Beste,

Wat is de dood eigenlijk? En hoe vaak zou ik al doodgegaan zijn? Zijn er cellen in mijn lijf die net zo lang leven als ik? En waar huist dat ‘ik’ dan precies?

Aan het zonovergoten dakterras van het Hilton Hotel in hartje Venetië – dan wel de Aperol Spritz – lag het niet.

Maar ik was bij het Eurovisie Songfestival voor uitvinders: de European Inventor Award 2017. En nadat ik daar biotechnoloog Robert Vries en hartchirurg Waleed Hassanein sprak, dacht ik alleen nog aan die nabije toekomst waarin je met hetzelfde gemak je suboptimaal functionerende hart of lever vervangt, zoals je dat nu zou doen met de gemankeerde touchscreen of batterij van je smartphone.

Want het gaat nog eens organen regenen.

Hoe vaak kun je dan een orgaan verversen voor je ‘jezelf’ compleet vervangen hebt? Maar ook: gebeurt dat vernieuwen van weefsel niet toch al wel, de hele tijd? (Dat is wat cellen doen, tot ze niet meer kunnen?)

Gotta love watertaxi’s.

Vier wegen naar orgaanovervloed

Momenteel vliegt de wetenschap het herstel van kapotte mensonderdelen van vier kanten aan. (Waarvan er twee present in Venetië.)

1. Opgekweekte stukjes orgaan Met onder andere geneticus Hans Clevers kweekt Robert Vries mini-organen op in petrischaaltjes vol groeigel, uit patiënt-eigen stamcellen. Deze ‘organoïden’ zijn nu slechts een paar millimeter groot, maar in muizen vervingen stukjes gekweekte minidarm al stukken verkankerde darm. Het streven is om die organoïden

2. Orgaan-APK: het Organ Care System (OCS). Het frustreerde Waleed Hassanein eindeloos hoeveel goede, transplanteerbare harten er verloren gaan doordat ze behandeld worden als verse vis. Een hart op ijs gaat drie tot zes uur mee, waarbij de conditie alsmaar verslechtert. Dus bouwde Hassanein waar organen supervoedsel en zuurstof krijgen. Ze zijn zo niet alleen langer bruikbaar, maar komen er zelfs beter uit.

3. Mensorganen uit varkens (xenotransplantatie). Er zijn ook biotechnologen die mensenharten in varkens willen groeien, door varkensembryo’s in te spuiten met menselijke embryocellen. De varkenscellen weten – door genetische manipulatie – niet meer hoe ze een hart moeten bouwen en de menselijke cellen weten dat nog wel. De menscellen nemen de hartbouw dan op zich en voilà: een

4. Organen uit de 3D-printer. Verder lees je de hele tijd over snelle ontwikkelingen op het gebied van 3D-geprinte organen. Google maar. Van stukjes ruggenwervel tot – de vraag lijkt eerder wanneer en niet óf dit gaat lukken.

Wetenschappers in de rij voor eten bij de Scuola Grande di San Rocco. (N.b.: Zo’n Tintoretto die 24 jaar de tijd nam om binnen de muren te schilderen.. dat is nu toch echt totaal ondenkbaar?)

Hart door de wasstraat

Maar het wordt nog gekker. Zo onderzoekt Hassanein nu of je een orgaan met kanker – van een levende persoon – niet tijdelijk kan onderbrengen in zijn geavanceerde opvangbakje, waar het chemo ondergaat alvorens het teruggeplaatst wordt in het lichaam van herkomst.

‘Waar is je hart?’

‘Dat krijgt een beurt.’

Waarom het hele lichaam chemo aandoen, als slechts één orgaan het verpest voor de rest? Ook verziekte organen van reeds overleden mensen zijn op te knappen in waarna ze weer bruikbaar zijn voor transplantatie.

Helaas viel geen van beide orgaantech in de prijzen. Maar dat komt nog wel.

Groeten vanaf de dienstdoende redactieruimte.
Op de hoogte blijven van m’n avonturen in niet-mensland? Ik schrijf over die andere 99 procent van de wereld: van pluizige pauwspin tot mens-varken-hybride. In deze mail houd ik je geregeld op de hoogte van vragen die ik heb, stukken die ik schreef of mooie wetenschapsverhalen van anderen. Schrijf je hier in voor mijn wekelijkse mail