Turkije gaat niet bepaald subtiel te werk in zijn poging het internet te censureren. Dit weekend dwong de regering onder andere YouTube, Twitter en Facebook een gijzelingsfoto van een openbaar aanklager offline te halen. Toen die weigerden, werden de diensten onvindbaar gemaakt. Uiteindelijk zwichtten ze en verwijderden ze de foto.

Opvallend: Turkije pakt niet de mensen aan die de foto online zetten, het straft de techniek. Hoe? Turkse internetprovidersmoesten ingrijpen in het Domain Name System (DNS). Dit systeem kun je zien als het telefoonboek van het internet.

Ieder verbonden apparaat en iedere site hebben een uniek ip-adres. Dat van De Correspondent is bijvoorbeeld 95.211.235.78. Maar je typt liever Decorrespondent.nl in. Die vertaling van naam naar nummer wordt gedaan door de DNS-servers. Door hierin te rommelen, kunnen overheden ervoor zorgen dat sites onvindbaar worden.

Dat kan verstrekkende gevolgen hebben. Een maand geleden beval een Turkse rechter een artikel te verwijderen van het blogplatform WordPress. Toen dat niet lukte, gaf de rechter de opdracht om dan maar het hele domein te verwijderen. Zestigduizend WordPress-blogs in Turkije.

Hoe wordt het internet bestuurd?

In de serie Red ‘t Web hebben gastcorrespondent Douwe Schmidt en ik geschreven over technische toepassingen om tot een beter en veiliger internet te komen. We hebben het daarbij nog nauwelijks gehad over het bestuur en de politiek, terwijl juist daar heel veel gebeurt. Neem Rusland, dat zijn internet steeds meer van de wereld wil afsluiten. Of de Verenigde Staten, die steeds meer data verzamelen via internet.

Ook in Nederland begint internet governance steeds meer in het vizier van beleidsmakers te komen. Vorige week publiceerde de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) bijvoorbeeld De publieke kern van het internet: Naar een buitenlands internetbeleid. Daarin pleit de WRR voor een Nederland dat zich actiever inzet voor een open en vrij internet.

Maar dit is niet zo makkelijk. Het bestuur over het internet is verdeeld over tientallen partijen; sommige privaat, andere publiek, sommige formeel, andere informeel. Neem bijvoorbeeld dit overzicht van hoe het internet op dit moment bestuurd wordt.

Zo wordt het internet bestuurd. De afbeelding is afkomstig van het ICANN.

Juist. Probeer daar maar eens chocola van te maken.

Om te begrijpen hoe het internet werkt en beter bestuurd kan worden, willen Douwe Schmidt en ik vanaf nu in Red ‘t Web de volgende vijf thema’s behandelen.

1. Het machtigste bedrijf van het web

De critical internet resources zijn de basale systemen en functies van het internet. Hierbij moet je denken aan de uitgifte van ip-adressen en domeinnamen en het onderhoud van de Domain Name System (DNS). Álle ip-adressen worden uitgegeven door het Californische non-profitbedrijf domeinnamen meestal door bedrijven en

ICANN is zodoende een zeer machtig bedrijf. Moet zo’n vitale functie wel bij een Amerikaans bedrijf liggen? Aan de andere kant, is het wel zo’n goed idee om bijvoorbeeld de uitgifte van ip-adressen en domeinnamen over te laten aan nationale overheden? Kunnen zij die ogenschijnlijk technische handeling misbruiken om bij voorbaat mensen de toegang tot het internet te ontzeggen? Is de uitgifte van zulke belangrijke adressen niet in betere handen bij een internationaal orgaan?

2. De protocollenpolitiek

Als je een website bezoekt, maken tientallen softwareprotocollen het mogelijk dat je computer verbinding maakt met andere computers. Daardoor kunnen data via verschillende kabels zo efficiënt mogelijk worden gepresenteerd. Een technische kwestie, denk je.

Maar ook hier zit een politieke kant aan. Moeten techneuten bij het ontwerpen alleen oog hebben voor een efficiënte dataoverdracht, of moeten ze ook al nadenken over hoe ze informatie moeten beschermen tegen spiedende overheden, bedrijven en hackers? Moeten er achterdeuren in sommige protocollen worden ingebouwd, zodat inlichtingen- en veiligheidsdiensten aanslagen kunnen proberen te voorkomen?

3. Ip versus ip

Grote platenmaatschappijen, filmstudio’s, uitgevers en gamemakers strijden al jaren tegen piraterij op het internet. Aanvankelijk gingen ze achter de downloader aan, de laatste jaren verschuift hun focus naar de intermediair, in dit geval de internetserviceprovider. Een krachtige lobby van mediaorganisaties zet hen steeds meer onder druk om piraterijsites te blokkeren. Ook probeert de lobby blokkades voor elkaar te krijgen via nationale wetgeving en internationale verdragen als ACTA, SOPA en PIPA. Daarvoor moeten die providers ingrijpen in hun infrastructuur, iets wat veel weerstand oproept.

De bescherming van intellectueel eigendom is een groot probleem, maar in hoeverre mogen we de architectuur van het internet daarvoor gebruiken? En wat levert dat op?

4. Internetveiligheid versus internetveiligheid

Cybercrime en cyberwarfare zijn hot. Met name de Verenigde Staten, China en Rusland laten online flink hun spierballen rollen. Maar ook Nederland rekruteert nieuwe soldaten die de volgende online oorlog moeten uitvechten.

Er bestaan grote zorgen over deze wapenwedloop op het internet. Moet en kan deze getemperd worden door internationale regulering? En hoe zou die regulering eruit moeten zien?

5. Netneutraliteit versus de vrije, efficiënte markt

De laatste maanden is er veel te doen over netneutraliteit, het principe waarbij ‘vervoerders’ van data geen onderscheid mogen maken in type verkeer. Een internetprovider mag datapakketjes van Netflix niet anders behandelen dan datapakketjes van De Correspondent, ook al doen de videostreams van Netflix een veel groter beroep op de capaciteiten van de provider.

Netneutraliteit, zo zeggen de voorstanders, garandeert een vrije stroom van informatie voor iedereen. Zonder neutraliteit kunnen internetproviders bijvoorbeeld een ‘snelweg’ aanbieden aan rijke klanten en een trage zandweg aan arme sloebers. Daarnaast moeten de providers in de datapakketjes kunnen kijken om te bepalen welke verkeersstromen ze willen versnellen en welke ze willen afremmen. Dat zet de deur open naar surveillance en censuur.

Aan de andere kant is een zuivere netneutraliteit niet mogelijk en zijn er heel goede redenen om bepaalde type data soms voorrang te geven. Internetserviceproviders zijn continu bezig om de capaciteit van hun netwerk te managen en het immer groeiende internetverkeer op te vangen.

De vraag is dan ook in hoeverre de eigenaars van infrastructuur mogen ingrijpen op het internetverkeer. Wanneer prevaleren bedrijfsbelangen? En wanneer publieke?

Dat laatste zal de nieuwe rode draad zijn van Red ‘t Web. Uiteindelijk gaat het erom te definiëren welk deel van de internetinfrastructuur een publiek belang dient. Daaruit volgt de vraag hoe we dat publieke belang het beste kunnen beschermen en vooral ook tegen wat en wie.

Lees meer verhalen in deze reeks:

Maakt Mailpile veilig mailen eindelijk mogelijk? E-mail is nog steeds de meest gebruikte communicatievorm op internet. Wil je een veiliger internet, dan moet e-mail beter worden beveiligd. Probleem is dat de alternatieven vaak verre van gebruiksvriendelijk zijn. De ontwikkelaars van Mailpile dachten er precies zo over. Vandaag in Red ‘t Web: is Mailpile een geslaagd alternatief? Ik zocht het uit. Lees het stuk hier terug Waarom is het zo moeilijk e-mail goed te beveiligen? Het crypto-programma PGP (Pretty Good Privacy) is al bijna 25 jaar een goede manier om je e-mailverkeer te beveiligen. Maar het kan en moet beter. In deze aflevering van Red ‘t Web: waarom de revolutie in cryptografie haar eigen beloften niet waarmaakte. Lees het verhaal hier terug Zet je wachtwoord in een kluis en maak het internet veiliger. De veiligheid op internet is grotendeels afhankelijk van wachtwoorden en dus van ons geheugen en onze verbeeldingskracht. Dat is problematisch. In deze aflevering van Red ‘t Web: drie manieren om betere wachtwoorden te kiezen. Lees verder Deze app laat je bellen zonder luistervinken op de lijn Bellen is een van de onveiligste manier van communiceren. Alles gaat via een centrale waar inlichtingendiensten en criminelen eenvoudig alle telefoontjes af kunnen tappen. Maar nu is er Redphone: een veilige, goedkope en gebruiksvriendelijke app om versleuteld te bellen. Lees verder Zo bouw je je eigen internet (en hou je gluurders buiten de deur) Het is een van de radicaalste oplossingen voor een vrij en open web: je eigen internet beginnen. Vandaag in de serie Red ’t Web: Superglue, een minicomputer waarmee je helemaal zelf een website in de lucht kan houden. Gastcorrespondent Douwe Schmidt legt uit hoe het werkt. Lees het stuk hier terug Al je gegevens zijn van Facebook (maar er is een alternatief) Er komen steeds meer alternatieven voor Facebook. Niet gek, nu het sociale netwerk de algemene voorwaarden zo wijzigt, dat bijna al je gegevens automatisch van Facebook zijn. In deze aflevering van de serie Red ‘t Web het privacyvriendelijkste alternatief: diaspora*. Lees het stuk hier terug Dit is de beste en gebruikvriendelijkste manier om online anoniem te blijven Anonimiseringssoftware Tor is nauwelijks door inlichtingen- en veiligheidsdiensten te kraken. En het is ook nog eens heel gebruiksvriendelijk. Lees verder Wil je controle over je cloud? Bekijk dan ook deze zeven diensten Vorige week schreef Correspondent Dmitri Tokmetzis over ownCloud, een softwarepakket waarmee je je eigen clouddienst kunt opzetten. Lezers tipten een aantal alternatieven. Hij zet er zeven op een rij. Lees hier het stuk terug Houd de Amerikanen uit je data met je eigen cloud Onze documenten, foto’s en video’s bewaren we niet alleen op onze computers, maar ook in de cloud. Maar je hoeft deze persoonlijke bezittingen niet toe te vertrouwen aan bedrijven als Dropbox en Google. Vandaag in Red ’t Web: zet je eigen cloudservice op. Lees verder Vergeet Skype of WhatsApp, met Off-the-Record kun je echt veilig chatten. Met het softwareprotocol Off-the-Record (OTR) kun je iets doen wat met Skype of WhatsApp niet kan: echt veilig chatten. Douwe Schmidt beschrijft in deze afleveringen van Red ’t Web zijn ervaringen met OTR. Lees verder Met dit programma word je weer baas over je eigen smartphone Het eerste deel van de serie Red ’t Web gaat over een alternatief besturingssysteem voor Android: CyanogenMod. Lees verder Wie het internet wil redden, kan niet om deze voorwaarden heen We schrijven regelmatig over privacy en surveillance. Dit zijn niet altijd de meest opwekkende verhalen. Daarom begonnen we onlangs een zoektocht naar oplossingen: hoe redden we het web? Vandaag zet gastcorrespondent Douwe Schmidt de voorwaarden op een rij waaraan een oplossing moet voldoen. Lees verder