Wat willen jullie weten van deze vier koplopers van duurzaam Nederland?

Het regende de afgelopen maanden rapporten waarin de Nederlandse overheid werd opgeroepen om méér klimaatactie te nemen. Een selectie:

Er zou een wet moeten komen om te zorgen dat de Nederlandse energievoorziening over 35 jaar bijna helemaal geen CO2 meer uitstoot, schreef de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur in september vorig jaar.
‘De Nederlandse energievoorziening bevindt zich op een kantelpunt,’ schreven Energiecentrum Nederland, het Planbureau voor de Leefomgeving en het CBS in oktober. Het aandeel duurzame energie groeit. Maar voor ‘verdere stappen richting een schoon en betrouwbaar energiesysteem op lange termijn zijn nieuwe beleidsimpulsen nodig.’
Nederland gaat zijn eigen duurzame doelen niet halen en het klimaatbeleid moet ambitieuzer, schreef de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling in november.
Er is meer samenhang nodig in het Nederlandse energiebeleid, aldus de Algemene Rekenkamer in december. ‘Om het doel van een volledig duurzame energievoorziening in 2050 te halen, zijn keuzes nodig van het kabinet.’

Het was dan ook nogal teleurstellend toen minister Henk Kamp (VVD, Economische Zaken) in januari in zijn langverwachte Energierapport opriep om nog meer te gaan praten over de transitie. Hij maakt nog altijd geen harde keuzes, maar gaat een Energiedialoog organiseren. Die moet draagvlak creëren voor ingrijpende veranderingen aan onze energiehuishouding. In het najaar volgt daaruit een beleidsagenda waarin dan hopelijk, eindelijk, harde keuzes worden gemaakt door het kabinet.

Het voelt allemaal als vertraging. Maar misschien, laten we welwillend zijn, is die Energiedialoog tussen burgers, bedrijven, decentrale overheden en maatschappelijke organisaties wel een goed initiatief. Want we staan als samenleving voor een immense taak.

Wat staat ons te wachten?

In 2050 moet de uitstoot met 80 tot 95 procent omlaag zijn gebracht (een Europees doel dat door het kabinet is overgenomen). Dat heeft implicaties voor alle onderdelen van onze economie: van havens en scheepvaart tot industrie en energiecentrales; van vliegtuigen en datacentra tot de productie van medicijnen en kunstmest - het draait nu allemaal op fossiele energiebronnen. ‘Op weg naar een duurzame energievoorziening wordt alles anders,’ zei Kamp bij de presentatie van het Energierapport. Hij noemde de transitie ‘onomkeerbaar.’

Hebben we dat echt goed tot ons laten doordringen? Nederlanders denken dat we nu al ruim één derde van onze energie uit duurzame bronnen opwekken. In werkelijkheid was dat in 2014 een schamele 5,6 procent. Moet je nagaan hoeveel windmolens, zonnepanelen, laadpalen en elektrische auto’s er nog bij komen. Om nog maar te zwijgen over nieuwe technologieën, nieuwe warmtenetten, nieuwe boorputten voor geothermie en nieuwe elektriciteitsnetten op zee. De transitie is pas net begonnen.

Nederland heeft een van de laagste percentages duurzame energie van de OESO-landen. Onze uitstoot per hoofd van de bevolking ligt relatief hoog.

Wat staat ons de komende jaren te wachten? Welke rol kunnen burgers zelf het beste op zich nemen als ze een verschil willen maken? Hoe zetten we de politiek onder druk zodat die harde keuzes eindelijk worden gemaakt - en wat zijn dan de juiste keuzes? En hoe ziet de samenleving eruit na de transitie?

Dat gaan we bespreken bij De Groene Ronde Tafel. Op 15 februari schuiven op onze redactie vier boegbeelden van duurzaam Nederland aan. We gaan in gesprek over de toekomst van energie en klimaat in Nederland, over wat nodig is, en wat we zelf kunnen doen.

Senior correspondent Marc Chavannes schuift aan om met mij het gesprek te leiden. We publiceren na afloop - uiteraard - een artikel met een compacte weergave van het gesprek.

Wie hebben we uitgenodigd?

Jeroen de Haas (1959) is sinds 2007 voorzitter van de raad van bestuur van energiebedrijf Eneco. Hij studeerde rechten in Utrecht en was directeur van Enercom, een coöperatie van energiebedrijven. Eneco - 7.000 medewerkers, omzet 4,6 miljard euro - is nu nog in handen van 53 gemeentes en gebruikt de voorspelbare inkomsten van zijn energienetwerk om een voortrekkersrol in de transitie te spelen. Maar nu minister Kamp Eneco wil splitsen - in twee aparte bedrijven, één voor elektriciteitsproductie en één netwerkbedrijf - wordt er openlijk gespeculeerd over een buitenlandse overname.

Marjan Minnesma (1966) is als directeur van de klimaatactieorganisatie Urgenda uitgegroeid tot boegbeeld van duurzaam Nederland. Ze werkte eerder bij Novem, Greenpeace, het Instituut voor Milieuvraagstukken en ze was directeur van Drift - The Dutch Research Institute For Transitions - van de Erasmus Universiteit. Minnesma organiseerde al inkoopacties voor zonnepanelen en elektrische auto’s toen die nog nauwelijks op de markt waren. Ze spande met Urgenda de klimaatzaak aan tegen de Nederlandse staat - en won. Vorig jaar werd ze door het blad Foreign Policy uitgeroepen tot een van de honderd ‘leading global thinkers.’

Faiza Oulahsen (1987) werd in 2011 - na een studie politicologie - een van de jongste campagneleiders Klimaat en Energie in de geschiedenis van Greenpeace. In 2014 werd ze opgepakt toen ze met 29 andere actievoerders een boorplatform van Gazprom in de Barentszzee probeerde te enteren. Ze zat twee maanden vast in een Russische cel waar het licht nooit uitging. Eenmaal terug in Nederland bleef ze campagne voeren tegen de fossiele industrie en werd ze opgenomen in de Duurzame top 100 van dagblad Trouw (ze kreeg van de jury de hoogste cijfers op het criterium ‘charisma’). Oulahsen was voor Greenpeace actief op de klimaattop in Parijs eind vorig jaar.

Jan Paul van Soest (1955) is vooraanstaand energieconsultant, klimaatexpert en publicist. Hij schrijft regelmatig over klimaat- en energiebeleid en onderzocht de wortels van de klimaatscepsis in zijn boek De Twijfelbrigade. Van Soest is een veelgevraagd spreker en commentator en een van de oprichters van De Gemeynt, een coöperatie van zelfstandige adviseurs, denkers en ondernemers die zich inzet voor duurzaamheid. Hij bedient een breed scala aan klanten, van bedrijven zoals Gasunie, Shell en de Triodos Bank tot lobbygroepen zoals Natuur & Milieu. Bovendien stond hij aan de voet van ondernemingsvereniging De Groene Zaak (de progressieve tegenhanger van het gevestigde VNO-NCW).

We gaan op zoek naar visie, overzicht en perspectief

Het kan niemand ontgaan: ik heb vier gasten met een sterk groen profiel uitgenodigd. Dat is een bewuste keus. Onze Groene Ronde Tafel is er niet voor enerzijds-anderzijds, maar voor visie, overzicht en het hoopvolle perspectief waar zoveel burgers behoefte aan hebben. Ik wil met de gasten op zoek gaan naar de draadjes waar we aan moeten trekken om de kluwen van het huidige klimaat- en energiebeleid te ontwarren - en het systeem verder in beweging te krijgen.

Om misverstanden te voorkomen: het is niet zo dat ik als correspondent alleen maar geïnteresseerd ben in wat ‘de groenen’ over de transitie te melden hebben. Het is evenmin zo dat ik geloof dat een maatschappelijke discussie over de toekomst plaats kan vinden zonder de stem van de spelers uit het fossiele spectrum.

Binnenkort kondig ik een langlopend project aan dat juist als hoofdvraag heeft: hoe denken mensen die werken in de fossiele energie-industrie over de toekomst? Dat zal leiden tot een keur aan verhalen en meer ‘fossiele’ perspectieven op de transitie.

Onze Groene Ronde Tafel dient hetzelfde doel - inzicht bieden in de omslag die komen gaat - maar gebruikt een ander middel, namelijk een gesprek met gelijkgezinden. Ik hoop dat het een agenda-zettend gesprek wordt dat richting geeft aan een hele hoop andere gesprekken over dit onderwerp.

Welke vragen hebben jullie aan deze vier groene koplopers? Stel ze hieronder. Ik verzamel jullie input, maak een selectie en voeg de vragen van Marc en mijzelf toe. Bij voorbaat dank voor jullie betrokkenheid!