Het lijkt het ei van Columbus: voedselflats in de stad. Een voedselflat is een stapeling van kassen die geen daglicht nodig hebben. Zo dicht mogelijk bij de consument wordt zo efficiënt en zo vers mogelijk voedsel verbouwd.

Je avocado’s komen dan niet uit Israël of Ivoorkust, maar uit een verlaten fabriek op een afgelegen bedrijventerrein aan de rand van de stad. Of, als het om rooftop gardening gaat, van het dak van je appartementencomplex, de school van je kinderen of het kantoor van je baas.

neemt zondagavond dergelijke verticale landbouw (zoals een voedselflat) en rooftop gardening onder de loep. Regisseur Geert Rozinga neemt ons de halve wereld over: van Newark (New Jersey) tot Dubai tot het Westland. Overal ter wereld experimenteren wetenschappers en ondernemers (al dan niet met hipsterbaard) met technieken die een deel van de oplossing kunnen zijn voor een groeiend probleem.

Hoe voeden we in 2050 de 9 miljard mensen die in toenemende mate in de stad wonen, terwijl de grenzen van het mondiale landbouwareaal zijn bereikt?

Eten uit een laboratorium

In New York experimenteert bijvoorbeeld Kimbal Musk (inderdaad, een broer van Elon) op een verlaten parkeerterrein met scheepscontainers waarin op grote schaal sla en andere groenten worden gekweekt.

In Dubai werkt een ondernemer aan een reusachtige voedselflat die nauwelijks water nodig heeft

Volgens Musk (‘vertical farming offers bigger opportunities than the internet twenty years ago’) hebben planten namelijk niet per se zonlicht nodig, met led-lampen kan het ook en zelfs beter. Grond is evenmin essentieel, voedingsstoffen wel. Onder optimale omstandigheden – die eerder aan die van een laboratorium doen denken dan een kas – worden groenten en fruit gekweekt.

Op termijn zal niet ons voedsel over de wereld worden verscheept, maar versturen we slechts data die je nodig hebt om de perfecte omstandigheden te creëren, aldus Musk. Want met de juiste techniek, grondstoffen en data kun je volgens hem zelfs de smaak nabootsen van die heerlijke basilicum die je van een idyllisch boerderijtje in het zonovergoten Italië at.

En deze containers zijn slechts een van de fascinerende voorbeelden die Rozinga laat zien. In Dubai werkt een Zweedse ondernemer aan een reusachtige voedselflat die nauwelijks water nodig heeft. In Newark oogsten schoolkinderen op zolder hun eigen groenten vanonder de ledlampen, terwijl ze daarvoor niet wisten dat tomaten niet door machines worden gemaakt en spaghetti niet aan een boom groeit.

Stills uit de documentaire ‘Boer zoekt voedselflat.’

Is dit de toekomst?

Ik mocht de prachtige aflevering Boer zoekt voedselflat alvast zien en keek mijn ogen uit. maar na het zien van deze aflevering was ik verkocht: dit is de toekomst, en die is beter dan wat we nu hebben.

Maar ik dacht ook: toen in de negentiende eeuw de eerste kassen in het Westland werden gebouwd, moeten mensen ook gedacht hebben: ‘Dit is het ei van Columbus! We kunnen nu niet alleen Nederlandse maar ook buitenlandse steden van voedsel voorzien!’ Toch heeft deze vorm van industriële tuinbouw, waarbij de export van voedsel een grote rol speelt, nadelen waar we nu tegen aanhikken. Om in Berlijn of Boston paprika’s uit het Westland te verkopen, is niet echt duurzaam.

Kijk en praat mee!

Dan rijzen vragen. Wat zijn de nadelen van voedselflats die in Tegenlicht niet aan bod komen? Kloppen de cijfers over waterverbruik en gebruik van nutriënten uit riolering die ondernemers als Musk aandragen? Smaakt het voedsel uit zo’n containerlaboratorium even lekker als uit je eigen moestuin? En als kennis en techniek een beslissende rol gaan spelen, welke invloed heeft dat op sociaal-economische verhoudingen en zelfs mondiale machtsverhoudingen?

Kijken dus – en laat hieronder weten welke gedachten en/of bedenkingen jij hebt over deze manier van voedsel verbouwen. De uitzending is zondag om 21.05 uur te zien op NPO2 en vanaf maandag

Lees ook:

Waarom we niet zo uit de hoogte moeten doen over verticale landbouw Een groeiende wereldbevolking op een aarde die niet meegroeit: hoe gaan we dat aanpakken? Eén denkrichting wil de hoogte in: voedselproductie in of op gebouwen. Daarmee wordt de tot nu toe steeds groeiende kloof tussen platteland en stad voor het eerst weer kleiner. Met behulp van hightech oplossingen nota bene. Lees de reportage van Janno Lanjouw hier terug Waarom heel de wereld in de stad zou moeten wonen Overheden vinden steden maar eng. Al eeuwen proberen ze ze in te dammen. Terwijl steden op zo’n beetje alle vlakken béter zijn dan het platteland. Laten we die 1,5 miljoen mensen die wekelijks naar de stad trekken dus omarmen. Lees het betoog van Hidde Boersma hier terug Een beetje veeteelt is júist duurzaam (en nog 3 inzichten over vlees) De afgelopen maanden deed ik onderzoek naar de verduurzaming van onze vleesindustrie. Ik schreef over voedselkilometers, insecten, een vleesvrije wereld en meer. In dit stuk zet ik mijn belangrijkste inzichten op een rij. Lees mijn update hier terug