De ruim twintig 65-plussers die mijn buren zijn, hebben hun oude dag ogenschijnlijk goed voor elkaar.

Op de maandag- en dinsdagochtend komen huishoudelijke hulpen aan de deur. Ze gaan langs bij de oudste bewoners om hun woning te stofzuigen, de was te doen, de wc te schrobben en zulks meer. Op het merendeel van de privéparkeerplekken achter het complex staan kleine auto’s. In het weekend wordt het gezellig druk in en rond het gebouw - de kinderen en kleinkinderen komen op bezoek. Sommige buren vertoeven elk weekend in een huisje op de Veluwe, waar ze langs bossen en over heidevelden kilometers op de fiets afleggen.

Net als van de Nederlandse ouderen zijn de meeste van mijn buren gelukkig, relatief gezond en hebben ze voldoende pensioen. Als ik ook op zo’n manier oud mag worden, prijs ik mezelf gelukkig.

De vraag is dan: hoe ziet de oude dag van mijn generatie van dertigers eruit?

Wie zorgt er voor mij als ik oud word?

Nederland in het jaar 2050. Ik ben 66 jaar en mag nog zo’n zes jaar doorwerken tot ik met pensioen kan. Als het pensioenstelsel überhaupt nog bestaat. Want sinds 2040 is ongeveer een kwart van de bevolking ouder dan 65 jaar en worden de pensioenen uitgekeerd over een steeds langere periode.

Wij Nederlanders hebben namelijk sinds de eeuwwisseling het privilege om gemiddeld ruim tachtig jaar oud te worden. Dit is vier keer dan voorouders uit het stenen tijdperk, dubbel zo oud als voorouders uit de middeleeuwen en zeker tien jaar ouder dan onze overgrootouders een eeuw terug.

En tegenover elke gepensioneerde oudere staan in 2050 nog maar twee werkenden, als het er niet minder zijn door robotisering en digitalisering

Bovenal worden we ook steeds gezonder oud, dus neemt de levensverwachting van nieuwgeborenen dagelijks met een aantal uur toe. Als deze trend doorzet, wordt in het verwacht dat nieuwgeborenen in 2050, mijn mogelijke kleinkinderen dan, gemiddeld over de negentig worden.

En tegenover elke gepensioneerde oudere staan in 2050 nog maar twee , als het er niet minder zijn door robotisering en digitalisering. Ter vergelijking: momenteel is de verhouding één oudere op ruim drie werkenden. Dit betekent grosso modo dat een slinkende groep werkenden een groeiende groep ouderen moet zien te blijven onderhouden.

Al deze cijfers maken dat ‘oud in de toekomst’ een spannende opgave wordt voor Nederland. En roepen allerlei vragen op:

Wie of wat gaat er voor mij zorgen als ik oud ben?

  • Toekomstige kinderen?
  • Andere ouderen?
  • Robots?
  • Vrijwilligers?
  • Buitenlanders?

Nog een spannende opgave: hoe om te gaan met de toename van demente ouderen? Sinds een paar jaar is dit een grotere doodsoorzaak dan longkanker of een hartaanval. Verschillende artsen verwachten dat genezing in het verschiet ligt. Het uitzoeken waard, later dit jaar.

En natuurlijk zijn wij niet het enige land dat met een steeds ouder wordende bevolking te kampen heeft. Alle rijke landen komen de komende 25 jaar voor een vergelijkbare opgave te staan. Oud worden is immers een welvaartsdingetje. Japan springt het meest in het oog: nu al is van alle inwoners ouder dan 65, net zoals wij in 2050. Kunnen wij misschien iets leren van het Japan van nu?

Het steeds ouder worden, nog zoiets. In het licht van wereldwijde schaarste van voedsel, water en fossiele brandstoffen, afgezet tegen een rappe bevolkingsgroei: is het nog wel verantwoord om, geholpen door gezondheidszorg en wetenschap, nóg ouder te kunnen worden?

Waarom ga ik hierover schrijven?

De afgelopen vijf jaar schreef ik vooral over asiel, radicalisering en andere maatschappelijke kwesties. Naast mijn werk als journalist, heb ik twee jaar ervaring als hospicevrijwilliger en sprak ik voor een tijdelijke baan honderden hulpbehoevende ouderen en hun zorgverleners. Deze ervaring inspireerde tot vragen als: Hoe behouden we in de toekomst de mogelijkheid op een waardig levenseinde? En wat doen we aan vereenzaming van ouderen als die groep alleen maar gaat groeien?

Ik wil daarbij vooral op zoek naar het menselijke verhaal. Zeker in de kwaliteitsjournalistiek staan ‘zij die aan de touwtjes trekken’ vaker centraal dan ‘de onzichtbare massa,’ waardoor journalisten nogal eens óver mensen praten in plaats van mét.

Mijn voornemen is dan ook: met heel veel mensen praten die op verschillende manieren verstand hebben van ouder worden in de toekomst. Vervolgens wil ik de interessantste dingen uitzoeken en - als het kan - bekijken. Allemaal om de vraag te beantwoorden: hoe ziet de oude dag van mijn generatie eruit?

Nu denk je misschien: waarom neem je niet de huidige generatie als uitgangspunt? Wel, over de toekomst kun je niet schrijven zonder ook naar het verleden en het heden te kijken, dus ouderen van nu zullen ongetwijfeld de revue passeren. En ja, wat in de toekomst ligt, blijft onzeker. Ik zal vooral ontwikkelingen beschrijven die aannemelijk zijn.

Volgens mijn buren is de kunst van gelukkig ouder worden vooral nooit je nieuwsgierigheid te verliezen. Als journalist spreekt mij dit natuurlijk aan. Daarom wil ik jullie, waarde lezers, van harte uitnodigen om de komende tijd met mij vragen te blijven stellen over de toekomst van het oud worden - mogen wij allen lang, gezond en vooral gelukkig leven!

Verder lezen?

Als het aan deze Britse wetenschapper ligt, wordt de mens nog véél ouder. Volgens de Britse gerontoloog, Aubrey de Grey, is de eerste persoon die duizend jaar oud wordt al geboren. De Grey hield hier een Ted Talk over, die het bekijken de moeite waard is. Bekijk hier de Ted Talk van Aubrey de Grey Hoe overleven we een wereld met twee miljard demente ouderen? Het is een wereldwijd fenomeen: vergrijzing. Het is ook iets wat we al decennia aan zien komen. Toch denken we er veel te weinig over na, stelt David Berreby, journalist van The New Yorker, in dit prikkelende en provocerende betoog. Lees het betoog hier terug Hoe arm/rijk zijn ouderen? ‘Senioren worden het hardst gepakt,’ zei Henk Krol (50Plus) maandenlang. In 2013 stapte hij op. De Volkskrant onthulde dat hij met pensioenpremies heeft gefraudeerd. En toch: onder Krol haalde 50Plus dubbele cijfers in de peilingen. Deze vraag zal voorlopig dus wel actueel blijven: Hoe arm/rijk zijn ouderen? Lees de explainer van Rutger Bregman hier terug