Er is al tijden felle kritiek op het New Yorkse politiebeleid. Volgens velen is het onrechtvaardig, discriminerend en ineffectief. Niet gek dus dat Bill de Blasio in 2013 burgemeester werd vanwege zijn belofte om ingrijpende hervormingen door te voeren en een einde te maken aan de discriminerende politiepraktijken.
Hoe komt het dan dat het controversiële politiebeleid dat al sinds de jaren negentig onder vuur ligt vanwege corruptie, politiegeweld en raciale discriminatie nog steeds in gebruik is? Dat er nog steeds honderdduizenden New Yorkers per jaar worden aangehouden en gearresteerd voor vaak verwaarloosbare overtredingen? Dat 90 procent van hen zwart of latino is?
Dat vraagt politieagent Edwin Raymond zich af als hij onder druk van arrestatiequota en etnische profilering mensen moet aanhouden. Reden voor hem om een boekje open te doen over dit illegale beleid: begin dit jaar stapte hij naar The New York Times. Ook is hij hoofdaanklager in een rechtszaak tegen het New Yorkse politieapparaat.
Ik sprak met de klokkenluider die aantoonde dat de New Yorkse politie discrimineert
Begin dit jaar kwam het naar buiten: de New Yorkse politie voert een geheim beleid. Door agenten quota op te leggen, straffen ze jaarlijks honderdduizenden (hoofdzakelijk zwarte en latino) onschuldige burgers. Ik sprak de man die dit inmiddels internationaal uitgerolde beleid aan het licht bracht.
Bij het interview dat ik met hem hield, maakte ik deze korte geschiedenis van het New Yorkse politiebeleid. Want hoe kan dit verbeteren?
Hoe Broken Windows en CompStat werken
Voor een antwoord op die vraag moeten we allereerst naar begin jaren negentig. Na een dertig jaar durende stijging in misdaad en een recordaantal moorden in 1990 wordt Rudy Giuliani in 1994 tot burgemeester van New York verkozen. Hij wil de boeken ingaan als de man die New York weer veilig maakte.
Met hoofdcommissaris Bill Bratton voert hij Broken Windows in, een revolutionair politiebeleid geïnspireerd door een gelijknamige controversiële theorie. Een harde aanpak van kleine overtredingen moet zware misdaad voorkomen.
Enthousiast voeren politiedepartementen door heel Amerika en ook in landen als Groot-Brittannië en Australië een soortgelijk beleid in
CompStat, een gedigitaliseerd datasysteem waarmee lokale misdaad en arrestatieactiviteiten in kaart worden gebracht, moet helpen om misdaad gerichter aan te pakken. Van alle politiedistricten worden arrestaties en misdaadcijfers tijdens maandelijkse bijeenkomsten geëvalueerd.
Het beleid wordt nationaal en internationaal als een doorslaggevend succes onthaald. Zware misdaad neemt in korte tijd sterk af. Het aantal arrestaties neemt flink toe. Enthousiast voeren politiedepartementen door heel Amerika en ook in landen als Groot-Brittannië en Australië een soortgelijk beleid in.
De kritiek op dit beleid
Er is ook kritiek op het nieuwe politiebeleid. Talloze mensen worden opgepakt voor verwaarloosbare overtredingen, met name in zwarte en latino buurten. Het aantal klachten van burgers over onterechte aanhoudingen en wangedrag van de politie stijgt in de vier jaar na de invoering van Brattons beleid met zo’n 75 procent.
En eind jaren negentig breken er protesten uit tegen het New Yorkse politiebeleid vanwege extreem politiegeweld tegen etnische minderheden. De marteling en verkrachting van de Haïtiaanse Abner Louima in 1997 en de dood van de Guinese Diallo Amadou in 1999 staan al snel symbool voor de werkwijze van de New Yorkse politie.
Ondertussen vragen sociale wetenschappers zich af of het beleid wel zo effectief is als wordt beweerd.
Want misdaad neemt in de jaren negentig in heel Amerika aanzienlijk af, ook in steden waar geen Broken Windows of CompStat wordt gehanteerd. De daling in misdaad in New York zou vooral te wijten zijn aan een betere economie, een daling in werkloosheid en andere externe factoren. Bovendien leidt de focus op arrestatieaantallen als teken van politie-effectiviteit volgens critici tot het hanteren van arrestatiequota en de manipulatie van misdaadcijfers.
Die verwachting blijkt gegrond. In 2009 publiceert weekblad The Village Voice de The NYPD Tapes, op basis van de getuigenissen van klokkenluider Adrian Schoolcraft. In geluidsopnames die Schoolcraft in het geheim maakte, is te horen hoe zijn commandanten arrestatiequota opleggen, orders geven voor massa-arrestaties in zwarte buurten en dreigen met sancties als agenten weigeren.
Hoofdcommissaris Raymond Kelly en burgemeester Michael Bloomberg, die Giuliani in 2002 opvolgt, zijn desondanks grote voorstanders van het New Yorkse politiebeleid. Kelly geeft opdracht tot een intern onderzoek, dat Schoolcrafts verhaal een jaar later bevestigt. Maar volgens Kelly zijn er geen aanwijzingen voor een groter probleem.
Nog zoiets: het Stop & Friskbeleid
Ondertussen komt een ander deel van het New Yorkse politiebeleid in opspraak. Bloomberg werpt bij zijn intreden in 2002 als burgemeester het zogenoemde Stop & Friskbeleid op als ultieme oplossing voor zware misdaad.
Dit beleid stelt agenten vrij om burgers bij verdenking van misdaad aan te houden, te ondervragen en te fouilleren op wapenbezit of illegale handelswaar. Zo kunnen dodelijke wapens onderschept worden en moorden voorkomen, is het idee.
In 0,1 procent van alle aanhoudingen worden dodelijke wapens onderschept
Dat heeft enorme gevolgen. Tussen 2002 en 2011 wordt het aantal Stop & Frisks opgevoerd van 97.296 tot 685.724. In totaal worden in deze periode 5 miljoen burgers aangehouden. Zo’n 90 procent van hen is onschuldig. 85 procent tot 90 procent is zwart of latino, de meesten van hen jonge mannen. In 2011 worden er 10.000 meer jonge Afro-Amerikaanse mannen aangehouden dan er in New York wonen.
Voorkomt deze aanpak dan ook effectief wapengeweld? In 0,1 procent van alle aanhoudingen worden dodelijke wapens onderschept. Die wapens worden overigens vaker bij witte New Yorkers gevonden, terwijl zij aanzienlijk minder vaak werden gefouilleerd. De overige 9.9 procent ‘schuldige’ New Yorkers wordt vooral opgepakt voor marihuanabezit.
Waar dit toe leidt: racisme
De politieagressie en het racisme dat met dit beleid de kop opsteekt, worden duidelijk als tijdschrift The Nation in 2012 de geluidsopname van een aanhouding publiceert. Als de zestienjarige Alvin uit Harlem voor de derde keer op een dag wordt aangehouden, vraagt hij naar de reden:
Agent: ‘Oh, jij weer.’
Alvin: ‘Ja, ik werd twee straten verderop ook al aangehouden.’
Agent: ‘Weet je waarom? Je ziet er verdacht uit. Met je hoodie, je kijkt ons aan.’
Alvin: ‘Omdat jullie mij altijd aankijken.’
Agent: ‘Fucking wijsneus. Moet ik je slaan? Wil je naar de gevangenis?’
Alvin: ‘Waarvoor?’
Agent: ‘Omdat je een fucking vuilnisbak bent!’
Alvin: ‘Is dat een misdaad?’
Agent: ‘Tegen wie denk je wel niet dat je het hebt? Ik breek je fucking arm en dan sla ik je in je fucking gezicht!’
Verder komen bij The Nation agenten aan het woord die beweren dat ze van bovenaf onder druk worden gezet om maandelijkse quota voor zulke aanhoudingen te halen en hiervoor etnisch te profileren.
In 2013 wordt de toepassing van het New Yorkse Stop & Friskbeleid in een rechtszaak ongrondwettig en indirect raciaal discriminerend verklaard. De rechter eist dat het politiedepartement hervormingen doorvoert, wat onder onafhankelijk toezicht moet gebeuren.
De stad en het politiedepartement gaan daarop in hoger beroep en ontkennen het bestaan van illegale quota en etnische profilering. In 2014 laat de stad weten de aanvraag voor hoger beroep te laten vallen.
Intussen is al flink geminderd in het aantal aanhoudingen, maar blijft Stop & Frisk in gebruik. Met Donald Trump pleit ex-burgemeester Giuliani nu voor een landelijk Stop & Friskprogramma, dat net als in New York overal een einde moet maken aan dodelijk geweld.
En nu?
Bill de Blasio is nu de eerste burgemeester die openlijk kritiek uit op het discriminerende politiebeleid. Hij beloofde een einde te maken aan politietactieken als Stop & Frisk die, in zijn woorden, ‘een Dickensiaans New York hebben gecreëerd.’
Kort geleden werd ook een wijkagentenprogramma ingevoerd dat onder andere plannen bevat voor gespecialiseerde training in bemiddeling en het werken met buurtbewoners. Ook moeten agenten in dertig politiedistricten één derde van hun ronde spenderen aan het leren kennen van bewoners en lokale bedrijven.
Er zijn ook minder hoopvolle signalen. Aanhoudingen, arrestaties en dagvaardingen, treffen nog steeds vooral zwarte en latino New Yorkers. Het onafhankelijke toezicht dat De Blasio beloofde, is er nog steeds niet.
Wel benoemt hij in 2013 een nieuwe hoofdcommissaris om de beloofde hervormingen door te voeren. Verrassend genoeg valt De Blasio’s keus op Bill Bratton – de man die Broken Windows en CompStat zelf twintig jaar eerder introduceerde.
Afgelopen augustus treedt Bratton vervroegd af als hoofdcommissaris. Zijn opvolger, James O’Neill, lijkt de gespannen relatie tussen de politie en etnische minderheden een stuk serieuzer te nemen. Maar als persoonlijke protegé van Bratton, die O’Neills carrière na betrokkenheid in een narcoticaschandaal nieuw leven inblies, is het nog niet duidelijk of O’Neill bereid zal zijn om het nalatenschap van Bratton te ontmantelen.
Wie weet lukt dat Edwin Raymond samen met de andere aanklagers in de rechtszaak wel.
Lees ook:
Hoe discriminerende stemwetten de Amerikaanse verkiezingen beïnvloedden
De uitslag van de Amerikaanse verkiezingen werd door velen verklaard vanuit de kloof tussen hoog- en lageropgeleiden, of de kloof tussen arm en rijk. Maar de cijfers laten nog een ander verhaal zien: het verschil dat er echt toe deed, is dat tussen wit Amerika en de rest.
Etnisch profileren bij de politie: ineffectief en onrechtvaardig
Rapper Typhoon werd staande gehouden vanwege zijn dure auto en huidskleur, geeft de politie toe. Het is het zoveelste voorbeeld van etnisch profileren bij de dienst. Hoe komen we tot een rechtvaardiger politie-apparaat?
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
