Laten we het eens hebben over het verschil tussen seks en seksualiteit

Prinses Marie Bonaparte liet haar clitoris verplaatsen. Nou ja, het bovenste puntje dan. Marie was een ver nichtje van Napoleon en leefde van 1882 tot 1962. Het lukte haar niet om een orgasme te krijgen tijdens de geslachtsgemeenschap, terwijl ze dit zo graag wilde.

Misschien kwam het door haar man, prins George van Griekenland, die later homoseksueel bleek te zijn. Hij ontmaagde haar ‘met een korte, brute beweging alsof hij zichzelf moest forceren.’ Maar ook de andere mannen met wie ze seks had, brachten haar niet naar een hoogtepunt.

De prinses was zelf geen arts, maar startte wel een onderzoek. Ze vermoedde namelijk dat ze niet kon klaarkomen doordat de afstand tussen haar clitoris en vagina, drie centimeter, te groot was.

Prinses Bonaparte mat bij 243 vrouwen de afstand op, interviewde hen, en kwam erachter dat alleen de vrouwen bij wie de ruimte minder dan 2,5 centimeter was, een vaginaal orgasme konden bereiken. En dus liet prinses Marie Bonaparte begin jaren twintig vorige eeuw haar clitoris operatief verlagen.

We hebben het wel over seks, maar niet over seksualiteit

Net als Bonaparte interviewde ik het afgelopen jaar vrouwen en jongeren over seks. En ik leerde dat honderd jaar na de rondgang van de prinses mensen nog steeds bijzonder verward het bed ingaan.

We zijn intussen op een punt beland waarin we de kans hebben elkaar van alles over seksualiteit te leren, maar ik heb de indruk dat we die kans nog maar nauwelijks benutten. Want onze gesprekken over seks − in de media, met vrienden − blijven maar al te vaak haken op een normatief niveau. Wat mag wel, wat mag niet? Wat is goed, wat is slecht?

En dat is niet zo gek.

Gesprekken gaan vaker over fysieke seks dan over seksualiteit. Zo hoor je wel veel gesprekken over of je meedoet aan de laatste trends (anaal, tantra, klaarkomen in iemands gezicht), maar weinig over welke rol seks in je leven speelt, en of dat bij je past. Over seksualiteit, kortom.

Het liefst houden we het plaatje in stand dat seks altijd wild, goed, geil en spannend is. Want ons beeld van seks wordt bepaald door stereotype seks van verliefde mensen: jonge-mensenseks.

Hoe komen we aan dit beeld?

Ik heb de berichten over seks en seksualiteit uit de papieren media van de afgelopen maanden verzameld en geanalyseerd en ontdekte dat je deze grofweg in drie categorieën kunt verdelen.

1: Droge feitjes

Ten eerste zijn er de wetenschappelijke berichten, zoals deze uit tijdschrift Psychologie: ‘Uit onderzoek blijkt dat opgewonden vrouwen toch net zoveel risico nemen als opgewonden mannen.’

Goedbedoelde droge feitjes, die soms een verklaring geven maar meestal vooral voor meer verwarring zorgen. Problematisch aan dit soort berichten is dat ze nogal normatief zijn. Iets (risiconemende vrouwen) bestaat wel of niet, is goed of fout, en is het liefst in cijfers te vangen.

2: Misstanden en misstappen

Het tweede soort nieuwsberichten verschijnt alleen als er iets misgaat op seksueel gebied: ‘40 procent van de meiden tussen de 12 en 25 heeft ongewenst seks’. Het zijn de actuele berichten over pedofielen, verkrachtingen, porno en internetseks.

3: Persoonlijke verhalen met een boodschap

De laatste categorie bestaat uit de open, persoonlijke verhalen, meestal begeleid met een sterke boodschap. Dit populaire genre varieert van klaagzangen en opschepperij in vrouwenbladen tot de rubriek ‘Betrapt’ met monologen van vreemdgangers die lange tijd achter in de weekendbijlage van Het Parool stond, tot interviews met specialisten en intieme, zelfbewuste verhalen die een probleem of misverstand aankaarten of een oplossing bieden.

Een goed voorbeeld hiervan is het betoog van Alma Mathijssen in nrc.next. ‘Meisjes masturberen zich suf,’ schreef Alma Mathijssen in nrc.next. Een gedurfd stuk dat een discussie opent over vrouwelijke lust. Alleen refereert de titel dan weer aan dat geile-jonge-meisjesbeeld. Alsof vrouwen van veertig niet masturberen.

Tot deze laatste categorie behoren ook de cynische verslagen van journalisten die een tantra- of aftrekcursus volgden. Ja, óók gedurfd, maar tot een (kwetsbare) kern komt het met de ‘grappige’ toon meestal niet.

Kort gezegd: seks in de media is óf een wetenschappelijk feitje, een misstap, óf een zelfbewust en/of grappig relaas. Zodoende gaat het amper over intimiteit, en komt het vaak voort uit een probleem dat opgelost dient te worden.

Toch is het te makkelijk om de media hier de schuld van te geven. Ook journalisten zijn maar gewoon mensen van wie de ideeën over seks worden gevormd door andere verhalen.

Hoe komen die verhalen de wereld in?

Ik wil de komende tijd per maand een bron van deze verhalen achterhalen: via de geschiedenis, wetenschap, kunst en media hoop ik uit te komen bij seksuele voorlichting, bij jezelf, je relatie en je vrienden. Zo hoop ik te komen tot ‘seksuele geletterdheid’: want pas als je weet waar onze beelden en verhalen over seks vandaan komen kun je er iets over zeggen.

​Vragen die ik onderweg wil beantwoorden zijn:

• Hoe komt het dat de clitoris Een groot voorbeeld voor mij is ‘The Cliteracy Project’ van The Huffington Post. zo lang is genegeerd in de geschiedenis en het mannelijk orgasme juist als probleemloos werd voorgesteld?
• Welke onderzoeken naar seksualiteit krijgen wel subsidie, en welke vooral niet?
• Wat moeten ouders aan hun kinderen vertellen over seks, en op welke leeftijd?
• Moeten we beter leren praten over seks of beter leren voelen?
• En hoe kun je een wezenlijk gesprek met je partner of vrienden beginnen over seks?

Zo verzamel ik ingrediënten voor een beter gesprek over seks. En natuurlijk hoop ik dat dit gesprek al op De Correspondent begint.

Waar vinden jullie dat de plank flink wordt misgeslagen als het over seks gaat? Wie vinden jullie voorlopers op dit gebied? Wie of wat heeft jullie veel geleerd op het gebied van seks? Wat moet ik lezen en wie moet ik vooral spreken?

Hoe het gesprek over seks de kennis erover in de weg staat

Oh ja. Jammer genoeg voor prinses Bonaparte kon ze na de operatie nog steeds geen coïtale orgasmes krijgen. Ze hield er wel een wetenschappelijke publicatie aan over.

Maar in 1951 herriep ze zich op haar eerdere uitspraken over de magische afstand. Het ging niet over de clitoris, maar enkel over de vagina, zei ze nu. Waarschijnlijk was haar gedachteverandering beïnvloed door de vriendschap met Sigmund Freud: hij vond dat echte volwassen vrouwen gewoon klaar moesten komen door penetratie.

Het is een goed eerste voorbeeld van hoe essentiële kennis verdween door de manier waarop er over seks werd gepraat.

Zo stijgt je seksleven weer naar grote hoogten (en geniet je samen van het uitzicht) In een tijd van apps, robots en Easy Alles vroeg Philip Huff zich deze zomer af: welke dingen zijn de moeite waard juist doordat ze moeite kosten? Vandaag: hoe je je (verwaarloosde) seksleven weer nieuw leven in blaast. Lees het artikel van Philip Huff hier terug