Op criminelen schieten, dat wil de nieuwe president van de Filipijnen

Toen een taxichauffeur klaagde dat hij was overvallen, besloot hij zelf achter het stuur te kruipen om de daders in de kraag te vatten.

En toen hij een groep criminelen liet arresteren, stelde hij voor ze op een bootje te zetten en dat op zee af te laten zinken.

Als er iets is waar Rodrigo Duterte (71) een grafhekel aan heeft, dan zijn het wel (drugs)criminelen.

Zijn oplossing: ‘Kill them all.’

Wat?

Maar nu lijkt het erop dat deze woorden hem het presidentschap hebben bezorgd. Wat misschien niet eens zo gek is als het klinkt.

Toen Duterte 22 jaar geleden aantrad als burgemeester van de Zuid-Filipijnse stad Davao was dat een van de gevaarlijkste steden ter wereld. Drugscriminelen heersten over de straten, er gold een avondklok, mensen vonden lichaamsdelen op straat en de politie was corrupt.

In Davao geldt een rookverbod dat stipt wordt nageleefd

Toen Duterte aantrad, gaf hij de politie opdracht gericht op criminelen te schieten. Ook richtte hij eskaders op die meer dan duizend mensen doodden. Waaronder, volgens Human Rights Watch Lees hier het rapport van HRW (2015) over de doodseskaders in Davao. honderden straatkinderen, kleine criminelen en armlastige drugsdealers.

Tegenwoordig kun je er ‘s nachts veilig over straat. Je ziet nog amper politie, geen enkele junk en er geldt een rookverbod dat stipt wordt nageleefd. Davao is een van de veiligste steden ter wereld geworden.

Met zijn presidentsverkiezing lijken de Filipijnen hem te vragen dit beleid landelijk uit te voeren. Ze zijn de vergaande corruptie, misdaad en straffeloosheid meer dan zat. In Duterte hopen ze iemand te hebben gevonden die de shocktherapie kan geven waar het land zo naar smacht.

Wie is hij?

Duterte werd geboren in een middenklassegezin en kende een roerige jeugd. Hij werd mishandeld door een priester, Lees hier meer over de mishandeling door de priester. tot twee keer toe van school getrapt en was niet welkom op zijn eigen afstudeerfeestje omdat hij een medeleerling had beschoten na een ruzie over zijn afkomst.

Toch wist hij via de advocatuur op te klimmen tot een keiharde strafpleiter en vervolgens burgemeester van Davao. Daar hield hij zich, naast het bestrijden van criminaliteit, bezig met het bouwen van ziekenhuizen en het verbeteren van vrouwenrechten. Hij woont in een bescheiden huis en neemt iedere week uren de tijd om vragen te beantwoorden van zijn burgers.

Het maakt hem geliefd. Loop je door Davao, dan zijn daar T-shirts van hem te koop, rijden er vrachtwagens rond met autostickers van hem en vind je een tattooshop waar je zijn gezicht op je lichaam kan laten zetten.

Toen ik eens een rijstmaaltijd bestelde en zei misschien iets over Duterte te willen schrijven, kreeg ik alles direct gratis van de eigenaresse, zo blij was ze dat ik iets zou schrijven over ‘de held die haar stad veilig had gemaakt.’

Wat wil hij doen?

Eigenlijk precies wat hem in Davao zo goed lukte: het aanpakken van misdaad, corruptie en criminaliteit. Zijn werkwijze blijft daarbij onveranderd.

Zo raadde hij zijn toehoorders tijdens een verkiezingscampagne in Lingayen aan om begrafenisondermingen op te richten. Mortuaria zouden snel volgeladen zijn met dode criminelen wanneer hij president werd.

Hij tekent gewoon een document waarop staat: ‘Pardon given to Rodrigo Duterte for the crime of multiple murder’

Eenmaal president hoeft hij niet bang te zijn daarvoor berecht te worden, grapte hij. Hij tekent gewoon een document waarop staat: ‘Pardon given to Rodrigo Duterte for the crime of multiple murder. Signed: Rodrigo Duterte.’

Met dezelfde ‘humor’ verpakte hij zijn plan om corruptie aan te pakken. Iedereen zou gewoon zijn bankrekening openbaar moeten maken. Als dat er bij hem toe zou leiden dat iedereen ziet hoeveel geld hij besteedde aan vrouwen, dan moest dat maar, zei hij.

Of, zoals het op een verkiezingsposter staat: ‘I don’t care if I burn in hell, as long as the people I serve live in heaven.’

Gaat dit lukken?

Dat is natuurlijk maar zeer de vraag. Extremisme is andere koek dan lokale straatcriminelen. Witteboordencriminelen zijn dodelijker dan armlastige drugsdealers. En om een territoriaal conflict met China in de Zuid-Chinese zee op te lossen moet hij nog wat aan zijn diplomatieke kwaliteiten doen. Zo worden grote delen van zijn speeches vaak weggepiept omdat hij zoveel scheldt.

En wat zal er gebeuren als zijn beloften niet uitkomen en de kritiek toeneemt?

Duterte is bij sommige mensen zo populair dat ze kritiek op hem niet dulden. Hij is hun enige hoop. Maar wat als hij faalt? En wat als hij doordraait? Tegenstanders zijn bang dat ze met hem een nieuwe dictator in huis halen.

En nu?

‘Dictator,’ ‘moordenaar,’ ‘womanizer,’ het zijn kortom termen die hem even goed passen als ‘man van het volk,’ ‘redder in nood,’ en ‘effectieve misdaadbestrijder.’

Het maakt hem ongetwijfeld een van ’s werelds controversieelste leiders, maar zijn nietsontziende handelswijze is misschien wel de enige manier om de eveneens nietsontziende corrupte politici en criminelen in het land aan te pakken.

Duterte deinst ook deze keer niet terug voor wat hem te wachten staat.

‘Met extreme nederigheid accepteer ik het mandaat van het volk,’ zei hij kort na zijn aantreden tegen Agence France Press. Vervolgens ging hij naar het graf van zijn ouders, waar hij huilend steun vroeg om in zijn missie te slagen.

YouTube

Lees ook:

IS rukt steeds verder op (richting het oosten, welteverstaan) Islamitische Staat groeit op de Filipijnen en het zijn vooral jongeren die zich daartoe aangetrokken voelen. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de inwoners van de archipel, maar vormt een bedreiging voor heel Zuidoost-Azië. Met fotograaf Andreas Stahl bezocht ik het gebied. Lees het verhaal hier terug Hier is journalistiek dodelijk. En harder nodig dan ooit De Filipijnen behoren tot de gevaarlijkste landen voor journalisten ter wereld, toch kent het land een levendig journalistiek landschap vol reporters die er niet voor terugschrikken de waarheid voor het voetlicht te brengen. Met fotograaf Andreas Stahl volgde ik een van hen op reportage. Lees het verhaal hier terug