De koppen zijn je misschien niet ontgaan: of ‘Ze moet niet een van de jongens worden.’ En: ‘Eerste tranen op defensie.’ In de staat Jeanine Hennis-Plasschaert, onze minister van Defensie en nummer twee op de kieslijst van de VVD.

Menig medium vroeg zich, voor zij minister werd, af of dit ‘blondje met het korte lontje [...], het [zou] redden te midden van zoveel testosteron.’ ‘Een vrouw als hoogste baas op Defensie, wat vindt het personeel Wat ze wel mee had? Ze is ‘een pittige dame. Leuk om te zien ook.’

Dit artikel moest eigenlijk een mediahandleiding voor vrouwelijke politici worden. Wat kunnen vrouwelijke politici als Hennis doen om ongeschonden het mediamijnenveld over te steken? Wat kunnen ze doen opdat media niet berichten over hun pumps met panterprint, maar een ode brengen aan hun strategisch inzicht? Om niet als ‘gevoelig’ en ‘gezellig’ maar als ‘intelligent’ en ‘scherp’ te worden omschreven? Ga er maar aanstaan.

Zo’n mediahandleiding leek me handig, in ieder geval tot we niet langer alleen Tot een lijsttrekkersdebat niet door zeven mannen in pak en slechts één vrouw wordt Tot we een vrouw als premier hebben en ten minste de helft van de zetels in de Tweede Kamer door vrouwen wordt bezet.

Ik dook in de literatuur, sprak met een paar en stelde een lijst met tips samen voor vrouwelijke politici. Pas toen begon het te dagen: de vraag die ik mezelf stelde was volstrekt verkeerd.

Er zijn allerlei ongeschreven regels waar vrouwen zich maar beter aan kunnen houden, willen ze succesvol zijn in de politiek. Wat vrouwelijke politici te doen stond, leek helder. Maar die regels zijn nou juist het probleem. Het probleem waardoor onze politiek een is waar weinig plek is voor mensen die niet zoals witte mannen

Het resultaat zag er ongeveer zo uit.

Handleiding om het mediacircus te overleven als je geen witte man bent

Vrouwelijke politici kunnen beter niet te veel over hun gezin praten. We vinden het anno 2017 moeilijk te verkroppen dat een vrouw níet elke middag met de ‘kids’ een kopje thee drinkt om vervolgens een quiche lorraine in de oven te schuiven. Door erover te spreken drukt ze mensen met de neus op het pijnlijke feit dat ze voor iets anders heeft gekozen. Zijn gezin offert zich op voor het landsbelang, haar gezin lijdt onder haar ambities. Hij wordt er menselijk van, zij monsterlijk.

Het uiterlijk van vrouwelijke politici wordt éxtra onder de loep genomen. In de arena van de celebrity politics doen kandidaten (m/v) die er goed uitzien het Het maatpak is het herkenbare uniform van de mannelijke kandidaat. Vrouwenkleding is onvoorspelbaar en daarom spannender. Het luistert nauw, dus let goed op: ze moeten er vrouwelijk uitzien, maar niet té. Niet te sexy, niet te veel make-up, niet te felle kleuren en niet te veel sieraden. Maar te weinig is ook niet goed. Succes ermee.

Vrouwelijke politici kunnen ook maar beter niet al te menselijk zijn. In tranen uitbarsten voor de camera, te hard schreeuwen of grofgebekt zijn - Een huilende/boze/lompe mannelijke politicus blijft politicus, wellicht wat sympathieker dan voorheen. Een huilende/boze/lompe vrouwelijke politicus wordt vrouw, haar in twijfel getrokken, haar debat een Oh ja, vrouwelijke politici kunnen het maar beter ook niet te vaak over ‘ik’ hebben, want dan komen ze egoïstisch en machtsbelust over.

Het probleem: normaal doen

Toen ik dit allemaal had uitgeschreven, realiseerde ik me: op deze manier komen vrouwen dat mediamijnenveld misschien wel door, alleen niet door zichzelf te zijn. Vrouwelijke kandidaten moeten, om kans te maken op het torenkamertje, blijkbaar op eieren lopen om maar niemand voor het hoofd te stoten. Deze tips veroorzaken nog geen sterretje in het glazen plafond.

En laat dat nou net het probleem zijn. Denken we aan ‘politicus,’ dan denken we aan een witte man, strak in ‘t pak. De spelregels berusten op een mannelijk model van volksvertegenwoordiging. Voor vrouwelijke politici is er nog een extra spelelement: het idee van ‘de goede vrouw,’ waar ze vooral niet te veel van af mogen wijken om betrouwbaar over te komen. In het politieke spel staan vrouwelijke politici, net als politici met een donkere huid, een zwaar Twents accent of een dubbele nationaliteit, automatisch twee-nul achter.

‘Normaal doen’ zou zomaar eens hand in hand kunnen gaan met de achteruitgang van emancipatie

Dan kúnnen ze ervoor kiezen om zich, met behulp van de tips, in allerlei bochten te wringen om die achterstand in te halen. Maar met deze regels kunnen we de emancipatie wel vergeten. De politiek blijft dan het wittemannenbolwerk met dagelijkse wedstrijdjes verplassen, het gepraat van vrouwen afgedaan als kwebbelen en snateren, waarin bij tekenen van vermoeidheid hij hard heeft gewerkt en zij het niet aankan.

Zo’n handleiding is precies wat we niet nodig hebben. We moeten die regels overboord gooien. In een tijd waarin betekent zijn en je anders je biezen moet pakken, wordt boven het maaiveld uitsteken niet echt aangemoedigd. Maar het is tijd om juist niet ‘normaal’ te doen. Laten we wel wezen: hoeveel heeft het ‘normale’ ons in termen van emancipatie eigenlijk gebracht?

Als we nú naar de stembus zouden gaan en precies zo zouden stemmen als de voorspelt, dan zouden er 53 vrouwen in de Tweede Kamer komen - minder dan de 57 vrouwelijke politici die nu in de Kamer zitten. Het zou ons in één klap terugwerpen naar de politieke emancipatie van vóór 2003. Dit Maarten Marx, informaticus bij de Universiteit van Amsterdam. Hij gebruikte daarvoor een methode die is ontwikkeld door Michaël Amir. Vooral de PVV, het CDA en de SGP hebben relatief weinig vrouwen op verkiesbare plaatsen ‘Normaal doen’ zou dus zomaar eens hand in hand kunnen gaan met de achteruitgang van emancipatie.

Maar als we ons normale stemgedrag laten varen, kunnen we een revolutie ontketenen volgens Marx. We zouden 113 (!) vrouwen de Kamer in kunnen stemmen. Het dubbele van het huidige aantal vrouwelijke politici. Hoe? Simpel, dat lukt als álle vrouwen ‘optimaal strategisch’ zouden stemmen op een willekeurige vrouw van hun voorkeurspartij terwijl de mannen ‘gewoon’ het hokje van de nummer één rood kleuren.

Hoe kan het dan wel?

Als we écht iets willen veranderen, moeten we - kiezers én politici - dus ophouden met normaal doen. We moeten afwijken van de norm en de grenzen oprekken van wat we een ‘goed politicus’ en een ‘goede vrouw’ vinden. Zodat onze politieke arena niet hoofdzakelijk bevolkt wordt door een bepaald soort witte man, maar er ook ruimte is voor mensen van kleur, met hoofddoekjes, kroeshaar, dubbele nationaliteiten, queers, voor vloekende vrouwen en jonge moeders die dat niet hoeven goed te praten.

En laat het de vrouwelijke lijsttrekkers van nu zijn die deze norm doorbreken. Marianne Thieme, de ‘dierendiva’ die door Pauw neerbuigend ‘jongedame’ werd genoemd - staat als Che Guevara bewapend met worteltjes die als eerste zwarte vrouw een politieke partij leidt. Reden voor Giel Beelen om haar en voor het Noordhollands Dagblad voor een column met de kop

Tot slot Ancilla ‘die nieuwe vrouw,’ die te horen kreeg dat ze er ‘te leuk’ uitzag, dat ze zo’n mooie huid heeft, dat ze zich echt niet ‘als politicus’ hoeft te kleden. ‘Ik voel vaak een denigrerende toon van interviewers en soms betrap ik mezelf erop dat ik blij ben als ik er een dag niet zo goed uitzie. Maar ik ben wie ik ben, ik ga niet mijn best doen om dat te veranderen,’ zegt Van de Leest.

Laat de uitspraak ‘doe normaal’ weer iets zijn wat pubers met het schaamrood op de kaken tegen hun ouders sissen als er vrienden over de vloer zijn. Alle politici, man én vrouw, die zich geroepen voelen het parlement een afspiegeling van onze samenleving te laten zijn: doe effe niet normaal.

Breek met de norm, doe het voor al die getalenteerde personen die niet aan de stereotype politicus voldoen. Verf je haar nog een tintje feller, verwissel je laarzen met tijgerprint voor glitterbrogues, pink een traantje weg bij Pauw en Jinek, en breek een lans voor iedere capabele politicus die afwijkt van de norm.

Misschien kunnen we inspiratie halen uit Marilyn Monroe, die ooit zei: ‘Als ik me aan alle regels had gehouden had ik nooit iets bereikt.’ Laten we 15 maart op een abnormale kandidaat stemmen.

Meer lezen?

De Verkiezingsgids van De Correspondent We delen onze verkiezingsverhalen niet alleen op het platform, maar ook in De Verkiezingsgids. Wil je als eerste een seintje krijgen, meld je dan aan voor ons speciale verkiezingsevenement op Facebook. Meld je hier aan! Waar al die vrouwen afgelopen weekend de straat voor opgingen Er is een nieuw soort seksisme op komst. Dat zie je bij Donald Trump, maar ook bij Geert Wilders. Gelukkig gingen miljoenen mensen afgelopen weekend de straat op. Hoe gaan zij de strijd winnen? Lees het verhaal van Sarah hier terug Welke partij gaat eindelijk zorgen voor vaderschapsverlof? In 2012 schitterde het hoofdzakelijk door afwezigheid, dit jaar staat het in elk geval op de politieke agenda: coulanter verlofregelingen voor jonge ouders, vooral vaders (of partners). Welke argumenten zijn daarvoor aan te dragen, en wat beloven de partijen in hun verkiezingsprogramma’s? Lees het verhaal van Lynn hier terug Kijken: Wat Hamza (7) over de verkiezingen weet, zegt veel over Nederland Ik kom uit een Zeeuws dorpje, sta met één been in een witteyuppenbubbel en met één been in de multiculturele gemeenschap. Met een camera reis ik langs al die plekken om mensen te vragen waar ze bezorgd over zijn. Kijk de video van Abdelkarim hier terug