Chatten, Candy Crush spelen, muziek luisteren, pizza bestellen. Maar ook: je ontbijt betalen door een QR-code Een taxi naar je werk regelen en dan in die taxi een manicure bij je thuis bestellen voor vanavond na je werk. Met korting, omdat je via een vriendin een coupon hebt gevonden op de app die je het meest gebruikt (en waar je ook je elektriciteitsrekening met een druk op de knop op betaalt):

Een nieuwe collega scan je even later in in je WeChat-vriendenlijst, en als jullie wat later besluiten samen wat te gaan eten, vind je er vanzelfsprekend ook een restaurant mee.

Voor de 24-jarige Zhang Qiaoyao is dit een gewone dag, qua smartphonegebruik. Als ze in Beijing is tenminste. Nu volgt ze een master economie in Nederland en is ze verrast over hoe weinig ze hier met haar telefoon kan. ‘In China gebruiken we de smartphone intensiever om het dagelijks leven handiger te maken. Ik heb gehoord dat dat voor heel Oost-Azië geldt.’

Ze moet ook nog wennen aan het bescheiden gebruik van sociale media dat ze bij Nederlandse studenten om zich heen ziet: ‘WeChat gebruik ik de hele dag door. Maar op Facebook posten Nederlanders vaak maar één keer per dag of zelfs per week.’

De Chinezen, die zijn pas smartphoneverslaafd!

Uit de fotoserie ‘The Self Promenade’. © Luisa Dorr en Navin Kala

Net als de meeste Chinezen geeft Qiaoyao de voorkeur aan een telefoon met een wat groter scherm – dat vergemakkelijkt het lezen van Chinese karakters en is handig voor het kijken van filmpjes. Chinese telefoonmerken Xiaomi en Huawei zijn het populairst, hoewel de iPhone 6 het dit jaar ook erg goed doet

Telefoonverslaafd mogen we dan allemaal zijn, in China – met zo’n half miljard aansluitingen de grootste smartphonemarkt wereldwijd – neemt dat begrip andere vormen aan. Van overal contactloos betalen (de populaire betaalapp Alipay heeft 350 miljoen gebruikers) tot virtueel in de rij staan bij je favoriete restaurant, voor bijna alles wordt de smartphone ingezet.

Geen wonder dat Chinese smartphones steeds meer aandacht krijgen buiten China. Zo schreef de Wall Street Journal laatst dat er alle reden is om jaloers te zijn op de Chinese smartphonegebruiker, wiens telefoon zoveel meer kan dan die En Facebook zei recent zijn Messengerapp uit te willen breiden tot een platform dat op WeChat.

De digitale Chinese muur

Als het over het Chinese internet gaat, gaat het vooral over wat er allemaal niet kan. Geen Facebook, geen Twitter, geen YouTube. Ook op smartphones zijn die westerse websites niet te openen. En de laatste jaren heeft de Chinese overheid overuren gedraaid om ook het mobiele internet verder onder controle

Uit de fotoserie ‘The Self Promenade’. © Luisa Dorr en Navin Kala

Een wet uit 2013 tegen het verspreiden van online geruchten, waaronder al honderden mensen zijn gearresteerd, heeft ervoor gezorgd dat veel mensen voorzichtiger zijn geworden met zich uitspreken op

Maar daardoor zou je bijna vergeten wat er allemaal wel kan. Net als in de rest van de wereld draait ook het Chinese internet voornamelijk om entertainment en dienstverlening. En daar is nog ruimte genoeg voor. Dat biedt de mogelijkheid om nieuwe vragen te stellen.

Zoals: Waarom loopt China op smartphonegebied zo voor op ons? Veel Chinezen die ik spreek vinden dat geen interessante vraag. Gewoon. Omdat al die innovaties handig zijn. Er is nu eenmaal vraag naar.

Van Chinese kool naar Chinese smartphonejunkies

Qiaoyao denkt echter dat de snelheid waarmee zoveel mensen de smartphone omarmd hebben ook te maken heeft met het tempo waarin de Chinese steden veranderen: ‘Toen ik opgroeide was er de hele winter lang maar één groente verkrijgbaar: Chinese kool. Het was echt nog een andere wereld. Sindsdien is de buurt waarin ik opgroeide elke paar jaar radicaal veranderd. Al op jonge leeftijd leerde ik dat verandering deel van het leven is.’

‘Toen ik opgroeide was er de hele winter lang maar één groente verkrijgbaar: Chinese kool. Het was echt nog een andere wereld’

In Nederland is dat minder vanzelfsprekend, denkt ze. ‘De omgeving hier is veel stabieler. Dat zie je bijvoorbeeld aan alle oude huizen.’

Er blijkt nog een reden te zijn voor het uitgebreide aanbod aan services via de smartphone. Mobiel internet heeft in China gezorgd voor een enorme boom in e-commerce, waarin zowel start-ups als China’s grootste internetbedrijven een grote rol

Uit de fotoserie ‘The Self Promenade’. © Luisa Dorr en Navin Kala

Maar veel van de nieuwe apps die smartphonegebruikers direct linken aan hun schoonmaker, kapper of oppas zijn voor bedrijven alleen aantrekkelijk vanwege de schaalvoordelen. De competitie tussen internetbedrijven is enorm en de winstmarges zijn laag. Dat vertelt Thomas Knoop van DigiDutch, een in Shanghai gestationeerd platform dat digitale ondernemers de weg wijst in China: ‘Qua schaal heb je hier mogelijkheden die je in Nederland, met een markt van 17 miljoen mensen, niet hebt. Hier heb je 24 miljoen mensen in één stad.’

Terwijl de markt in China nog lang niet is uitgegroeid. Nog altijd komen er per dag zo’n 100.000 Chinese internetgebruikers bij de 649 miljoen Chinezen (zo’n 46 procent van de bevolking) die aan het eind van 2014 toegang tot het internet hadden. Deze nieuwe gebruikers komen uit kleinere steden of van het platteland. Net als in veel andere opkomende economieën gebruikelijk is, is voor de meeste van hen de smartphone hun voornaamste manier om online te zijn. Knoop: ‘Van de Chinese smartphonegebruikers koopt 80 procent spullen online. In Europa is dat zo’n 50 procent. De potentie is hier vele malen groter.’

Een app voor homo-emancipatie

Aan commerciële mogelijkheden ontbreekt het dus niet. Andersom hebben al die smartphonegebruikers opeens toegang tot kopers van over de hele wereld. Sommige zijn zich zelfs gaan specialiseren in het online verkopen van lokale producten via het Alibaba-platform

Uit de fotoserie ‘The Self Promenade’. © Luisa Dorr en Navin Kala

Minstens zo interessant zijn de mogelijkheden voor het ontwikkelen van gemeenschappen. Van een eigen identiteit. Zo spelen sociale media een belangrijke rol in de Chinese homo-emancipatie. En is het anno 2015 opeens zo dat ’s wereld grootste homo-app niet Grindr is maar Blued, een Chinese app gestart door een voormalig politieagent die ontslag nam nadat zijn baas ontdekte dat hij in zijn vrije tijd een website over homorechten beheerde.

‘Onze app geeft mensen zelfvertrouwen,’ zegt Blued-medewerker Chen Zhihuang (25). Hij groeide op in de bergen van de zuidelijke provincie Jiangxi. ‘Zelf dacht ik ook dat ik de enige was die zo was. Tot ik het internet tegenkwam. Veel homo’s in China zijn ongelukkig. Het helpt dan enorm als je weet dat je deel bent van een gemeenschap.’

‘Veel homo’s in China zijn ongelukkig. Het helpt dan enorm als je weet dat je deel bent van een gemeenschap’

Ook Lili Liang zag haar leven veranderen door een app. Als zestienjarige verliet ze haar geboortedorp in de provincie Hubei om, zoals miljoenen andere jonge Chinezen elk jaar, aan het werk te gaan in een van China’s grootste steden. Jarenlang werkte ze lange dagen voor weinig loon als serveerster en later in een schoonheidssalon. Maar door de opkomst van online-to-offline dienstverlening is ze nu voor zichzelf begonnen.

Net als duizenden andere schoonheidsspecialisten is ze te vinden op een app en doet ze haar eigen marketing op WeChat. Met haar koffertje vol nagellak en make-up reist ze nu Beijing door. ‘Ik heb de controle over mijn eigen tijd en neem nu bijvoorbeeld elke week een weekend, iets wat ik vrijwel nooit kon doen als serveerster.’

De spontane Lili wordt blij van haar nieuwe bestaan als freelancer. ‘Ik leer veel van alle gesprekken met m’n klanten. Saai is het nooit. Bovendien verdien ik nu ook genoeg om af en toe op vakantie te gaan. Vorig jaar naar Maleisië.’

Als jij alles online doet, weet de staat ook alles van je

Zijn er dan helemaal geen nadelen aan de opmars van de smartphone? Dat toch wel. Ook in China proberen regering en bedrijven via online data hun greep op de bevolking te vergroten. Dat kan ver gaan. Zo is er een systeem in de maak waarin burgers een score krijgen voor online gedrag die van invloed kan zijn op bijvoorbeeld huisvesting of

Gebruikers zijn vaak verbaasd als blijkt dat ze meer dan de helft van de tijd die ze wakker zijn met hun telefoon in de hand doorbrengen.

En ook Chinezen maken zich zorgen dat men verleert om gewoon met elkaar te praten. ‘Het is vooral raar als je met een groep hebt afgesproken om te eten en iedereen is alleen maar met z’n telefoon bezig,’ zegt Qiaoyao. ‘Veel Chinezen zijn al niet zo extrovert – dan helpt de smartphone niet mee,’ lacht ze.

Ook internetverslaving is een probleem. China was het eerste land dat - in 2008 al - internetverslaving tot een klinische aandoening verklaarde. Apps die bijhouden hoeveel tijd je dagelijks je smartphone gebruikt zijn populair. Gebruikers zijn vaak verbaasd als blijkt dat ze meer dan de helft van de tijd die ze wakker zijn met hun telefoon in de hand doorbrengen. Hoe ver zijn zij zelf verwijderd van de controversiële militaire trainingskampen waar duizenden tieners ‘ van hun telefoon?

‘In Nederland is het leven nu eenmaal wat lastiger’

Uit de fotoserie ‘The Self Promenade’. © Luisa Dorr en Navin Kala

Maar voor de meeste mensen zijn de voordelen onmiskenbaar. Juist in China’s megasteden, waar iedereen moe is van onnodig in de rij staan. Dat bleek nog op 11 november, toen er op China’s ‘Single’s Day’, een dag waarop veel websites hun producten met korting verkopen, online ingeslagen werd voor een recordbedrag van

Het is nu al moeilijk om je voor te stellen hoe China eruit zou zien zonder deze mobiele internetrevolutie. Als er niet overal op straat mensen met hun mond dicht bij de microfoon berichtjes aan hun taxichauffeur aan het inspreken waren. Als je niet alles wat je ooit maar gewild had willen hebben in no time thuis kon laten bezorgen door een leger aan bezorgers op scooters. Als er in de metro niet overal internetliteratuur werd gelezen.

Mist Qiaoyao al dat gemak als ze in Nederland is? Soms wel. ‘Maar het is ook niet alleen het smartphonegebruik hoor,’ voegt ze relativerend toe. ‘De winkels zijn ook veel minder open. Het leven is hier nu eenmaal wat lastiger.’

The Self Promenade De foto bij dit verhaal zijn onderdeel van het lopende project The Self Promenade van Luisa Dorr en Navin Kala. Zij fotograferen de dynamiek op de Avenue of the Stars in Hong Kong. Zo maken zij een hedendaags document van de middenklasse in Hong Kong en het sociale gedrag rond de selfie. Kijk hier voor meer informatie over dit project

Lees hier meer over China

Waarom ook wij de meestgelezen blogger van China moeten lezen Han Han is de meestgelezen blogger van China. En succesvol autocoureur. Zestig van zijn blogposts zijn onlangs in het Nederlands vertaald en in boekvorm verschenen. Tabitha Speelman legt uit waarom ook wij in Nederland hem zouden moeten lezen. Lees het stuk hier terug De negen meest hardnekkige mythes over China in Afrika Het immorele China is actief in Afrika en schendt daar mensen- en milieurechten. Het land rooft de bodem leeg, buit arbeiders uit en drijft handel met dubieuze regimes. Dát is het beeld dat heerst over de rol van China in Afrika. Het klopt alleen niet. Lees hier de analyse Chinese innovatie: als je het maar vaak genoeg zegt, komt het vanzelf Innovatie is een typisch westers fenomeen, vindt het Westen – en daarmee hét wapen tegen opkomende economische grootmachten als China. Maar hoe staat het eigenlijk met de Chinese innovatie zelf? Lees hier de analyse