Aan drie wetenschappers en een boer en belangenbehartiger stelde ik deze vraag: ‘Stel, een kersverse minister van Landbouw treedt aan. Hij of zij is nieuw op dit terrein, en nodigt je uit om kort uiteen te zetten hoe duurzame veeteelt er in Nederland uit moet zien. Wat zou je hem of haar vertellen?’
De vergezichten kenden overeenkomsten maar verschilden ook sterk van elkaar. Zo schetst de een kleinschalige, ‘grondgebonden’ veeteelt die in harmonie met de natuur opereert en een andere juist meer specialisatie, technologische innovatie en schaalgrootte. Jullie reacties (als altijd: dank!) zorgden ook voor nieuwe visies. Iemand stelde bijvoorbeeld voor om vee bij geboorte hersendood te maken zodat het niet zou lijden. Interessant, maar naar mijn smaak, eh, te vergezocht.
Zo zou duurzame veeteelt eruit kunnen zien
Vlees eten is een probleem van wereldformaat, want de veehouderij veroorzaakt klimaatverandering en talloze andere milieuproblemen. Hoe kan veeteelt duurzamer? Deel twee van een drieluik, waarin ik deze vraag stel aan drie wetenschappers en een boer.
Feiten versus visie
In deze serie stel ik doorgaans feiten centraal: een zo scherp mogelijk geformuleerde vraag (wat is de impact van voedselkilometers? kunnen insecten een duurzaam alternatief voor vlees zijn?) probeer ik te beantwoorden met door wetenschappelijk onderzoek gefundeerde inzichten. In dit stuk stonden geen feiten, maar visies centraal.
Enkele leden gaven aan dit een ongelukkige keuze te vinden. ‘In het algemeen vind ik dit een vrij zwak artikel. Correspondent, jullie mogen wel wat kritischer vragen stellen en oneliners niet voor zoete koek slikken!’ schreef een van jullie.
Klopt het wat ze zeggen? Moet ik dit niet toetsen?
Inderdaad, antwoordde ik, heb ik niet alles wat de vier zegslieden vertellen even kritisch tegen het licht gehouden. Tijdens het schrijven van het stuk worstelde ik hier ook een beetje mee: Klopt het wat ze zeggen? Moet ik dit niet toetsen? Wat zijn de feiten?
Ik heb ervoor gekozen dat niet te doen omdat ik juist hun visies, de vergezichten, wilde presenteren, als een vorm van hardop nadenken met de voeten op het bureau. Voortdurend allerlei mitsen en maren opwerpen zou hun betoog te veel remmen, was mijn inschatting (tijdens de interviews heb ik natuurlijk wel kritische vragen gesteld om hun ideeën scherp op te kunnen schrijven).
Kritiek op deze visies is natuurlijk meer dan welkom. Maar net als tijdens de fictieve presentatie voor een minister, mag iemand eerst zijn verhaal en vergezicht presenteren, daarna komen de kritische vragen en tegenwerpingen. Bijvoorbeeld van Correspondentleden, wat dan ook ruimschoots gebeurde.
Nieuwe vragen
Uiteindelijk ben ik tevreden met deze keuze. De visies zijn interessant en sommige verrassend. Bovendien hebben ze goede vervolgvragen opgeleverd. Zoals: ‘Kan Nederland zich zonder voedselimporten van voedsel voorzien?’, ‘Welke technische innovaties kunnen substantieel bijdragen aan een duurzamere voedselvoorziening?’ en ‘Welke (markt)partijen hebben belang bij schaalvergroting, terwijl lang niet alle boeren daarvan profiteren?’ Deze vragen zullen de komende maanden aan bod komen.
Daarnaast heeft het maken van dit stuk mij veel geleerd. Hoewel ik al jaren over duurzaamheid schrijf, is voedsel een relatief nieuw onderwerp voor mij. Ik zie mezelf als een lerende leek en in deze serie deel ik mijn leercurve met jullie. Ik hoop (en denk) dat het ook anderen meer inzicht heeft gegeven in enkele opties om veeteelt duurzamer te maken. Al was het maar omdat lang niet alle vergezichten bij jullie in de smaak vielen.
Verder lezen over vlees en voedsel:
Dit betekent vlees eten voor onze planeet
Het eerste deel in mijn serie over veeteelt en duurzaamheid. Twee flinke entrecotes leiden tot evenveel broeikasgassen als een autorit van Amsterdam naar Barneveld. Maar eet je 80 procent plantaardig en 20 procent vlees of vis, dan bespaar je 9 procent van jouw totale CO2-uitstoot voor voeding. Wat zijn de gevolgen van vlees eten voor klimaat en milieu?
Zijn insecten een duurzaam alternatief voor vlees?
In een reeks verhalen check ik claims over voedsel en duurzaamheid. Vandaag: zijn insecten duurzamer dan vlees?
Dit is wat er moet gebeuren om jou insecten te laten eten
Insecten kunnen in de toekomst een duurzaam alternatief voor vlees zijn, concludeerde ik in een eerder stuk in deze reeks. Maar hoe krijgen we Nederlanders zover? Niet onbelangrijk: is het kweken en eten van insecten eigenlijk wel veilig? Deel twee in een tweeluik over het eten van insecten.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
