Stel je een talentenjacht op televisie voor, eentje zoals America’s Next Top Model, waarbij je als kandidaat wordt geacht er altijd goed uit te zien, commercieel inzicht te hebben, een foto- en filmgenieke kameleon te zijn en het liefst ook nog een grote, wereldse persoonlijkheid te hebben.

Stel je nu voor dat je, vóór elke keer dat de jury je beoordeelt, ook nog zelf de kleding die je op de catwalk draagt moet ontwerpen én in elkaar moet naaien. Je bent ook je eigen visagist. En je eigen kapster. Dan moet je live optreden voor de jury: zingen, acteren, dansen, schilderen, speechen, een parfum brouwen en lanceren, een praatprogramma presenteren, stand-up comedy doen. Net wat ze die week van je vragen.

Dit is in het kort wat van de deelnemers van RuPaul’s Drag Race wordt gevraagd. De talentenjacht waarbij elk jaar de beste dragqueen van Amerika gekroond wordt door een jury onder leiding van Mogelijk ‘s werelds beroemdste dragqueen, die in de jaren tachtig al furore maakte als performer in New Yorkse nachtclubs en intussen eigenhandig een tv- en merchandise-imperium rond zichzelf heeft opgebouwd.

RuPaul in het zevende en achtste seizoen.

Wat is drag en wat is Drag Race?

Maar wat is drag eigenlijk? Een illusie, in de breedste zin van het woord. De bekendste vorm ervan is een man die zich verkleedt als de illusie van een vrouw - drag heeft meestal niets te maken met mannen die door willen gaan voor ‘natuurlijke’ vrouw. Elke heeft haar eigen stijl van kleden, opmaken en optreden; humoristisch of schokkend, klassiek, ultra-vrouwelijk, genderfuck, glamoureus, trashy, camp, avant-garde.

Het programma groeit immer in populariteit. Het maakte in zijn acht seizoenen de weg vrij voor tientallen queens om op hoog niveau en voor een groot publiek hun kunsten te In Nederland is de show te zien op Netflix en op digitale zender OutTV. De waanzinnige kledingontwerpen en opwindende illusies zijn namelijk maar twee van de honderd redenen die ik kan bedenken om hem te gaan kijken. Drag Race loopt lichtjaren voor op de rest van televisieland wanneer het gaat om humor, diversiteit, popcultuur en creatieve vrijheid. Voor iedereen die de fascinerende show nog niet kent: de zes belangrijkste redenen om RuPaul’s Drag Race te kijken.

YouTube
Om een idee te geven van de deelnemers: hier stellen de queens van het laatste seizoen zich voor

1. De opdrachten die de kandidaten krijgen

Situatie één: een groep mannen staat te joelen, een pak dollarbiljetten in hun linkerhand, hun rechterhand tikt het geld richting de hysterisch lachende en twerkende kandidaten op het podium. Boven hen hangen emmers water die omkiepen en hun witte shirts doorweken. De kandidaten moesten snel het podium op, dus sommigen hebben niet de tijd gehad zich goed te scheren; boven hun roze gestifte lippen zitten stoppels. Tepels worden zichtbaar. Rubberen tepels.

Situatie twee: Beethovens vijfde symfonie in c-mineur speelt, twee ballerina’s - een in zwart, een in wit - trippelen op spitzen het podium op. De zwarte zwaan is klassiek geschoold, doet een grand jeté over het podium, danst op haar tenen om de witte zwaan heen. Die draait sierlijk rond, wiegt haar heupen, bezweert haar tegenstander en eindigt met haar armen in de lucht, een elegant gestrekte voet losjes op de zwarte zwaan. Het goede heeft gezegevierd.

Deze twee opdrachten, een wet T-shirt contest en een klassiek ballet, representeren de uitersten van het programma: tijdloze elegantie (eleganza) en platte humor. Het scala aan opdrachten is zo omvangrijk dat het niet gaat lukken

2. De woordgrappen

Op Family Guy na is er geen programma op tv dat zo vol woordgrappen zit als Drag Race. Die grappen beginnen al bij de naam van de show. De queens worden vervolgens beoordeeld op vier criteria: hun charisma, uniqueness, nerve and talent. Afgekort: hun C.U.N.T.

De queens zelf hebben regelmatig mooie dubbele namen: Penny Tration, Shangela Wadley, Sharon Needles,

Beledig je iemand, al dan niet liefdevol, dan ben je hem aan het ‘readen.’ Hoor je ‘the library is open,’ zet je dan schrap

De show zit vol drag-jargon. Ben je gemeen, dan gooi je ‘shade’, vertel je iemand de waarheid dan heb je het over ‘the T’ (van truth). Beledig je iemand, al dan niet liefdevol, dan ben je hem aan het ‘readen.’ Dus hoor je ‘the library is open,’ zet je dan schrap.

Sommige queens proberen in hun illusie zo vrouwelijk mogelijk te zijn; die zijn fishy. Het laat zich raden waar die vis-connotatie vandaan komt. Gia Gunn, zelfverklaard verloren Kardashianzusje beschrijft zichzelf dan ook als

Grappen te over, maar ondanks het vooruitstrevende karakter van de show en de diepe betrokkenheid bij de gaat zelfs Drag Race weleens de fout in.

Gebaseerd op America’s Next Top Model, waar de deelnemers aan het begin van elke aflevering ‘Tyra Mail’ krijgen, een boodschap waarin staat welke opdracht ze die week moeten uitvoeren, kregen de queens elke aflevering een boodschap van Ru: ‘she-mail’.

Toen na zes seizoenen bleek dat sommige kijkers met die naam, naar ‘she done already done had herses’ - een term waarvan eigenlijk niemand precies weet wat hij betekent, maar die RuPaul al jaren te pas en te onpas gebruikt.

YouTube
RuPaul legt uit waar ‘she done already done had herses’ vandaan komt

3. De creativiteit van de deelnemers

Tegen de tijd dat ik op ‘publiceer dit verhaal’ heb geklikt, is het alweer verouderd. De wereld van drag is zo vooruitstrevend en in ontwikkeling dat het schier onmogelijk is op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes. Niet alleen op het gebied van woord(grapp)en, maar vooral op het gebied van popcultuur en creativiteit.

Drag is namelijk méér dan mannen die zich ‘verkleden’ als vrouw. Drag is een illusie. Meestal een vrouwelijke illusie, maar ‘boy drag’ bestaat ook; het voornaamste is gestalte geven aan een bepaald personage. Zo kregen de deelnemers van seizoen vijf de opdracht zich te transformeren tot RuPaul zelf. De meeste queens kozen voor Ru’s iconische look: statig, in een lange, kleurrijke jurk en met een enorme blonde pruik. Deelnemer koos ervoor om ‘boy Ru’ na te doen, oftewel: RuPaul, maar dan out of drag. Hij trok een donkerblauw maatpak aan, deed een badmuts op om de illusie te creëren dat hij kaal was en liep op platte schoenen de catwalk over.

De transformaties van man naar queen, in welke vorm dan ook, zijn fascinerend om te zien.

YouTube
Queen Alaska Thunderfuck laat zien hoe ze haar make-up doet

Te beginnen bij de make-up. Die heeft weinig te maken met het aanzetten van je natuurlijke schoonheid en meer met het creëren van een kunstwerk. Het gelaat van de queen wordt er letterlijk op geschilderd, met schaduw hier en licht daar om een heel nieuw gezicht te maken.

Ook de manieren waarop lichamen worden omgetoverd is indrukwekkend; het begint bij het ‘tucken’, het wegwerken van de penis. Dat doen de queens door hun ballen omhoog en naar binnen te drukken, richting hun buik, en dan de piemel naar achteren te plakken met ducttape. En dan zijn er nog de korsetten, de ultrastrakke panty’s, de torenhoge hakken, het scheren, de pruiken, de wimpers, het schuimrubber waarmee borsten, heupen en billen worden nagemaakt…

YouTube
Het resultaat van die transformaties? Kijk maar.

4. Het drama

Na elke aflevering, als de opdrachten zijn uitgevoerd, de catwalk is bestormd en de jury heeft besloten welke twee queens het gevaar lopen geëlimineerd te worden, moeten de twee die het laagst eindigen tegen elkaar playbacken. Een act die door dragqueens wereldwijd tot kunst is verheven. In een aflevering van seizoen vijf moeten kandidaat Roxxxy Andrews en Alyssa Edwards tegen elkaar playbacken. Het nummer dat ze krijgen is ‘Whip my hair’ van Willow Smith en de spanning is meteen te snijden: hoe gaan die pruiken blijven zitten?

Roxxxy was niet alleen voorbereid op het whippen, onder haar enorme blonde pruik blijkt ze nóg een pruik verstopt te hebben.

Als de muziek is afgelopen barst Roxxxy in tranen uit. Ze vertelt dat ze als peuter door haar moeder werd achtergelaten bij een bushalte. Ze heeft het over haar onzekerheid, over haar behoefte gewild te zijn. Het kan sentimenteel overkomen, cheesy zelfs, maar Drag Race geeft zo de persoonlijke levens (en de niet te ontkomen strijd tegen vooroordelen en discriminatie) van de veelal homoseksuele deelnemers

YouTube
Die legendarische lip sync en het drama dat daarop volgde zie je hier

5. Diversiteit is een gegeven

Drag Race ís diversiteit - iets waarmee andere talentenjachten nog altijd worstelen. Denk aan Tyra Banks America’s Next Top Model, waarin ras, maat en achtergrond altijd een onderwerp van discussie bleven. Won er een zwart model, dan ging het onnodig lang over hoe goed het was dat er een zwart model won, in plaats van te focussen op het talent van

De drags zijn elkaars chosen family en bewaken op die manier hun recht om vrij te zijn

Wat een verademing zijn de queens van Ru. Dik is niet ‘plus size’, zwart is niet ‘ethnic’ - alle vormen, maten en culturen worden gevierd.

Ook tijdens de show praten de deelnemers open over hoe lastig het soms kan zijn, überhaupt als homo in sommige kringen, en dan ook nog eens als drag. Zoals Latrice Royale, die opgroeide in Compton, Californië. Out of drag een enorme vent, opgegroeid in een van de moeilijkste wijken van de VS, maar in drag plots een glamourqueen. Of een van de meest gewaardeerde deelneemsters van vorig seizoen: die de finale haalde, maar haar Koreaanse familie nog steeds niet had durven vertellen dat ze aan drag deed.

Hoewel de queens nogal kunnen katten en een rake belediging nooit ver weg is, worden de onderlinge ruzies nooit echt persoonlijk: wanneer het gaat om acceptatie, discriminatie en verbroken familiebanden komen de queens samen op een manier die ik in geen enkel ander tv-programma gezien heb. Ze zijn elkaars chosen family en bewaken op die manier hun recht om vrij te zijn.

YouTube
De beste momenten van Latrice Royale, ook een aanrader voor als je even niet zo’n goede dag hebt.

6. De manier waarop wordt gespeeld met popcultuur

Hoogtepunt van elk seizoen is door Netflix vertaald als ‘het kutspel’. Het is de bedoeling dat de queens zich transformeren in een celebrity, en de karakters die worden gekozen zeggen vaak veel over waar de inspiratie voor de queen in kwestie vandaan komt: Cher, Madonna, de Kardashians, Judge Judy of Crazy Eyes van Orange is the New Black.

YouTube
Een fragment uit de Snatch Game

Te weinig diversiteit in mainstream media? Zeker. Maar RuPaul’s Drag Race kan een mooie aanzet zijn voor meer. Een tv-programma waarin diversiteit een gegeven is, net zoals creativiteit, (niet moeilijk doen over) gender, geaardheid, creatieve vrijheid, humor en talent. Toch zegt ook RuPaul zelf dat de show misschien wel helemaal niet in handen van een groot netwerk moet komen. Valt wat voor te zeggen. Want op het moment dat andere partijen betrokken zijn en inspraak krijgen op de inhoud van het programma, blijft de humor dan nog zo vrij? De creativiteit zo waanzinnig en grenzeloos? De tijd zal het uitwijzen.

Om met RuPaul te spreken: ‘Gentlemen, start your engines. And may the best woman win.’

De cast van RuPaul’s Drag Race All Stars 2, de wedstrijd waarin afgevallen fan-favorites het tegen elkaar opnemen. (Vanaf deze zomer op tv .) Van links naar rechts: Phi Phi O’Hara, Ginger Minj, Roxxxy Andrews, Katya, Detox, Alaska Thunderfuck, Tatianna, Coco Montrese. Liggend: Alyssa Edwards (l) en Adore Delano.


Zo’n vijftig jaar na het uitbreken van de seksuele revolutie is het tijd om de balans op te maken. Hoe gaat het eigenlijk met lesbiennes, homo’s, bi’s, transgenders, queers, mensen met een interseksevariatie en aseksuelen in Nederland? Hoe moet een nieuwe homoagenda eruitzien? Die vragen beantwoorden we tijdens deze Roze Maand.​

Meer uit de Roze Maand?

Loop mee door het Amsterdamse homonachtleven en zie hoe makkelijk je daar kunt verdwalen Als je het Amsterdamse homonachtleven induikt, valt het excessieve, risicovolle en hedonistische feesten op. Waarom verdwalen hun vrijheid vierende homo’s zo vaak? En wat zegt dit over hun emancipatie? Lees het verhaal van Laurens hier terug Gender. Zo bak je er wel iets van Het is tijd voor een gesprek mét LHBTQIA’ers. Hoe zien zij gender en seksualiteit? Hoe flirten ze? Tegen welke stereotypen lopen ze aan? Terwijl we praten, bakken we koekjes. Genderbreadkoekjes, welteverstaan. Lees het verhaal van Lisa hier terug Van bankhanglesbo tot skolioseksueel: 99 roze begrippen verklaard Even de weg kwijt tijdens de Gay Pride? Dit lexicon biedt uitkomst. Met bijna 100 Nederlandse termen, van Androgyn tot Queer, dé gids op onbekend terrein. Lees het verhaal van Lisa en Daan hier terug Seksualiteit is niet wat je bent, maar wat je doet In veel Afrikaanse landen komen homoseksuele relaties al eeuwenlang voor. Via de trans-Atlantische slavernij werden sommige gewoonten meegevoerd naar de Caraïben. De Surinaamse mati-cultuur laat zien dat vrouwen het met vrouwen kunnen doen, zonder het stempel ‘lesbisch’ te krijgen. Lees het verhaal van Clarice hier terug