Ik pak een paar kussens, ga tegen een boom zitten en sla mijn laptop open. De prachtige tuin van de voormalige Deense ambassade in Praag leent zich uitstekend voor het schrijven van wat het eerste deel van een serie over de werkplek van de toekomst moet gaan worden.

De klassieke villa is nu namelijk geen ambassade meer, maar coworking space K10, waar iedereen een werkplek kan huren. Er is een keuken met kok, een receptie, een stiltekamer, telefoneerkamers – en een prachtige tuin met terras én wifi.

Al heb ik het er naar mijn zin, ik heb K10 niet zelf gevonden. Met 74 andere deelnemers zit ik in het dat ons de komende twaalf maanden langs twaalf steden zal gaan brengen. Remote Year wil werken op afstand aantrekkelijk en bereikbaar maken, door logistieke taken uit handen te nemen en sociale activiteiten te organiseren. Daarvoor betalen wij een maandelijkse ‘huur’ van 2.000 dollar (zo’n 1.750

Door programma’s als Remote Year wordt duidelijk dat ons werk aan het veranderen is. Tussen de deelnemers zitten namelijk niet alleen de verstokte freelancers die, zoals ik, gewend zijn vanuit huis te werken, maar ook werknemers van grote bedrijven en ondernemers die soms juist werknemers thuis hebben zitten.

Het laat zien dat het belang van fysiek samenzijn steeds lager wordt ingeschat, en productiviteit als maatstaf juist hoger. Het toont misschien ook wel hoe een nieuwe generatie aankijkt tegen werk, vrije tijd en de mix van die twee. Het komende jaar wil ik onderzoeken hoe onze werkplek zich kan gaan ontwikkelen te midden van die veranderingen, en of dit een hype is of een trend. Of een van de

Waar ik over ga schrijven

De verhalen die ik ga schrijven zullen een persoonlijke kant hebben. Het voordeel van meedoen aan zo’n extreme vorm van werken op afstand is dat ik mijn eigen reflecties en ervaringen kan gebruiken om een beeld te schetsen van hoe een individu een mogelijk toekomstscenario kan ervaren.

Ik vermoed bijvoorbeeld dat de omgeving nogal uitmaakt. Elke maand een nieuwe stad zal misschien wel inspireren en daarmee voor extra creativiteit en productiviteit zorgen, de keerzijde is dat het moeten nadenken over waar de supermarkt ook alweer is juist kan zorgen voor minder voor je werk. De innerlijke toerist die zich onherroepelijk meester probeert te maken van je agenda daar gelaten.

Wat is er mis mee als we gewoon wat klusjes doen en daar geld voor krijgen?

Een belangrijke vraag voor mij is ook of we niet te veel verwachten van ons werk. We zijn inmiddels gewend aan het idee werk te zien als een middel tot zelfontplooiing, maar is dat wel reëel? Wat is er mis mee als we gewoon wat klusjes doen, daar geld voor krijgen en een leven leiden dat verrijkt wordt door die inkomsten, maar er verder niet mee vervlochten is? En wat vinden werkgévers eigenlijk van ‘remote werken’? Is het meegaan in de hype voor hen een manier om talent te behouden, of levert het hen ook nog wat op?

Naast die persoonlijke vragen wil ik de komende globale veranderingen integreren in de ontwikkeling van de werkplek:

  • Klimaatverandering en energietransitie. Het zal iedereen opgevallen zijn: het klimaat warmt op, en op papier willen we daar wat aan doen. Dit zal ongetwijfeld invloed hebben op hoe eenvoudig/betaalbaar het wordt om te reizen, en dat zal weer invloed hebben op hoe we (samen)werken.
  • Generatieverschillen. Over vijftien jaar zijn de babyboomers toch echt uit beeld verdwenen, en wordt de wereld gemanaged door Generatie X’ers die Millennials aansturen. Dit zijn mensen die vrijwel geen wereld zonder internet kennen, en die min of meer zonder het naïeve optimisme van de jaren negentig zijn opgegroeid. Oftewel: de ‘sky is niet the limit,’ en creativiteit staat hoog in het vaandel.
  • Flexibiliteit als de norm. De tijd van de grote corporaties met levenslange carrières is aan zijn einde aan het komen. Dat kan betekenen dat iedereen zijn eigen boontjes gaat doppen: prestaties en capaciteiten moeten voor iedereen zichtbaar zijn in plaats van vooral voor je eigen baas. Technologische hulpmiddelen als telefoons en laptops zijn steeds vaker eigendom van de werkende zelf, zodat het eenvoudiger wordt snel van werkgever te wisselen.
  • Technologie blijft voortdenderen.Minority Report, de film met de beroemde 3D-handgestuurde interface waar Tom Cruise doorheen danst, is gebaseerd op technologie die inmiddels allang bestaat. De film is alweer veertien jaar oud, maar toch werken we nog steeds met een scherm en een muis. Ik ben natuurlijk benieuwd naar wanneer ik mijn eigen 3D-interface krijg en wat het toevoegt, maar misschien kijk ik nog wel meer uit naar hoe we dat kunnen combineren met de wens van sommigen om vanuit een hutje in Thailand te werken.

En hoe ik dat ga doen

Om een beeld te schetsen van de werkplek van 2030 luister ik naar wetenschappers en filosofen die zich hiermee bezighouden, maar ook naar mijn mede-remotes en zo mogelijk hun werkgevers.

Ik zal mijn eigen ervaringen niet vergeten, want ik heb nu de kans te proeven van werkplekken in diverse landen op verschillende continenten, die allemaal hun eigen idee en tempo van vooruitgang hebben.

Tot slot ben ik benieuwd naar jullie verwachtingen van deze ontwikkeling, en eventuele vragen of tips waar jullie aan denken. Hieronder lijkt me een mooie plek om in gesprek te gaan.

Verder lezen?

Waarom vrouwen wel boksen, maar mannen niet aan zumba doen De man bevindt zich in een identiteitscrisis. Alles waarvan hij dacht dat het mannelijk was, blijkt net zo goed bij vrouwen te kunnen passen of wordt sociaal niet meer geaccepteerd. Een pleidooi om de mannelijke mystiek van ons af te schudden. Lees het verhaal van Jop de Vrieze en mij hier terug Het kantoor waar je werkt heeft zijn beloften nooit waargemaakt Het kantoor en de kantoorbaan zijn zulke vanzelfsprekende fenomenen dat je haast zou vergeten dat ze een geschiedenis hebben. Een bijzondere geschiedenis, met één rode draad: het ideaal van het kantoor om de werknemer te bevrijden en te emanciperen, is nooit verwezenlijkt. Lees het verhaal van Lynn Berger hier terug