Hé Belgen, iets meer vertrouwen in jezelf en elkaar graag

Goed, vrolijke kost was het verhaal dat ik onlangs schreef over België niet, maar ik hoopte stiekem dat de lezer zou voelen dat de ondertoon er een van liefde voor het land was, en ik besloot met een optimistische noot. Maar vandaag zakt de moed me even in de schoenen, na het lezen van een groot onderzoek van Le Soir.

De krant ondervroeg 4.700 Belgen door de hele land. Het resultaat is nogal ontluisterend. Slechts 32 procent denkt dat het democratische systeem goed functioneert. Het vertrouwen in de instituties ligt nog lager: 20 procent stelt vertrouwen in justitie, 13 procent in de regering, 12 procent in het parlement. Helemaal opmerkelijk: slechts 9 procent van de traditioneel EU-gezinde Belgen heeft vertrouwen in de Europese politieke beslissers. Vier op de vijf Belgen denkt dat de politiek de macht in handen heeft gegeven van de financiële wereld.

Het land dat nationaal historicus Henri Pirenne (1862-1935) ooit typeerde als internationaal in zijn grond, het kruispunt van Europa waarop alle invloeden samenkomen en tot iets moois samensmelten, blijkt een nogal moeizame verhouding met nieuwkomers te hebben. Ongeveer tweederde van de bevolking denkt dat zij hun manier van leven willen opleggen en van de sociale zekerheid komen profiteren. 63 procent onderschrijft de stelling ‘De toestroom van vluchtelingen die nu arriveren, boezemt me angst in omdat het moslims zijn.’

De Belg voelt zich ook een beetje een Remi. 49 procent vindt dat ‘de staat mensen zoals ik in de steek heeft gelaten’ (tegen 32 procent die dat ontkent, en 19 procent neutraal). En thuis voelen ze zich ook al niet meer. 77 procent onderschrijft de stelling dat de mensen zich tegenwoordig minder thuisvoelen dan vroeger.

Gelukkig besluit de special met de relativerende woorden van de Waalse socioloog Alain Eraly. De Belgen hebben nu eenmaal een liefde voor het bekritiseren van de staat en een zwak ontwikkeld gevoel voor patriotisme, zegt hij. Maar ze zijn wel diep verbonden met democratische waarden.

Laten we hopen dat hij gelijk heeft. Want na lezing van het onder de kop ‘De onrust van de Belgen’ gebrachte onderzoek begon ik even te twijfelen aan de mentale gezondheid van de Belgen. Kop op, Belgen, jullie leven in een prachtig land, iets meer vertrouwen in jezelf en elkaar!