Het is een wonderlijk gegeven. Het Nederlandse universitaire systeem behoort volgens alle lijstjes tot de beste ter wereld, terwijl studenten en docenten in heel Nederland uit diepe onvrede fel protesteren tegen datzelfde systeem. Wat is hier aan de hand?

Ik sprak erover met de man die verantwoordelijk is voor de faculteit waar het allemaal begonnen is: Hij is de decaan van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Van Vree zetelt in het Bungehuis, dat in februari elf dagen bezet werd door studenten.

Van Vree had in november een bezuinigingsplan gepresenteerd, dat tegelijkertijd een bestuurlijke reorganisatie inhield. De bezuinigingen waren nodig omdat de faculteit een ernstige terugloop van studenten moest verwerken (als je minder studenten hebt, krijg je ook minder geld van de overheid); de reorganisatie was bedoeld om een aantal noodlijdende vakgebieden in leven te houden (kleine talen bijvoorbeeld). De combinatie van deze twee dingen was een giftige cocktail, zegt van Vree nu. De effecten daarvan heeft het faculteitsbestuur onderschat.

Vervolgens gebeurde er nog iets anders. De protesten binnen de faculteit brachten een sluimerende onvrede naar buiten die leeft binnen de gehele academische wereld en die een gevolg is van andere maatschappelijke ontwikkelingen. De universiteit komt steeds meer in dienst te staan van de economie; in dit verband wordt gesproken over economisering, rendementsdenken, valorisatie, tijdsdruk.

Is er een uitweg uit de impasse? Van Vree houdt zijn hart vast. Deze week wilde hij weer gaan werken aan . Maar door de hernieuwde escalatie, lijkt dit broze proces van herstel verder weg dan ooit.

Door de haastige ontruiming van het Maagdenhuis, in het weekend waarin zijn studenten nog een festival wilden organiseren, lijkt ‘het hele proces terug bij af’, zo vertelt hij.

Tijd voor een nieuwe universiteit Energiecorrespondent Thomas Muntz is naast zijn journalistieke werk docent aan de Universiteit van Amsterdam. In een reconstructie van de afgelopen periode probeert hij de woede van zijn studenten te begrijpen. En, op deze nationale actiedag, een begin van een oplossing te formuleren. Lees het stuk hier terug Wat is er mis met onze universiteiten? Tekent zich een systeemcrisis af aan de Nederlandse universiteiten? In Utrecht was Correspondent Rutger Bregman getuige van een fundamenteel meningsverschil tussen een paar grote namen in de Nederlandse wetenschapswereld. Lees het stuk hier terug De promovendifabriek Het aantal mensen dat promoveert aan een universiteit is in tien jaar tijd flink gegroeid. Geen wonder. Iedere bul levert in totaal 93.000 euro aan overheidssubsidie op. Maar een wetenschappelijke carrière zit er meestal niet in: voor 80 procent is er uiteindelijk geen plek op de universiteit. Hebben we een promovendi-overschot? Lees het stuk hier terug De dag dat leren nadenken te duur werd bevonden Na de Universiteit van Amsterdam is de Erasmus Universiteit in Rotterdam de tweede universiteit in één maand tijd die snijdt in haar faculteit filosofie. Want we mogen dan wel een kenniseconomie willen zijn, leren nadenken mag ook weer niet te veel kosten. Lees de column hier terug Hoe universiteiten bankiertje gingen spelen Universiteiten zijn de afgelopen decennia massaal gaan investeren in vastgoed en risicovolle derivaten. Het resultaat: torenhoge schulden en een ongezonde prestatiedrang. De UvA, ooit een trots rood bolwerk, heeft nu zelfs een ‘corporate risk manager’. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Lees het verhaal hier terug