Het was het beste idee ooit. Toch wist iedereen van tevoren al dat het mis zou gaan. Ik heb het over de decentralisatie van de zorg in Nederland.

Afgelopen 1 januari vond de in de geschiedenis van het Nederlandse zorgstelsel plaats. Veel zware zorgtaken werden van landelijk naar gemeentelijk niveau overgeheveld. Het idee: de zorg dichter bij de burger organiseren, waardoor die efficiënter ingekocht kon worden en sneller bij de juiste mensen terecht zou komen.

Een idee dat door de uitvoerders en zorgbehoevenden al tijden als onrealistisch en risicovol werd ingeschat. Naast het radicaal nieuwe systeem werd namelijk óók een groter beroep gedaan op de zelfredzaamheid van (vaak zeer) kwetsbare groepen. Tevens kregen de gemeenten de opdracht fors te bezuinigen op diezelfde zorg - dit terwijl ze moesten beloven zorg van hetzelfde niveau te blijven bieden als daarvoor.

Het geld is op

Toen ik vorig jaar een paar ambtenaren verantwoordelijk voor de zorginkoop werd duidelijk dat velen hun werk niet fatsoenlijk konden uitvoeren. De cijfers die ze van de landelijke overheid kregen - die waar ze dus de zorginkoop voor 2015 op moesten baseren - waren onvolledig, verouderd, kwamen te laat of zelfs helemaal niet.

Het bleek slecht doordacht, slecht voorbereid en daardoor slecht uitgevoerd

Ook werd een aantal zware zorgtaken, zoals beschermd wonen, op het laatste moment nog aan hun portefeuille toegevoegd. Het gevolg: in veel gemeenten zijn nu, terwijl het jaar nog lang niet om is, de budgetten voor bepaalde vormen van zorg al

Zorg dichter bij de burger organiseren. De gemeenten meer verantwoordelijkheid geven. Het was zo’n mooi idee. Maar het bleek slecht doordacht, slecht voorbereid en daardoor slecht uitgevoerd.

Eerdere verhalen over de decentralisaties

De afgelopen twee jaar schreven verschillende correspondenten vanuit verschillende perspectieven over de decentralisaties. Zo schreef ikzelf er een nieuwe Wmo-wet moest komen en hoe de Stichting Zwerfjongeren probeerde de verschuiving binnen de zorg aan te grijpen als mogelijkheid om kansarme jongeren weer te bieden.

Gastcorrespondent Anne Schepers maakte samen met correspondent Maurits Martijn een verhalen over hoe slecht gemeenten in deze transitieperiode omsprongen met de privacy van zorgbehoevenden. Gastcorrespondent Tamara Woestenburg schreef over Denemarken, waar op eenzelfde manier gedecentraliseerd werd (en hoe Nederland alle lessen die daaruit getrokken konden worden,

Zijn er ook hoopgevende initiatieven?

Er waren ook hoopgevende verhalen, bijvoorbeeld die van gastcorrespondenten Albert Jan Kruiter, Harry Kruiter en Eelke Blokker over de die het nieuwe systeem zou kunnen bieden.

Daarop aansluitend wil ik de komende maanden, te midden van alle chaos en onzekerheid binnen de zorg, op zoek naar (onbedoeld) mooie effecten van de decentralisaties en bezuinigingen. Er zijn namelijk, weliswaar noodgeboren, steeds meer lokale zorginitiatieven aan het ontstaan. Kleine projecten die ervoor zorgen dat de zorg die voor sommige mensen nu is weggevallen, beperkt, of onvindbaar is geworden, toch terechtkomt waar zij nodig is.

De komende tijd wil ik zulke projecten bezoeken, overal in Nederland, om te zien welke goede dingen er uit dit nieuwe zorgsysteem zijn voortgekomen. Daar heb ik jullie hulp bij nodig. Welke nieuwe zorginitiatieven moet ik bezoeken? Elk project op het gebied van zorg, van jeugdzorg tot seniorenzorg, klein of groot, succesvol of onsuccesvol, is welkom.

Dossier Decentralisaties:

In het jaar voorafgaand aan de decentralisaties schreven verschillende correspondenten over de veranderingen die op stapel staan. Ze onderzochten wat de gevolgen van dit beleid zijn voor alle betrokken partijen.

Vera Mulder trok dit najaar op met vier van de ambtenaren die vanaf morgen de zorg inkopen.

Deze bevlogen ambtenaren kopen straks onze zorg in. Zijn ze daar klaar voor? Morgen gaat de decentralisatie van start en zullen tal van zorgtaken van de Rijksoverheid naar de gemeenten worden overgeheveld. De zorginkopers zijn de spil in het nieuwe zorgstelsel. Maar wie zijn dat eigenlijk? En hoe kijken ze zelf tegen de aanstaande verandering aan? Een rondgang langs vier gemeenten, door middel van vier portretten. Lees het artikel hier terug

Tamara Woestenburg dook in de Jeugdzorgwet en de Participatiewet. Manon van den Brekel bracht intussen de veranderingen voor langdurig zieken in kaart.

De nieuwe Jeugdzorgwet wordt precies verkeerd ingevoerd Vanaf januari 2015 zijn in Nederland de gemeenten verantwoordelijk voor het aanbod, de regulering en de financiering van de jeugdzorg. Denemarken heeft zeven jaar geleden een vergelijkbare decentralisatie uitgevoerd. En wij staan op het punt hun belangrijkste lessen te negeren, ontdekte gastauteur Tamara Woestenburg. Lees het verhaal hier terug Lessen uit de havenstad: zo bestrijd je werkloosheid dus niet De werkloosheid daalt en de economie trekt weer aan, zo meldde het kabinet dit najaar. Maar veel crisismaatregelen moeten nog worden ingevoerd, zoals de gewijzigde Wet Werk en Bijstand. Deze wet is gebaseerd op experimenten in Rotterdam, die worden gepresenteerd als succesverhaal, maar in werkelijkheid een mislukking blijken. Een reconstructie van gastcorrespondent Tamara Woestenburg.
 Lees het verhaal hier terug Een banenquotum voor gehandicapten, helpt dat? Werkgevers en de overheid scheppen de komende jaren circa 125.000 banen voor gehandicapten. Zwaar gehandicapten lijken daarvan te profiteren, terwijl minder zwaar gehandicapten juist buiten de boot dreigen te vallen. Gastcorrespondent Tamara Woestenburg onderzocht wat de participatiewet en het bijbehorende quotum voor deze groep betekenen. Lees het verhaal hier terug

En Anne Schepers zocht met correspondent Maurits Martijn naar een antwoord op de vraag hoe gemeenten straks met de privacyaspecten van hun nieuwe taken omgaan.

Als stagiair opzoeken wat de baas verdient: bij de gemeente kan het Als stagiair even opzoeken wat de baas verdient of hoeveel het huis van Gordon kostte: dat kan gewoon bij de gemeente. Het gegevensnetwerk Suwinet heeft grote beveiligingslekken, die niemand lijkt te kunnen dichten. Samen met Anne Schepers onderzocht Maurits Martijn de beerputten en belangen die ervoor zorgen dat de privacy van burgers bij de gemeenten niet gewaarborgd is. Lees het verhaal hier terug Gemeenteambtenaren zonder beroepsgeheim kunnen straks het medisch dossier van je kind inzien Instanties in de Jeugdzorg bevinden zich bij de decentralisaties in een spagaat: aan de ene kant moeten ze aanbesteden in hun gemeente om hun voortbestaan te garanderen, aan de andere kant staan ze machteloos tegenover de inrichting van de decentralisatie. Het gevolg: de zorg én de privacy van de patiënten kunnen eronder te lijden hebben. Lees het stuk hier terug Niemand weet wat die sociale wijkteams vanaf 2015 gaan doen Vanwege de decentralisaties heeft bijna iedere gemeente vanaf 1 januari sociale wijkteams: teams van hulpverleners die buurtbewoners bijstaan in de zorg, jeugdzorg en problemen rond werk en inkomen. Maar recent onderzoek laat zien dat het vaak niet duidelijk is wat deze wijkteams precies gaan doen. Hierdoor is ook de privacy van burgers in het geding. Lees hier het stuk terug Ook voorbeeldgemeente Enschede heeft zijn privacybeleid nog niet op orde In ons onderzoek naar privacy bij de gemeenten hebben we tot nu toe veel óver gemeenten geschreven. Maar we waren nog niet bíj een gemeente gaan kijken, om te zien hoe daar gewerkt wordt aan het nieuwe privacybeleid dat bij de decentralisaties komt kijken. In Enschede, dat gezien wordt als een voorbeeldgemeente, is nog veel werk te verzetten. Lees het stuk hier terug