ExxonMobil organiseerde een avond voor omwonenden van de Esso-raffinaderij in de Botlek, Vooral de bewoners ten zuidwesten van de raffinaderij hadden last van dikke rookpluimen en roetdeeltjes. Ongeveer vijftig bewoners kwamen naar conferentiecentrum Innovatiekracht in Spijkenisse. Evenzoveel ExxonMobil-medewerkers wachtten hen op en zagen het als hun taak de omwonenden zo veel mogelijk te beschermen tegen de media.

Het bedrijf had zelf een tekstschrijver en een fotograaf ingehuurd, waardoor in ieder geval de komst van Jan Dirk overbodig was. Toen Jan Dirk vroeg of hij het systeemplafond van de garderobe mocht fotograferen, werd dit na overleg niet toegestaan.

‘Wij trekken één lijn, de mensen van Omroep Rijnmond hebben de apparatuur zonder problemen te maken ingeleverd. SBS is zonder morren omgedraaid.’

Foto’s: Jan Dirk van der Burg (voor De Correspondent)

Bart Vermeulen, directeur Public Affairs & Communicatie Benelux, kwam een handje geven. Hij zei dat de ingehuurde fotograaf bekendstond als kundig en dat die desgewenst foto’s kon leveren. ‘Voor ons staat het welzijn van de omwonenden voorop. Zij moeten zich hier veilig voelen.’ De fotograaf kwam later even zeggen dat hij ook maar een ‘uitvoerder’ was. ‘Ik heb er verder niets mee te maken, dus.’

‘Ik heb twee petten op, maar dat heb ik al jaren’

De bijeenkomst werd aan elkaar gepraat door Suzanne Mulder, een vertrouwd gezicht van RTV Rijnmond die ook door ExxonMobil was ingehuurd. ‘Ja, ik heb twee petten op,’ zei ze na afloop, ‘maar dat heb ik al jaren. Ik kan die petten moeiteloos op- en afzetten. ExxonMobil heeft mij ook geen enkele restrictie opgelegd. Anders had ik het natuurlijk nooit gedaan.’

Bart Vermeulen op de vraag of hij bewust een bekend gezicht van RTV Rijnmond had ingehuurd: ‘Zucht. Wij doen het niet snel goed, he?’

Foto: Jan Dirk van der Burg (voor De Correspondent)

Suzanne begon met te zeggen dat het een bewonersavond was. Journalisten waren van harte welkom, maar mochten alleen vragen stellen vanuit hun positie als bewoner van het getroffen gebied. ‘Want je kunt er als bewoner van het gebied niets aan doen dat je toevallig journalist bent. Het is niet de bedoeling om eventjes politiek te bedrijven. U bent hier veilig, er wordt dus geen opname gemaakt van wat we hier zitten te doen.’

Ze introduceerde de fotograaf, die op verzoek zijn vinger opstak. ‘Hiero.’

Foto’s: Dirk Jan van der Burg (voor De Correspondent)

Suzanne: ‘Deze meneer is een fotograaf. Is er iemand die niet op de foto wil? Ik wil vingers zien.’ De omwonende die voor me zat, een agrariër en hobbyfotograaf uit Zuidland wiens fototoestel bij binnenkomst was afgenomen door medewerkers van ExxonMobil, was de enige die riep dat hij niet gefotografeerd wenste te worden.

‘Ik mag zelf ook geen foto’s maken.’

Suzanne: ‘Dan moet u aan de zijkant gaan zitten, het is uw eigen beslissing.’

De hobbyfotograaf: ‘Ja, bekijk het.’

Raffinaderij-directeur Harro van de Rhee kwam naar voren om zijn excuses aan te bieden. ExxonMobil was een goede buurman, zo goed dat hij op de avond van de brand als eerste aan zijn buren dacht. Alle aantoonbare schade zou worden vergoed.

‘Tegen u wil ik zeggen: ‘Sorry’.’

Na een korte stilte: ‘En dat meen ik.’

Gedurende de avond kwam hij nog meerdere keren naar voren om ‘sorry’ te zeggen.

Vooral Guusje van de GGD had het druk

De omwonenden, aan wie van ExxonMobil geen vragen mochten worden gesteld omdat ze anders wellicht van streek zouden kunnen raken, deden uitgebreid hun verhaal en stelden vragen die door Suzanne Mulder dan nog een keer aan een deskundige werden voorgelegd. Vooral Guusje Eggers van de GGD Rotterdam Rijnmond had het druk. Wie in aanraking kwam met roet kon het best de handen met water en zeep wassen en gewassen uit de moestuin konden – wel goed afspoelen – gewoon worden gegeten.

‘Ik pluk graag bramen,’ zei een omwonende, ‘kan ik die eten?’

Guusje: ‘Bramen waar heel veel roet op zit zou ik laten hangen.’

Een andere bewoner: ‘Stof trekt in planten, gaat het ook naar de wortels?’

‘Bramen waar heel veel roet op zit zou ik laten hangen’

Een vrouw vertelde dat ze tijdens de brand gewoon de ramen open had omdat ze geen sms-alert had gekregen. ‘De dekbedden zaten eronder… De volgende dag zagen we eruit als Zwarte Piet.’

Een ander had zich bijzonder druk gemaakt over de waarschuwing om tijdens de brand het ventilatiesysteem in de woning uit te zetten. ‘Hoe dan? Ik woon in een flat.’

Een man met een baardje had een rugblessure opgelopen toen hij op zolder op zoek ging naar de stekkerdoos waarop zijn ventilatiesysteem was aangesloten.

Foto: Jan Dirk van der Burg (voor De Correspondent)

Hoogtepunt van de avond was het optreden van een man in een Real Madrid-shirt wiens langharige hondje vanwege wandelen door het gras al meerdere keren van kleur was veranderd. Raffinaderij-directeur Van de Rhee trok zijn colbertje recht en liep weer het podium op.

‘Sorry voor de overlast,’ zei hij. ‘Natuurlijk vergoedt ExxonMobil de bezoekjes aan de trimsalon. Bewaart u de bonnetjes.’

‘En wie denkt er aan de doden?,’ vroeg een man, die had geconstateerd dat er een dikke laag roet lag op het graf van een dierbare. ‘Zij kan daar niks meer van zeggen, maar ik wel. Ik heb daar nog geen schoonmaakploeg gezien.’

Foto’s maken mocht nog altijd niet

Na afloop stonden er zes communicatiemedewerkers van ExxonMobil om me heen, eentje wees me erop dat ExxonMobil vanwege het milieu voor de duurzaamste vergaderlocatie in de omgeving had gekozen en dat de hapjes (vegetarische bitterballen) en drankjes (komkommersap) die werden geserveerd allemaal verantwoord waren.

Bart Vermeulen van Public Affairs kwam informeren naar de eerste indrukken. Het was me opgevallen dat hijzelf wel omwonenden had gefotografeerd met zijn mobiele telefoon. Hij vond een telefoon minder ingrijpend dan een fototoestel, bovendien was het voor het Twitteraccount van ExxonMobil. Voor een goed verslag van de avond verwees hij naar de site ExxonMobil Nederland, de tekstschrijver was al begonnen.

Ik vroeg of Jan Dirk die al een paar uur rondhing in de regen naar binnen mocht om het plafond te fotograferen nu de meeste bewoners waren vertrokken en er dus nog voornamelijk communicatiemedewerkers van ExxonMobil komkommersap dronken.

Het mocht niet.

Behalve een bericht op RTV Rijnmond – – las ik in de dagen erna niets over deze avond, ook niet op de site van ExxonMobil.

Foto: Dirk Jan van der Burg (voor De Correspondent)
Onder het systeemplafond van het windcongres ziet de toekomst er zonnig uit Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Vandaag zijn we op een bijeenkomst over windmolens. De vraag hoe omwonenden enthousiast te krijgen blijkt er makkelijker te stellen dan te beantwoorden. Lees het verhaal van Marcel hier terug De nieuwe markt voor iedereen in dit dorp: Polen Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Vandaag zijn we in Boskoop. Een voormalig kantoor werd er omgebouwd tot een hotel, waar arbeidsmigranten met z’n vieren een kamer delen. ‘Wij vinden dat niet luxe, maar de Pool is tevreden.’ Lees het verhaal van Marcel hier terug Zonder Eneco haalt het nieuwe kabinet de klimaatdoelen nooit Eneco is het enige grote Nederlandse energiebedrijf met duurzame ambities. En het laatste in publieke handen. Het nieuwe kabinet dwarsboomt zijn eigen groene plannen door de verkoop te laten gebeuren. De 53 gemeenteraden die erover gaan, kunnen het plan ook blokkeren. Lees het verhaal van Marc hier terug