Beste,

Het grootste politieke nieuws van de week leek de overwinning van Emmanuel Macron te worden. Zondag 14 mei wordt hij de nieuwe president van Frankrijk.

Maar toen ontsloeg Donald Trump de directeur van de nationale opsporingsdienst, de FBI. Deze James Comey hielp hem misschien wel aan de overwinning in november door onnodig aan te kondigen dat het onderzoek naar Hillary Clintons e-mails was heropend.

Watergate maar dan anders

Zelfs sommige Republikeinen vonden het een raar moment waarop Trump Comey nu per direct de laan uitstuurde. Onder zijn leiding deed de FBI onderzoek naar de contacten van Trumps campagnestaf met de Russische regering tijdens de verkiezingscampagne. Hij had juist meer mankracht en geld voor dat onderzoek gevraagd.

Het deed aan de denken, die Richard Nixon in 1974 het presidentschap van Amerika kostte. Hij ontsloeg even onverwacht de speciale aanklager Archibald Cox, die de verdenkingen rond de inbraak in het Democratische hoofdkwartier in het Watergatecomplex in Washington DC moest onderzoeken.

Twee ministers van Justitie weigerden destijds mee te werken. Ook zij moesten weg. De derde gehoorzaamde. Nu ging het niet om een speciale aanklager maar de directeur van de landelijke FBI. Hij werd ontslagen met instemming van de huidige die zich buiten het Rusland-onderzoek hield omdat hij zijn contacten met de Russen verzweeg.

Voor The New York Times is de affaire een bedreiging van de Amerikaanse democratie. In een vraagt de krant de plaatsvervangend minister van Justitie een speciale aanklager aan te stellen. Toch een beetje Watergate.

Europa en Macron

De merendeels opgeluchte Europese reacties op de overwinning van Emmanuel Macron in Frankrijk maakten deze week plaats voor overpeinzingen en waarschuwingen.

Zal hij wel een meerderheid achter zich krijgen bij de Kamerverkiezingen van 11 en 18 juni? Als het aan de nieuwe, nog informele leider van niet-extreem rechts, François Baroin, ligt niet. Deze eeuwige zoon die oud-president Jacques Chirac nooit had, werkt aan waar hij premier van wordt.

Gesteld al dat Macron de kans krijgt in eigen land te regeren, dan kan hij bij werkelijke hervormingen van de arbeidsmarkt en andere gevoelige onderwerpen rekenen op het volksparlement: de straat. Deze week had hij al zijn eerste aan zijn broek. Geharnast links staat paraat.

Voor Nederland is het zaak een nieuwe, actieve Europese koers uit te zetten. Als Macron en Merkel of Schulz in Berlijn vaart gaan maken met een nauwer gecoördineerde economische politiek, zal Nederland (zeker zonder Britten) niet kunnen volstaan met Nja zeggen.

Illustratie: Jip Piet (voor De Correspondent)

In tracht ik aan te geven wat Nederland en de rest van de EU moeten doen om Macron te laten slagen, en te overleven als democratische waardengemeenschap.

De Duits-Nederlandse economische orthodoxie zal uit Parijs pro-Europees en pro-Frans worden ECB-president Mario Draghi, deze week flink onder vuur genomen in zal zijn oren open houden.

Niet alleen Macron is ‘afgeluisterd’ door waarschijnlijk Russische hackers, ook in Duitsland maakt men zich op dat in de verkiezingsstrijd richting september strategisch zullen worden gelekt.

O ja, de formatie

De eindeloos lijkende Binnenhofse luwte sinds de verkiezingen van 15 maart duurde deze week voort. De niet-betrokken partijen vroegen om enige openheid. De vier samenzweerders weigerden, maar informateur Schippers deed een handreiking.

In de die zij de Kamer stuurde onthulde ze weinig meer dan dat er echt serieus wordt onderhandeld en dat men hoopt vóór de zomer een nieuw kabinet te hebben.

Boeiendste formatiefeit was de schop die oud-informateur Herman Wijffels zijn partijgenoot CDA-voorman Sybrand Buma gaf in het AD. Wat Wijffels betreft met beleid dat Nederland verduurzaamt. Anders kan het CDA beter de oppositie in. Buma heeft niet hoorbaar gereageerd.

Hoe langer de vier onderhandelende partijen zwijgen, hoe meer voldongen feiten zij straks presenteren, des te moeilijker zij het krijgen hun achterbannen en de rest van de bevolking mee te krijgen. Tenzij zij helemaal geen moeilijke keuzes maken. Een beetje vertellen wie wat wil en krijgt vergt veel vertrouwen. Misschien is dat er nog niet.

Brexit revisited

In het Verenigd Koninkrijk gaat alles over de Lagerhuisverkiezingen van 8 juni. Volgens de peilingen stevent premier Theresa May met haar Conservatieven op een grote overwinning af. Dat moet haar een mandaat geven voor stevige onderhandelingen met de overblijvende 27 EU-landen.

Of die hoop uitkomt en wat oplevert wordt door velen in Brussel betwist. Voorlopig ziet het er niet naar uit dat de tegenstanders van Brexit het volk tot andere gedachten kunnen bewegen. Zeker Labour niet, dat verdeeld is over Europa.

Het uitlekken van verschillende versies van het van de socialisten is voorlopig de laatste nagel aan Labours doodskist.

En tenslotte... de lokale pers

Ook in gemeenten en provincies gaat het leven gewoon door. Interessant dat het steeds verder verdwijnen van regionale media langzamerhand leidt tot een tegenbeweging. Om de lokale democratie te versterken.

In overweegt de gemeenteraad een fonds in te stellen, voorzien van 250.000 euro, dat op voldoende afstand van het stadsbestuur onafhankelijke journalistiek bevordert. Dit adviseerde er toe.

Eerder werd de situatie van landelijk al onderzocht. Men kwam tot vergelijkbare conclusies en aanbevelingen. Tijd voor actie. Democratie heeft informatie, discussie en tegenkrachten nodig.

P.S. Heb je tips voor deze wekelijkse mail? Schrijf naar marc@decorrespondent.nl.

Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Elke zaterdag mail ik een Politieke Weekbrief waarin ik samenvat wat me de afgelopen politieke week opviel en wat er staat te gebeuren, in Nederland, Europa en de VS. Wil je die ontvangen en mijn Politieke Dagboeken en andere verhalen in je inbox krijgen? Meld je dan aan! Schrijf je hier in!