Zes redenen om de serie Transparent te kijken

1. Het onalledaagse verhaal

Transparent gaat over het gezin Pfefferman, een liberale, moderne, Joodse familie uit Los Angeles. De ouders, Morton en Shelly, zijn van middelbare leeftijd en gescheiden. Hun twee dochters en zoon zijn volwassen, maar zoekend.

Alexandra, de jongste, is werkloos, begint steeds aan nieuwe studies en is chronisch puberaal. Joshua werkt voor een platenmaatschappij, snuift coke, heeft seks met knappe jongedames, maar wil eigenlijk niets liever dan geborgenheid, trouwen en vader worden. Sarah, de oudste, voelt zich opgesloten in een voorbeeldig huwelijk met twee kinderen.

Dan het verhaal. Wanneer Morton, een grijzende politicologieprofessor, besluit vrouw te worden, begint voor het gezin een spannende zoektocht naar nieuwe verhoudingen en zingeving. Maura, zoals Morton nu heet, trekt in bij een transseksuele vriendin, in een appartementencomplex vol transgenders en komt erachter dat niet alleen de wereld moeite heeft haar te accepteren zoals ze nu is, maar dat ze zélf ook moeite heeft met de overstap. Ondertussen zegt ex Shelly het altijd al geweten te hebben, werpt ze zich op als hartsvriendin en lijkt ze Maura opnieuw voor zich te willen winnen.

En Alexandra flirt met een transgender alvorens haar lesbische kant te ontdekken én aan de zoveelste studie te beginnen. Joshua valt, na de tegen zijn wens geaborteerde zwangerschap van een van zijn scharrels, voor de beeldschone rabbijn Raquel, en projecteert op haar alles wat zuiver en goed is. En ook Sarah breekt los. Na een rendez-vous met een vrouw verlaat ze haar gezin, om steeds verder in een identiteitscrisis weg te zakken.

Het lijkt misschien luchtig en zelfs ongeloofwaardig, als je het zo leest. Maar zo voelt het nooit. De serie balanceert perfect op het randje van zwarte komedie en drama. Daardoor valt er genoeg te lachen en blijf je betrokken.

Bekijk hier de trailer van het eerste seizoen van Transparent.

En dat komt door Jill Soloway, de volgende reden dat je Transparent moet kijken.

2. De regisseur

Want die perfecte balans tussen humor, sentimentaliteit en ontroering zagen we eerder bij de succesvolle en veelvuldig bekroonde serie Six Feet Under (HBO, zes seizoenen). Een creatie van Alan Ball (die ook het scenario schreef voor onder andere American Beauty), maar vooral geschreven door Soloway.

Ook daar kun je, in een serie die draait om een familie die een begrafenisonderneming runt, niet anders dan diep begrip en liefde koesteren voor de personages die er het beste van maken, die worstelen met het leven, met liefde, met elkaar, met wie ze zijn.

Je kunt niet anders dan diep begrip en liefde koesteren voor de personages die er het beste van maken

Het is die kracht van Soloway die ook Transparent zo goed maakt. Daarnaast had ze voor het maken van Transparent ervaring uit eerste hand: haar eigen vader werd vrouw.

Nog een leuk weetje: bij de sollicitaties voor haar crew verkoos ze transgenders boven niet-transgenders. Er werkten zo meer dan tachtig transgenders mee aan de serie, waaronder schrijvers, co-producenten en consultants.

En, o ja, alle toiletten op de set waren genderneutraal.

3. De hoofdrolspeler

Een andere reden om de serie te kijken is Jeffrey Tambor, de acteur die Morton en Maura speelt. Er wordt in deze serie zonder uitzondering fantastisch geacteerd, maar Tambor spant de kroon. Typisch zo’n acteur wiens gezicht je meteen herkent, al weet je niet precies waarvan. Zo iemand met honderd kleine rollen in grote en kleine films, het bekendst misschien van komedieserie Arrested Development.

Zijn voorkomen in Transparent: lang grijs haar, loshangend vel onder de kin. Zijn lange lichaam gehuld in kleurrijke gewaden. Een vrouw, zeker, maar nog steeds een vader. Een moppa, zoals zijn kinderen hem noemen; momma en poppa ineen.

Zijn vertolking van Maura is subliem. Zijn vrouwelijkheid is nooit overdreven, maar organisch en vanzelfsprekend. Maura is een nieuw iemand, losgezongen van alle kaders en stereotypen, en daarmee volledig zichzelf.

Jill Soloway maakt daarmee subtiel een punt: ze laat zien dat iedereen op de eerste plaats een mens is, een individu, en dat al het andere in feite niet uitmaakt. Je gelooft Maura. Je vergeet wie ze ooit was. Het doet er niet meer toe. Een schitterende rol, waarmee Tambor een Golden Globe voor beste acteur in de wacht sleepte.

4. De humor en de ontroering

Transparent is het ene moment grappig en het andere ontroerend. En toch bijt dat elkaar nooit; een bewijs van Soloways haarfijne intuïtie. Hilarisch zijn de scènes waarin dildo’s over de vloer rollen, familie over de vloer komt, wiet wordt gerookt, klungelige seks wordt bedreven, en ga zo maar door.

Een moment later zit je met een brok in je keel wanneer Maura een van haar kinderen troost

Maar een moment later zit je met een brok in je keel wanneer Maura een van haar kinderen troost, of wanneer Joshua zijn ene kans op ware liefde in rook ziet opgaan.

Zowel uit de grappige als de ontroerende scènes blijkt een enorme wijsheid van de maker, evenals een diep mededogen met de feilbare mens.

5. Het pleidooi voor acceptatie

Ja, je zou kunnen zeggen dat de serie over een transvrouw gaat en dat we dat nu eindelijk eens moeten accepteren dat mensen zo zijn. Maar in feite gaat Transparent ook gewoon over ons. Over wie we zijn, over ons ploeteren en onze zoektocht naar wie we werkelijk zijn. Dat die zoektocht meer behelst dan je geslacht alleen.

In het begin van de seizoen ligt het zwaartepunt overduidelijk bij Morton en Maura, maar eigenlijk is haar transformatie meer een haakje om de serie aan op te hangen dan het hoofdonderwerp. Al snel zijn de levens en verhaallijnen van de andere gezinsleden even belangrijk.

En dat is mooi, want de zoektochten van de kinderen, en iets minder prominent die van de ex-vrouw, zijn niet anders dan die van Maura. Dezelfde hoop, ellende, liefde, verwarring, ijdelheid.

Misschien is dat nog wel het beste aan deze serie: de transgender is op geen enkele manier anders dan de niet-transgenders. De kijker krijgt niet door de strot geduwd dat transgenders geaccepteerd moeten worden, nee, de kijker leeft mee met vijf mensen, van wie één toevallig een transgender is.

6. Het maatschappelijk nut

Transparent zou op scholen vertoond moeten worden. De personages laten namelijk zien dat er niets is waarvoor je je hóéft te schamen. Je kunt zo ‘gek’ doen als je wilt, zo ‘excentriek’ zijn als je wilt zijn, zolang er maar liefde en begrip zijn.

En allemáál vinden we het moeilijk om uit te vogelen wie we zijn. Die zoektocht is al moeilijk genoeg zónder dat we sommige wegen niet durven te bewandelen, uit angst voor kritiek, onbegrip, agressie en haat.

Zo leert Transparent ons dat er eigenlijk maar één ding belangrijk is: liefhebben

In deze tijd, waarin we elkaar enerzijds steeds meer de maat nemen en veroordelen, en anderzijds proberen los te komen van dogma’s en vooroordelen over gender en identiteit, is deze serie een verademing, júíst door Maura’s transformatie niet heel dramatisch of educatief te maken. Nee, gewoon, door haar als mens te laten zien.

En zo leert Transparent ons dat er eigenlijk maar één ding belangrijk is: liefhebben, begrip voor elkaar opbrengen en altijd de mens blijven zien.

Zo’n vijftig jaar na het uitbreken van de seksuele revolutie is het tijd om de balans op te maken. Hoe gaat het eigenlijk met lesbiennes, homo’s, bi’s, transgenders, queers, mensen met een intersekse-conditie en aseksuelen in Nederland? Hoe moet een nieuwe homoagenda eruitzien? Die vragen beantwoorden we tijdens deze Roze Maand.