde bevrijden, in mijn ervaring vrouwen nu juist beknelt.

hekelt het op het naturalisme gestoelde Volgens Badinter wordt het daarom voor vrouwen in de westerse wereld haast onmogelijk om de vruchten te plukken van de emancipatiestrijd die hun moeders leverden. Teruggeworpen op je lichamelijke functie, ben je zowel in identiteit als in bewegingsvrijheid erg beperkt als vrouw. Kinderen hebben immers in de moderne samenleving een heilige status gekregen. Want drie keer raden wie er het meest geschikt wordt geacht om ervoor te zorgen dat het onze bloedjes aan niets ontbreekt?

De moeders.

Onze lichamen zijn tempels van kindergeluk

Onze lichamen zijn de natuurlijke tempels van het kindergeluk. Vanaf de conceptie moeten we het kind voorop plaatsen. Er gelden strikte veiligheidsregels en voedselvoorschriften. En wat is de beloning na al die maanden onthouding, met als kers op de taart de natuurlijke ‘pijn-is-fijn’-bevalling? Een minstens net zo lange periode van borstvoeding.

Er wordt mij en vrouwen om mij heen niet gevraagd of we borstvoeding gaan geven, maar hoe lang. Ik wil mijn kind toch niet de meest natuurlijke voedselbron ontzeggen? En hoe denk ik bovendien anders te bonden met mijn baby? Of dit te combineren valt met mijn werk (waar ik toch al zestien weken wordt geacht weg te blijven) lijkt niemand zich af te vragen.

De naturalistische ideologie die bedoeld was om vrouwen meer vrijheid te geven, is een dogmatische mal geworden die de individualiteit en emancipatie van de vrouw beperkt. Bovendien zet het de rol van de man als vader op een zeer onterechte zoals ook uit het - - stimulerend overheidsbeleid blijkt.

Ook de commercie ziet haar kans schoon. Was ik eerder lastig in een klantprofiel te vangen, nu maakt mijn bevruchte eicel het de mensen van het grootkapitaal gemakkelijk. Ik ben vanaf heden op de eerste plaats vrouw en zo zal ik worden benaderd. Infantiel taalgebruik, roze en blauwe glitterkitsch, tips voor sexy mama’s, nog nooit heb ik zo veel seksistische reclame over me uitgestort gekregen.

Zestien weken zonder werk: geen fijn vooruitzicht

Precies in die periode dat carrières in een stroomversnelling kunnen raken en de vruchten van de emancipatiestrijd kunnen worden geplukt (vrouwen in Nederland bevallen gemiddeld op hun dertigste van hun eerste kind), worden zwangere vrouwen vanuit allerlei hoeken aangesproken op hun homogeen gedefinieerde vrouw-zijn en hun dienende lichamelijke functie. Dit tast hun vrijheid en individualiteit aan. De keuze voor kinderen dreigt daarmee een ritueel te worden waarin rolpatronen weer traditioneel worden ingericht.

Natuurlijk heb ik als individu de keuze om me te verzetten tegen deze traditionele patronen. Maar diezelfde patronen beperken wel mijn bewegingsvrijheid. Ik ga twee weken voor mijn uitrekendatum met verlof en daar wordt vrijwel uitsluitend met afkeurende verbazing op gereageerd.

Maar wanneer ik vertel dat mijn vriend een maand vrij heeft genomen om bij de baby en mij te zijn, is er verbazing alom en verwondering over hoe hij dat voor elkaar heeft gekregen op zijn werk. Dit geeft mij het gevoel dat ik een uitzondering op de regel ben. Als dat zo is, hoe kunnen we dan ooit verwachten dat vrouwen met kinderen een gelijkwaardige positie bereiken?

Deze wondermooie roman leert je meer over het moederschap dan welk zelfhulpboek ook Het wondermooie Dept. of Speculation gaat over de totstandkoming en ontrafeling van een huwelijk. Maar de roman van de Amerikaanse schrijfster Jenny Offill gaat ook over ambitie, schrijven, volwassen worden én moederschap. In weinig woorden weet Offill tot de kern te komen van wat het betekent een nieuw mens op de wereld te zetten – met dank aan de bijzondere vorm van haar roman. Lees de aanbeveling van Lynn Berger hier terug Zo krijg je mannen achter het aanrecht De meeste pleidooien voor vrouwenemancipatie richten zich op de vrouw. Maar er is een tovermiddel dat steevast over het hoofd wordt gezien: het vaderschapsverlof, zo betoogde Rutger Bregman begin vorig jaar. Lees Rutger Bregman’s artikel hier terug