Waar precies over ging, ben ik vergeten. Maar één concept uit de sciencefictionfilm zal me altijd bijblijven: Instant Learning. In benarde situaties konden personages specifieke vaardigheden binnen enkele seconden in hun hersenen ‘laden.’ Zoals het besturen van een Bell 212-helikopter:

YouTube
Fragment uit The Matrix (1999)

Of kungfu:

YouTube
Fragment uit The Matrix (1999)

Zolang deze technologie nog niet bestaat, heb ik een uitstekend alternatief: zelfhulp.

Onderhandelen over een hypotheek, geld verdienen om überhaupt een hypotheek te krijgen, etiquette, je niet laten overweldigen door e-mail, vriendschappen sluiten, ontspannen, sparen, Marcel Proust lezen, schrijven; ik heb het allemaal geleerd uit zelfhulpboeken. Sinds mijn verslind ik er minstens zes per jaar. En als ik eens iets anders lees - een roman, een interview in de zaterdagkrant - vind ik er vaak alsnog persoonlijke lessen in.

Je kan zelf veertig mislukte onderhandelingen voeren, of je bladert even Everything is Negotiable door

Omdat het, net als in The Matrix, een shortcut is. In een goed zelfhulpboek staat wijsheid waar je zelf jaren over had gedaan om te vergaren, samengevat in enkele tientallen bladzijden. Op zulke adviezen alleen overleef je niet, maar je kunt er wel een hoop valkuilen door vermijden. Voer gerust zelf veertig mislukte onderhandelingen om tot een paar goede basisstrategieën te komen, of blader gewoon even door. Na tachtig doorwaakte nachten heb je misschien door hoe je kind het beste in slaap valt, maar als je had gelezen, was je er misschien al na acht nachten achter.

Mijn stellige overtuiging: zelfhulp laat je meer uit het leven halen.

Maar waarom ben ik dan blij dat ik in de trein dankzij mijn tablet stiekem kan lezen? Waarom zou ik de papieren editie - uit schaamte - gekaft hebben? Waarom staan zelfhulpboeken bovenaan de en was het in 2014 het maar hoor je er nooit iemand over? Je wilt toch een zo goed mogelijke versie van jezelf zijn?

Misschien komt het omdat je met zo’n boek precies laat zien waar je zwakke plekken zitten. ‘Als die jongen leest, zal-ie wel intimiteitsproblemen hebben.’

De beroemdste zelfhulpgoeroes dragen ook niet echt bij aan het imago van het genre. Ze kiezen verschrikkelijke stijlvormen of verkopen totale bullshit - en sommigen doen het allebei. Half Nederland groeide op met het manische ‘tsjakka’ van Emile Ratelband en andere Respect the cock-achtige figuren.

YouTube
Fragment uit Magnolia (1999), waar Tom Cruise een archetypische zelfhulpgoeroe neerzet. ‘Respect the cock, tame the cunt.’

In boekhandels staart een zelfgenoegzame Donald Trump je vanaf het omslag van Think BIG and Kick Ass aan. Daarnaast ligt een paperback in het softe genre, waar je geen zin kunt lezen zonder dat er ‘flow,’ ‘mindful’ of ‘ademhalen’ in staat. De machogoeroes aan de ene kant, de weeïge blote-voetentypes aan de andere. ‘Jij-bent-uitzonderlijk-dus-claim-over-de-rug-van-anderen-waar-je-recht-op-hebt’ en ‘op-een-yogamatje-drie-koppen-groene-thee-per-dag-drinken-en-dan-komt-álles-goed’ - die adviezen klinken natuurlijk verschrikkelijk, maar als iemand er wat aan heeft,

Goede smaak in zelfhulp bestaat niet

Want het enige wat bij zelfhulp belangrijk is, is dat je er zelf wat aan hebt. Goede smaak in zelfhulp bestaat niet. Zelfs een zeer intellectueelfähige schrijver als wijlen las zelfhulpboeken van een ontdekte een journalist toen ze zijn tentoongestelde privécollectie doornam. Ik heb de meest verschrikkelijke boeken gelezen en er toch wat aan gehad. Neem Secrets of the Millionaire Mind (2009) van de Canadees T. Harv Eker. Dat boek werd me ooit aangeraden in een in NRC Handelsblad en bevat pareltjes als:

‘Any, and I mean any, money you find or receive should enthusiastically be celebrated. Go ahead and scream out, ‘I’m a money magnet. Thank you, thank you, thank you’.’

Wansmaak? Check. Goeie tip? Niet echt. Maar in hetzelfde boek vond ik ook budgettips waardoor ik na tien jaar aanklooien eindelijk niet meer rood sta aan het einde van de maand.

Wat ik maar wil zeggen: we moeten af van de spot. Nu steeds meer mensen geen religie meer hebben als leidraad voor het leven, is het alleen maar logisch en aanbevelingswaardig om op zoek te gaan naar alternatieven. ‘Let your self-help freak flag fly!, de hoofdredacteur van The Paris Review ooit. En zo is het. Misschien is ‘zelfverbetering’ daarom wel een betere term dan ‘zelfhulp’. Want je hoeft niet per se een probleem te hebben om een betere versie van jezelf te willen zijn. Zoek ongegeneerd naar toepasbare adviezen die je helpen het leven te verbeteren. Shortcuts, waardoor je meer uit het leven kunt halen. Reminders, aan dat wat écht belangrijk is in het leven.

Dus, bij dezen een welgemeend zelfverbeteringadvies, zolang die Instant Learning uit The Matrix nog niet bestaat: lees eens een zelfhulpboek.

Wil je tips en inzichten over dankbaarheid in je mail ontvangen? Als maker van het Dankboek, ben ik altijd op zoek naar manieren om dankbaarheid verder onderdeel van mijn leven te maken. Wil je me volgen in die zoektocht en leren hoe je dankbaarder door het leven kan gaan? Geef je dan op voor mijn gratis e-mailcursus

Lees ook mijn boek

Probeer het Dankboek, een dagboek voor een gelukkiger leven Dankbare mensen zijn gelukkigere mensen. Alleen vergeten we vaak dankbaar te zijn. Daarom heb ik het Dankboek gemaakt. In dit dagboek kun je dagelijks drie dingen opschrijven waar je dankbaar voor bent, en waarom. Als je wakker wordt bijvoorbeeld, of voor het slapengaan. Volgens talloze studies uit de positieve psychologie, word je van dit dagelijkse ritueel optimistischer, tevredener én socialer. Probeer het ook uit! Bestel het in onze kiosk (zonder verzendkosten in Nederland)