Bij de uitbreiding van vliegveld Lelystad ‘is alles toch al bekokstoofd’

Luchthaven Schiphol heeft de grenzen van de groei bereikt en dus wordt Lelystad Airport uitgebreid. Vanaf 2019 gaan daar tienduizend (vakantie)vluchten vertrekken en landen. Later worden dat er meer. De vliegtuigen van en naar Lelystad moeten laag vliegen. Dat zorgt voor meer lawaai.

In Zalencentrum De Treemter in het Friese Balk organiseert het ministerie van Infrastructuur en Milieu een zesde en laatste informatieavond voor omwonenden. De belangstelling voor een plekje onder het systeemplafond is zo overweldigend, dat op het laatste moment een extra zaaltje met beamer is geregeld.

Daar staat ook een vliegsimulator, waarmee omwonenden met een virtualrealitybril en koptelefoon zelf kunnen waarnemen hoeveel lawaai een overvliegend vliegtuig maakt.

In de grote zaal worden ze ‘kapotgeluld,’ door vooral Hans Alders, die namens het ministerie op zo veel mogelijk vragen antwoord probeert te geven. De toegangspas van het provinciehuis in Groningen bungelt aan zijn riem, terwijl hij de zaal bespeelt. Hij heeft begrip voor ‘de grote emoties,’ maar roept de mensen op om goed naar elkaar te luisteren en niet door elkaar te gaan schreeuwen.

‘Wij luisteren ook naar u. Als ik iets interessants hoor, neem ik dat mee naar Den Haag.’

Gelach in de zaal.

Hier geen taferelen zoals bij eerdere bijeenkomsten in Apeldoorn en Dalfsen. ‘Ik heb een poster tegen laagvliegende vliegtuigen achter het raam geplakt,’ zegt een inwoner van Balk. ‘Iedereen heeft een poster tegen laagvliegende vliegtuigen achter het raam geplakt. Tot zover de actiebereidheid. Ik weet niet wat ik nog meer moet doen.’

‘Alles is toch al bekokstoofd,’ zegt een inwoner van Sloten, een van de zeer weinige voorstanders van de uitbreiding van Lelystad Airport in het zaaltje. ‘Het is vanaf hier veel minder ver dan Schiphol. Nee hoor, heerlijk.’

Hans Alders blijft praten.

Achter hem zijn de vliegroutes geprojecteerd op een scherm, een wirwar van groene, oranje en rode strepen. Veel feiten, cijfers en onderzoeken, soms zacht gemor uit de zaal.

Een duurzame overheid, dat willen we toch?

Bij de ingang controleren de dames van het door het ministerie ingehuurde organisatiebureau of alle bezoekers zich wel online hebben aangemeld. Iedereen krijgt een badge met naam, die later weer wordt ingenomen.

‘Duurzame overheid, dat willen we toch?’

Er is halverwege de avond altijd veel verkeer bij de in- en uitgangen, zegt een van de gastvrouwen.

‘De rokers laden zich even op, verder mensen die even wat frisse lucht willen.’

Haar baas, een gastvrouw met shawl die niet met (bedrijfs)naam wil worden genoemd, komt even in het kladblok kijken. Ze kan het niet lezen. Alle bijeenkomsten verlopen volgens een vast stramien, zegt ze. Eerst een stukje voorlichting, daarna vragen uit de zaal.

‘Waar is Hans in z’n verhaal? Aantal vliegbewegingen? Dan komen de emoties over ongeveer veertig minuten…’

Een andere gastvrouw: ‘Hans wordt steeds wijdlopiger, haha.’ Haar baas reageert meteen. ‘Hij schrijft het allemaal op, hè?’ Tegen mij: ‘Als ik het teruglees, is zij d’r baan kwijt.’

‘De afdeling Randstad heeft het weer mooi geregeld’

Terug naar de zaal. De inrichting is die van een bruine kroeg, met allerlei parafernalia.

Een journalist van de Leeuwarder Courant klaagt dat hij moet staan, een collega van Flitsnieuws wijst naar de cameraman van Nieuwsuur die een tafel en twee stoelen nodig heeft. ‘De afdeling Randstad heeft het weer mooi geregeld.’

Ella Nanninga van het ministerie reageert op een man in de zaal die een vliegveld in zee eist.

‘Daar is een haalbaarheidsonderzoek naar gedaan, dat komt niet.’

Hans Alders legt uit dat btw op kerosine niet kan worden ingevoerd vanwege internationale afspraken. Als iemand ‘gelul’ roept, antwoordt hij: ‘Ik kan een heel stuk met u meegaan, op uw taalgebruik na.’

Iemand roept: ‘Er zijn tien petities tegen Lelystad, teken ze alle tien.’

Weer dat afkeurende gemompel, dat het allemaal geen fluit uitmaakt omdat de besluiten toch al zijn genomen. Er zijn er nogal wat die thuis aan het rekenen zijn geslagen. Iemand stelt voor om alle routes vijf kilometer te laten zakken, een ander begint over de gemiddelde hoogte waarop vogels vliegen.

Hans Alders stelt voor om alle ideeën, suggesties en onderzoeken te droppen op de site van het ministerie. ‘Daar is het internet voor bedoeld, de ambtenaren lezen alles.’

Een sfeerverhogend blaadje worst en kaas

Zaaleigenaar Jaap Beetsema gaat rond met een dienblad met stukken leverworst en kaas, hetgeen volgens hem altijd sfeerverhogend werkt. Hij is weleens in de buurt van Schiphol geweest en heeft daar met eigen ogen geconstateerd dat de natuur er prachtig is. Een heel verhaal over soep en dat die in Balk niet zo heet gegeten wordt als wordt gezegd.

‘Ik heb het hier wel pittiger gehad. Bij de informatieavond over de komst van een azc. Toen was het voller.’

Een man met een pet sjokt naar de uitgang.

‘Heb je het wel gehoord, Jeen?’

Jeen maakt een wegwerpgebaar.

In het kleine zaaltje zet een bejaarde vrouw haar virtualrealitybril af.

‘Niks gehoord,’ zegt ze, maar dat kan ook komen doordat ze een gehoorapparaat heeft. Ze maakt een gebaar met haar vingers.

‘Ze lullen over vogels en stiltegebieden, maar ze zijn vooral bang dat hun huizen in waarde dalen. Ik ook.’

In de zaal loopt de bijeenkomst ten einde.

Hans Alders verwerpt de kritiek dat hij ‘meerdere petten’ draagt. ‘Ik draag geen pet, en zeker geen pilotenpet.’

Na afloop staat hij, buik naar voren, de pers te woord. De vraag of hij zich bij dit soort bijeenkomsten als een vis in het water voelt, beantwoordt hij met: ‘Nee, ik ben geen vis.’

In deze serie reizen we langs systeemplafonds in Nederland. Want die vormen ons land in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen.

Lees ook:

Deze tuinenwedstrijd speelt zich af onder een systeemplafond Het hoogtepunt van het jaar voor tuinliefhebbers uit Asten en Someren: de jaarlijkse voortuinenwedstrijd. Foto’s van 69 deelnemende tuinen worden becommentarieerd door de keurmeester. Het levert een eentonig beeld op, ‘maar dat is wat de mensen willen.’ Lees het verhaal van Marcel hier terug Onder het systeemplafond van het verzorgingstehuis maakt zingen veel los In het verzorgingstehuis Sint Antonius in Volkel organiseren ze eens per maand een Brabantse Liederentafel. Of in gewoon Nederlands: een meezingavond. ‘Je ziet de mensen openklappen, het zijn net bloemen.’ Lees het verhaal van Marcel hier terug Onder het systeemplafond bij Exxon klagen bewoners over roet en hun verkleurde hondje Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Vandaag zijn we bij een informatieavond voor omwonenden van een raffinaderijbrand. Waar het gezicht van RTV Rijnmond moeiteloos twee petten draagt. Lees het verhaal van Marcel hier terug