In het noorden van Gent ligt een industrieterrein. Langs het water staat een voormalige fabriek van ACEC, een oude concurrent van Philips. Vroeger maakten ze hier motoren voor de trams die je in tien minuten naar Gents centrum brengen.

Even denk ik aan het verkeerde adres te zijn. Want ik ben hier voor een evenement over de toekomst, en dit terrein lijkt weinig meer dan een overblijfsel uit het verleden. Maar achter de muren van de oude fabriek zijn sinds kort nieuwe bedrijven gevestigd.

Een daarvan is een bureau dat zich specialiseert in jongerencultuur. Op 27 februari organiseert dat bureau een avond waar drie insidersspreken over data en muziek. Zo vertelt een radiomaker van de oude stempel hoe een goed verhaal belangrijker werd dan goede muziek. Een jonge muziekblogger legt uit waarom muzikanten hun muziek aanpassen voor Spotify. En een bevlogen verhalenverteller helpt je je Discover Weekly af te richten als een huisdier.

Hoe het was: meer radio, minder hypes

De avond begint met Sasha Van der Speeten, muzieksamensteller voor de Brusselse stadsradio en journalist voor De Morgen. In het verleden kregen radiozenders wekelijks singles aangeleverd door platenlabels, vertelt hij. Muziekjournalisten kregen albums eveneens via labels, meestal lang voordat ze uitkwamen.

Zo overzichtelijk is het al lang niet meer. Online beïnvloeden talloze kanalen elkaar. ‘Het was een interessant punt toen de cultuur van jonge mensen niet meer werd bepaald door het aanbod van labels, maar door wat ze hoorden op YouTube,’ zegt Van der Speeten.

‘Op het festival Pukkelpop zie je vaak een afgeladen clubtent uit zijn dak gaan. Mensen die woord voor woord al die nummers meezingen. Als je zo oud bent als ik, kijk je daar rond en vraag je je af: ‘Hoe kennen al deze mensen dit? Dit is nog nooit op de radio geweest.’ Dan zie je dat daar een hele nieuwe markt ontstaat.’

Als jongeren zo’n nummer omarmen, gaat de radio het vaak alsnog draaien. Vroeger stuurden media het publiek, nu stuurt het publiek terug. Die verschuiving ziet Van der Speeten ook in muziekjournalistiek. ‘Hypes en trends zijn nu belangrijker dan een ouderwets format als een album. Losse singles kunnen samen een groter verhaal vertellen.’

Neem de terugkeer van de gospelblues. Hitsingles van Rag’n’Bone Man, en die allemaal terugkeren naar iets ‘puurs.’ Van der Speeten: ‘Dat kan wijzen op de drang van publiek dat in grimmige tijden op zoek gaat naar spiritualiteit.’

YouTube
Rag’n’Bone Man - Human

Volgens de journalist kan dit zwaarder wegen dan kwaliteit. ‘Ook al levert Rag’n’Bone Man een middelmatig album af, het gaat om het menselijke aspect.’ Dat geldt ook voor de vorm van muziekjournalistiek. ‘Concertrecensies worden doorspekt met YouTubeclips, vaak gammel live gemaakt. Kwaliteit telt niet, het gaat om het delen van de ervaring.’

Van collega’s hoort hij dan ook dat jongeren niet kritisch zijn. Daar is hij het niet mee eens. Jongeren uiten kritiek anders, meent hij. Door het immense muziekaanbod kunnen ze direct doorklikken als een lied ze niet bevalt. ‘Daardoor komen millennials sneller ter zake. Drop the bullshit, zeg me gewoon wat goed is.’

Hoe het is: persoonlijke playlists, muzikanten die daarop inspelen

Weinig mensen belichamen ‘drop the bullshit’ beter dan Jarri Van der Haegen, de tweede spreker van deze avond. In 2009 begon hij een muziekblog waar ook Sasha Van der Speeten vaak op kijkt.

Op Disco Naïveté schrijft Van der Haegen over nieuwe muziek. ‘Niet zo serieus als Sasha,’ zegt hij er gelijk bij. ‘Veel losser en korter. Ik probeer trends voor te zijn. In het begin schreef ik tot wel tien posts per dag. Ik denk dat ook zo’n tien mensen die lazen. Dat is wel snel gegroeid, omdat ik erin slaagde snel bij een aantal opkomende artiesten te zijn. Bijvoorbeeld

Na verloop van tijd kwamen er meer schrijvers en een stuk meer lezers. ‘Op het hoogtepunt in 2013 hadden we 200.000 unieke bezoekers per maand. Sindsdien is dat wel gedaald,’ vertelt Van der Haegen. Volgens hem heeft dat te maken met de groei van streamingdiensten als Spotify.

‘Spotify heeft een playlist voor elk banaal gegeven’

‘Ik heb lang uit principe geweigerd om playlists op Spotify te maken. Het was een schande. Maar nu is van muzikanten.’

‘Playlists zijn de kern van Spotify. Veel mensen willen een vervanger van radio, toegespitst op hun smaak. Spotify heeft een playlist voor elk moment van de dag, elke activiteit, elk banaal gegeven.’

Volgens Van der Haegen verandert dit de manier waarop muziek wordt gemaakt én beleefd. ‘Het gaat niet alleen om de kwaliteit van het liedje, maar om het soort. Ik vermoed dat labels artiesten aanmoedigen muziek uit te brengen die zich voor specifieke playlists leent. En het staat vast

Het gevolg? Artiesten brengen veel nummers uit, Past een lied niet in Workout? Dan misschien in Lazy Sunday. Want waar muzikanten vroeger één keer het album aan je moesten verkopen, zijn ze nu afhankelijk van voor ieder beluisterd nummer.

En Spotify betaalt wanneer een lied minstens een halve minuut is beluisterd. Muzikanten kunnen hierop inspelen door Bijvoorbeeld door het refrein naar voren te halen, het tempo op te voeren of de intro in te korten.

Ondanks de veelzijdigheid van playlists, zorgt streaming voor minder variatie in de traditionele hitlijsten. Neem ‘One Dance,’ de monsterhit van rapper Drake. ‘Als je puur naar verkoop kijkt, had hij maar drie weken in de top tien kunnen staan. Maar

Waarom veranderen streamingcijfers de hitlijsten? Omdat ze niet meten hoe vaak een lied in de ouderwetse zin is gekocht, maar hoe vaak het wordt beluisterd. Vroeger kon niemand meten hoelang fans een hit luisterden nadat de hype voorbij was.

Hoe het wordt: muziek biedt een blik in de toekomst

De hitlijsten mogen dan vertragen, trends veranderen tegenwoordig razendsnel. Dat constateert Fredo De Smet, een ‘verbindingsdenker’ met een eclectisch cv. Hij studeerde theaterwetenschap, had in 2010 een zomerhit met zijn en heeft nu een tentoonstelling over de relatie tussen mensen en robots.

Vanavond blikt hij vooruit op wat nog komen gaat. De Smet: ‘Als je van muziek houdt, ben je in een bevoorrechte positie om te zien wat er in de toekomst gaat gebeuren.’

Zijn liefde voor muziek blijkt snel. Tijdens zijn presentatie laat hij nummers horen die zijn leven en loopbaan hebben gevormd. Nog voordat hij iets heeft verteld zet hij van Daft Punk op. Die plaat inspireerde hem eind jaren negentig de muziek in te gaan. ‘Het was alsof ze mij riepen: ‘Gij manneke, word dj, word dj!’’

Toen de jonge De Smet gehoor gaf aan de roeping, waren de middelen eenvoudig: twee draaitafels en een mengpaneel. Obscure muziek vond je vaak alleen als je op reis was. ‘Als ik in Berlijn was moest ik naar een platenwinkel. Dat was de enige plek om bepaalde platen te vinden.’

Dat ligt nu heel anders. Internet heeft geleid tot een versnelling van trends. Volgens De Smet was dit onderdeel van een paradigmaverschuiving. De toegang tot muziek werd enorm en direct. ‘In zo’n overgang weet je op een gegeven moment niet meer wat echt is.’ Als actueel voorbeeld noemt hij Maar het begón volgens hem bij muziek.

‘Ik hou van technologie. Ik duik er heel vaak in. Maar er is zowel angst als hoop,’ vertelt hij. Zo schrok hij toen Spotify Discover Weekly lanceerde. ‘Mijn eerste reactie was: ben je gek? Dat ga ik niet doen. Ik ben dj en smaakmaker geweest. Ik ben goed in platen selecteren en nu laat ik een machine dat doen? Maar sindsdien is Discover Weekly toch een soort vriend geworden. Ik heb er een relatie mee opgebouwd.’

Gaandeweg ontdekte De Smet namelijk dat je je Discover Weekly kan trainen. Hoe actiever je met Spotify omgaat, hoe beter de streamingdienst je smaak kan inschatten. ‘Ik stuur veel muziek door naar vrienden, en ik zet het in eigen playlists.’

‘Onze relatie tot technologie zit vaak op een slinger van hoop en angst’

Dus als je Discover Weekly-playlist tegenvalt, kan het zijn dat je je te passief opstelt. ‘Je kan wel zeggen dat een algoritme de macht overneemt over hoe jij met muziek omgaat, maar

Natuurlijk maken we al eeuwen machines om ons aan te vullen. ‘Nu doen we dat op het gebied van intelligentie. Je weet de weg niet meer, want je vertrouwt altijd op je navigatie. Je vergeet verjaardagen want Facebook zal je wel herinneren.’

‘Toch zit onze relatie tot technologie vaak op een slinger van hoop en angst,’ zegt De Smet. Hoe komt dat? Volgens De Smet lopen we achter op onze eigen uitvindingen. We ontwikkelen technologieën sneller dan we ze leren beheersen.

Hetzelfde gebeurde tijdens de industriële revolutie. Hij citeert uit het boek The Control Revolution: ‘De technologieën om materie te verwerken overtroffen de technologieën om informatie te verwerken.’ Die crisis leidde tot de geboorte van de informatiemaatschappij.

Tegenwoordig worden we juist overspoeld door informatie. Om die te beheersen, moeten we een beetje controle leren opgeven. Volgens De Smet komt er in de toekomst een grote behoefte aan mensen die ons helpen om te gaan met technologie. Daarvan is hij zelf een typisch voorbeeld. Eerst bedreigde Discover Weekly zijn identiteit als muziekexpert. Nu leert hij jou ermee leven.

Lees ook:

Er komt geen nieuwe King of Pop, denkt deze hitmaker We krijgen geen iconen als Prince of Michael Jackson meer, denkt hitschrijver Léon Paul Palmen. ‘Dat hoeft ook niet. Het past helemaal niet in de tijdgeest.’ Lees het interview hier terug Tien manieren om dit jaar nieuwe muziek te ontdekken Je kunt tegenwoordig eindeloos veel muziek online vinden. En toch hoor je telkens dezelfde nummers. Hoe ontdek je nieuwe pareltjes? Dit zijn de tien beste tips die ik van jullie kreeg. Lees de aanbeveling hier terug