Afgelopen maart woonde ik een Donald Trump-bijeenkomst bij in St. Louis – althans, dat probeerde Ik was er om halftien ’s ochtends, in het bezit van een kaartje en in de veronderstelling dat dat ruimschoots op tijd zou zijn voor de rally van twaalf uur. Dat bleek niet het geval.

Een bouwvakker balanceert op een deel van een brug in San Francisco rond 1955. Foto: Ernst Haas / Getty Images

De rij liep toen al om het Peabody Opera House, waar de bijeenkomst werd gehouden, en ging blokken lang door. Even later stond ik te wachten tussen duizenden Trumpfans, van wie sommigen, vertelden ze, vanuit buurstaten de hele nacht hadden doorgereden om er zeker van te zijn dat ze hun held te zien zouden Ook demonstranten die ik herkende van de Fergusonprotesten hielden zich schuil in de rij.

Na urenlang wachten werden we officieel buitengesloten van de bijeenkomst en was onze enige overgebleven optie vanaf het plein te luisteren naar Trumps stem die door de luidspreker schalde. De fans waren uitgeput van het lange wachten en woedend dat ze er niet bij konden zijn – en die woede reageerden ze af op de demonstranten.

‘Er gaat niets boven een Trumprally,’ zei Trump jolig terwijl zijn voor- en tegenstanders elkaar zowel binnen als buiten in de haren vlogen.

De massale opkomst kreeg veel media-aandacht, vooral omdat later die dag een andere grote bijeenkomst zou volgen, in Chicago, die naar aanleiding van het geweld werd afgelast De kranten schreven over de gedrevenheid aan beide kanten – het enorme vertrouwen in Trump enerzijds en het enorme verlangen om hem tegen te houden anderzijds.

Trump weet Amerika’s economische pijn te exploiteren

Maar er was nog iets anders opmerkelijks aan deze bijeenkomst in St. Louis, iets waar geen aandacht aan geschonken werd. Iedereen met wie ik die dag gesproken heb werkte ofwel parttime, of was werkeloos. Vandaar dat al deze duizenden Amerikanen de tijd hadden om op een doordeweekse dag in de rij te staan voor een middagbijeenkomst.

Stockfoto van een bouwvakker uit 1965. Foto: Lambert / Getty Images

De economische ellende vormt een belangrijk onderdeel van Trumps campagne. Zijn stokpaardje dat de Amerikaanse arbeidsmarkt verslechterd is, is een van de weinige programmapunten die hij gemeen had met Bernie Sanders, die met zijn populistische insteek ook grote menigten trok. Een van de redenen van Trumps succes is dat hij Amerika’s economische pijn weet te exploiteren, waarbij hij zich te pas en te onpas uitlaat over het gebrek aan werkgelegenheid en goede banen en zich richt tot regio’s die door de media meestal worden vergeten.

Maar op 21 juli, tijdens zijn eerste speech als officieel toonde hij een blinde vlek – en een zwakte.

‘Ik heb mensen opgezocht die hun banen in fabrieken zijn kwijtgeraakt. En gemeenschappen die lijden onder die verschrikkelijke en oneerlijke handelsovereenkomsten. Dit zijn de vergeten mannen en vrouwen van ons land. Mensen die hard werken, maar naar wie niemand naar luistert,’ verklaarde hij. Hij ging maar door, beloofde dat hij de regels zou versoepelen zodat die andere categorie werknemers – ‘de geweldige mijnwerkers en staalarbeiders van ons land’ – de kans zou krijgen weer op te bloeien.

Er is natuurlijk niks mis met een pleidooi voor hogere lonen en betere kansen voor Amerika’s werknemers in de fabrieken en de mijnbouw – al klinkt het wat ongepast uit de mond van Trump. Naar hemzelf werd eerder onderzoek gedaan in verband met En in de jaren tachtig trof hij een schikking nadat hij honderden arbeiders uit Polen illegaal had ingehuurd en had geweigerd hen volledig te betalen.

Trump schept een nostalgisch beeld van ‘de arbeider’

Maar de echte zwakte van Trumps woorden schuilt erin dat ze verraden dat hij niets afweet van de huidige economische ellende in Amerika. De meerderheid van de onderbetaalde of overgekwalificeerde werknemers in Amerika ís namelijk helemaal niet werkzaam in de fabrieken, de mijnen, de bouw of in een van die andere - door mannen gedomineerde - beroepsgroepen die Trump steeds maar weer naar voren brengt. Tegenwoordig is deze groep werkzaam in de dienstverlenende

De arbeidersklasse van Amerika bouwt niet langer – ze bedient. Ze wordt gevormd door overwegend vrouwen, overwegend niet-wit

De zogeheten arbeidersklasse van Amerika werkt tegenwoordig voor McDonald’s, Walmart en andere gigantische winkel- en fastfoodketens, voor lonen die vaak zo laag zijn dat je zelfs met een fulltimebaan nog niet boven de armoedegrens uitkomt. 7,6 procent van de werknemers in de VS is momenteel werkzaam in de fastfoodindustrie. Dat is meer dan ooit, en deze stijging loopt synchroon met de stijging van het aantal werknemers dat voedselbonnen ontvangt.

Sommigen hadden goede aanstellingen of zelfs een prima carrière voordat de middenklassebanen door de crisis van 2008 Ook gaat het om veel jonge mensen die door de krimpende diensteneconomie worden buitengesloten, omdat ze niet aan de juiste, kostbare, papieren kunnen komen. (Deze kwetsbare groep was overigens het doelwit van de Trump University, waar nu een fraudeonderzoek naar loopt en voor de oprichting waarvan Trump werd aangeklaagd.)

De arbeidersklasse van Amerika bouwt niet langer – ze bedient. Ze wordt gevormd door overwegend vrouwen, overwegend niet-wit. Trumps verwijzingen naar fysieke arbeid verricht door mannen zijn gebaseerd op zijn nostalgische beeld van een tijdperk dat al tientallen jaren vervlogen is. Soms is het zelfs letterlijk een beeld, een illusie: toen Trump een advertentie had waarin hij stelde dat ‘een werkend Amerika een winnend Amerika is,’ gebruikte hij een van een Nederlands model dat als mijnwerker poseerde.

Trump weet niet wie de lakens in zijn hotels verwisselen

Trump, rijk geboren en nog rijker geworden, weet niks van de werkende klasse, maar associeert zichzelf graag met het stoere imago dat met fysieke arbeid gepaard gaat.

Bouwvakkers in New York rond 1950. Foto: Ben McCall / FPG / Hulton Archive / Getty Images

Op de conventie in Cleveland deden Trump en zijn gezinsleden herhaaldelijk hun best zich van hun miljardairsstatus te distantiëren, door blijk te geven van hun affiniteit met de arbeiders die zijn zakenimperium hielpen oprichten. Keer op keer kregen we te horen hoe ze bouwterreinen bezochten en werden foto’s getoond van Trump met een bouwhelm op of in de buurt van een kraanwagen.

‘Hij hing rond met de jongens op het […] Hij luisterde naar ze en waardeerde hun meningen evenveel en vaak zelfs meer dan die van de jongens van Harvard en Wharton die weggestopt zitten in hun kantoren, weg van het echte werk,’ zei Trumps zoon, Donald junior, die zelf een opleiding genoot op een Ivy League-universiteit en zakenman is.

Waar we niks over hoorden waren de conciërges die Trumps kantoren vegen, de dienstmeisjes die zijn hotellakens verschonen, de serveersters die hem de taco’s brengen die hij opvoert als bewijs dat hij ‘gek is op De caissières die in zijn cadeauwinkels werken.

Deze mensen, die momenteel het ruimst vertegenwoordigd zijn in de economie van de VS, zijn onzichtbaar voor Trump, verblind als die is door zijn eigen nostalgie.

Trump kan de stoere mannelijkheid goed gebruiken

De Republikeinse Conventie was in feite een vierdaagse angstmarathon, waarbij de nadruk lag op misdaad en terreur en Trump werd gepresenteerd als de ‘Law en order’-kandidaat, zodat veel journalisten en politici de link naar legden – een parallel die Trump zelf ook beviel.

De vergelijking snijdt hout, maar niet op de manier die Trump voor had. Zijn beschrijving van de economie gaat in feite over de economie van de vroege jaren zeventig, die werd gedomineerd door witte, mannelijke handarbeiders en mijnwerkers.

Ook deze groep heeft het weliswaar zwaar in de huidige economie, maar ze maakt nu nog maar een klein deel uit van de arbeidersklasse vergeleken met de dienstverleners die door Trump stelselmatig worden genegeerd, en voor wie hij nooit een soortgelijke affiniteit aan de dag zou leggen.

Trump vereenzelvigt zich met fysieke arbeiders, omdat hij zich hun mannelijkheid wil aanmeten

Trumps toespraak, doorspekt van paranoia over ‘illegale immigranten [...] wier omzwervingen een bedreiging vormen voor onschuldige burgers’ en toespelingen op zichzelf als onze enige redder, deed zijn tegenstanders huiveren en zijn aanhangers zinderen. Achteraf prezen sommige ‘kenners’ zijn vermogen om de woede van de te

Ook zij zijn blijkbaar blind voor de realiteit van de arbeidersklasse. Werknemers uit de nieuwe Amerikaanse onderklasse hebben geen helmen op hun hoofd, geen overontwikkelde spierbundels – ze begroeten je met geforceerde glimlach en lijden in stilte terwijl ze bedienen.

Stockfoto van een man met een ringsleutel uit 1994. Foto: Alfred Gescheidt / Getty Images

Ze hebben geen enkele zeggenschap en worden ondanks hun harde werk en uithoudingsvermogen geminacht en veronachtzaamd. Vaak zien ze zich gedwongen meer dan te nemen omdat lonen in deze sector zijn om een te onderhouden.

Wat is Trumps pleidooi voor hen? ‘Lonen zijn te hoog,’ verklaarde hij afgelopen november toen hem werd gevraagd naar zijn mening over het plan van de Democraten om het minimumloon te verhogen. ‘Ik zeg het niet graag, maar dit moeten we laten zoals het is.’

In Trumps toespraak van 21 juli deed hij twee beweringen: ‘I am your voice’ en ‘I am with you.’ Dit is de retoriek van een dictator, waarin de verheerlijking van Trump zelf doorklinkt. Trump vereenzelvigt zich met fysieke arbeiders, omdat hij zich hun mannelijkheid wil aanmeten – hun imago versterkt het zijne. Arbeiders die hem geen persoonlijk voordeel opleveren, worden buiten beschouwing gelaten. Het Amerikaanse volk ‘met’ wie hij zegt ‘te zijn’ is in werkelijkheid een nogal selecte groep.

Het is nu aan de Democraten, die loonsverhoging en betere sociale voorzieningen nastreven, om te ontmaskeren wat er eigenlijk achter Trumps beeld van de arbeidersklasse verscholen zit: de blindheid van een rijke, witte man.

De vertaling uit het Engels is van Laura Weeda. Hieronder vind je de Engelse versie.

How nostalgia blinds Trump to the reality of working class America The American middle class has been shrinking for decades. It’s one reason for the success of Donald Trump’s presidential campaign, in which he claims to represent American workers. But the irony is that Trump has no idea who today’s workers are or what kind of work they do. Lees het verhaal van Sarah hier in het Engels

Meer over Trump?

President Trump, premier Wilders - het wordt tijd om te wennen aan die woorden ‘Wat gebeurt er met dit land?’ vroeg een huilende journaliste zich vorige week af. ‘Er is zoveel haat.’ Lange tijd leek Trump een hilarisch figuur, maar de tijd om te lachen is nu echt voorbij. Ook in Nederland. Lees de column van Rutger hier terug Wat bullshitter Trump ons leert over een samenleving zonder waarheid Donald Trump is een prototype bullshitter: iemand die onverschillig staat tegenover waarheid. Het begrip verklaart zijn populariteit en zegt veel over politiek in een samenleving waarin waarheid geen belangrijke rol meer speelt. Mijn inschatting: ook in Nederland is een bullshitter goed voor dertig zetels. Lees de column van Rob hier terug Tien verhalen die de verwarrende zomer van 2016 duiden Trump, Turkije, Brexit en bloederige aanslagen: de wereld lijkt op hol geslagen. Als tegenwicht voor de overspannen berichtgeving heb ik tien longreads verzameld die de onderstroom van de ontwrichtende gebeurtenissen onderzoeken. Lees de leestips van Jelmer hier terug

Meer over Amerika voor Europeanen?

Wat je niet begrijpt van Amerika, als je er alleen overheen vliegt Veel Amerikajournalistiek die Nederland bereikt, gaat over New York, Washington D.C. of Silicon Valley. Daartussenin ligt ‘Flyover Country’ - het Midden-Westen, waar je overheen vliegt als je van oost naar west vliegt. Daar, in het hart van Amerika, worden de verkiezingen beslist. De komende maanden ben ik jullie gids in een land dat zich in verwarde toestand opmaakt voor de presidentsverkiezingen. Lees mijn missiestuk hier terug Wat ik mijn dochter moest vertellen over de toekomst van haar zwarte klasgenootjes Al eeuwenlang worden zwarte Amerikanen systematisch onderdrukt. Nu er bewijs op video is - dat ook nog eens viraal gaat - zou je verwachten dat er iets ten goede verandert. Maar Amerika is nog altijd oneerlijk over zijn verleden, zijn heden en is hard op weg oneerlijk te zijn over zijn toekomst. Lees mijn verhaal over zwarte Amerikanen en de politie hier terug