Het was nooit makkelijk om integer te zijn binnen Buma/Stemra. Zo vaak als er belangenconflicten waren, zo zelden was er transparantie.

Maar het huidige gekkenhuis slaat alles. ‘Fraude,’ ‘decadentie,’ ‘incompetentie,’ links en rechts gooien betrokkenen met modder. Een deel wordt weggepoetst, een groter deel blijft plakken.

En omdat niemand precies weet hoe het zit, sluit iedereen zich aan bij het verhaal dat het beste uitkomt. Het verhaal van september: fraude door de financieel directeur. Het verhaal van oktober: de fraude is verzonnen door een wraakzuchtige CEO.

Maandag 30 oktober komt de soap tot een voorlopig hoogtepunt. Dan verzamelen Buma/Stemra’s liedschrijvers, uitgevers, bestuur en directeur zich voor de algemene ledenvergadering. Dat klinkt saai. Het hoort ook saai te zijn. Toch wordt het dat allesbehalve.

De algemeen directeur, Wim van Limpt, zal zichzelf en zijn maatregelen om fraude tegen te gaan moeten verdedigen. Sommige betrokkenen hopen dat juist hij het veld ruimt.

Als het al zo’n chaos is, heeft het dan nog zin om op zoek te gaan naar de waarheid? Wel voor de caféhouders en streamingdiensten die Buma/Stemra betalen voor het gebruik van muziek. Wel voor de tienduizenden songwriters en muziekuitgevers aan wie Buma/Stemra dat geld uitkeert.

Zij willen antwoorden. Is Van Limpts fraude-onderzoek een stap naar een eerlijker en opener Buma/Stemra? Of is hij zelf een met geld smijtende, incompetente directeur?

Zomer 2016: Van Limpt komt aan het roer

In 2015 raakt Van Limpts voorganger, Hein van der Ree, in opspraak. Hij wil zijn riante salaris niet terugschalen tot het wettelijke Van der Ree vertrekt, met een premie van bijna vijf ton en een hoop negatieve media-aandacht.

Wie volgt hem op? melden zich. In mei 2016 voor Van Limpt.

Sommige bronnen zullen de scheve verhoudingen tussen de drie een jaar later aanwijzen als de basis van alle problemen

Die werkt dan al negen jaar bij Buma/Stemra. Nu staat hij aan het hoofd. Toch verdient hij minder dan financieel directeur Wieger Ketellapper en hoofd juridische zaken Anja Kroeze. Van Limpt is gebonden aan de bovengrens die zijn voorganger weigerde, terwijl de salarissen van de andere twee geleidelijk worden verlaagd.

Sommige bronnen zullen de scheve verhoudingen tussen de drie een jaar later aanwijzen als de basis van alle problemen.

December 2016: De klokkenluider meldt opmerkelijke transacties

Opeens is Van Limpt een van de belangrijkste mensen in de Nederlandse muziekindustrie. Jaarlijks gaan er honderden miljoenen euro’s om in zijn organisatie. Maar

Dat wil hij veranderen. Buma/Stemra moet efficiënt worden.

Kort na zijn aantreden begint hij vragen te stellen over de financiën. Vragen waar hij naar eigen zeggen op krijgt. Sommigen zullen later stellen dat hij simpelweg te ondeskundig is geweest om de antwoorden te begrijpen. Maar diezelfde mensen zullen hem verwijten een bende dure consultants om zich heen te hebben.

In december volgt het sleutelmoment: iemand binnen het bedrijf vertelt Van Limpt over een aantal opmerkelijke transacties. Dit is de klokkenluider die voorbijkomt in alle artikelen over Buma/Stemra’s boekhoudfraude.

Eerste helft 2017: Het onderzoek gaat van start

Nu moet Buma/Stemra de financiële misstanden laten onderzoeken. Met bestuursvoorzitter (en ex-hoofdofficier van justitie) Leo de Wit bezoekt Van Limpt op 11 januari 2017 advocatenkantoor NautaDutilh.

Jaarrekeningen onderzoeken is een vak apart. Dus Nauta vraagt accountantskantoor BDO om de cijfers uit te pluizen. Dan zal Nauta de feiten vervolgens duiden.

Vanaf half mei zitten zowel Kroeze als Ketellapper ‘ziek thuis’

Op 2 maart begint BDO zijn onderzoek naar de financiën van de afgelopen twee jaar. Daarbij wordt specifiek gekeken naar het handelen van vier medewerkers, onder wie directieleden Kroeze en Ketellapper.

Vanaf half mei zitten zowel Kroeze als Ketellapper ‘ziek thuis.’ Niet (alleen) vanwege het onderzoek, maar ook omdat de directeur niet meer met ze door één deur kan. Beiden gedragen zich volgens hem onacceptabel. Wanneer ik Van Limpt spreek, noemt hij het opsteken van middelvingers als voorbeeld.

21 juni 2017: Van Limpts eerste algemene ledenvergadering

De liedschrijvers en uitgevers die lid zijn van Buma/Stemra weten nog van niets. Die horen pas van het onderzoek op 21 juni, tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering.

Daar moet de directeur wel open kaart spelen. Ieder jaar keuren de leden op de vergadering de jaarrekening goed. Vanwege het lopende onderzoek zijn de cijfers deze keer nog onzeker.

De jaarrekening volgt op een extra vergadering in de herfst, belooft Van Limpt.

Juli/augustus 2017: De uitslag van het onderzoek

Hoewel Van Limpt tegenover de leden doet alsof hij alles onder controle heeft, loopt het achter de schermen behoorlijk uit de hand. Sommigen in en rond Buma/Stemra wantrouwen de directeur. Is het niet gek dat de twee mensen waar Van Limpt niet mee overweg kan, Kroeze en Ketellapper, beiden onderwerp zijn van het onderzoek? Is dit soms een truc om het duo eruit te werken?

Ondertussen vinden de accountants van BDO verschillende Op hun beurt stellen de advocaten van Nauta dat een of meer medewerkers zich mogelijk schuldig hebben gemaakt aan

Op 27 augustus roept Van Limpt het bestuur bijeen. Aanwezigen krijgen kopieën van de rapporten. Gewatermerkt, met op iedere pagina de naam van de ontvanger. Alles om lekken naar de media tegen te gaan.

Het probleem met Buma/Stemra is niet de boekhouding, maar de directeur

Tegen het einde van de bijeenkomst zegt Van Limpt dat er de volgende dag een uit moet. Daarin zal staan dat ‘sprake is geweest van het niet volgen van de boekhoudkundige regels’ en dat ‘voorzieningen en reserveringen onjuist werden opgevoerd.’

Het persbericht strookt met het rapport van BDO, maar het vermijdt details. Dit tot de frustratie van veel lezers. Dezelfde dag volgt een spannender bericht in dat het gerommel in de boekhouding voor het eerst fraude noemt. Al snel lees je over de fraude bij en ook in Van Limpt neemt het f-woord zelf niet in de mond, maar hij spreekt het ook niet hard tegen.

Deze mediastorm houdt een werkweek aan. Wanneer hij eindelijk gaat liggen, beginnen nieuwe bronnen de media op te zoeken. Ook ik word benaderd door verschillende insiders die hun ei kwijt willen. Zij vertellen een totaal ander verhaal: er is helemaal geen fraude.

Het probleem met Buma/Stemra is niet de boekhouding, maar de directeur.

6 oktober 2017: de tegenaanval op Van Limpt

Op 6 oktober neemt deze tegenaanval de media over. De Volkskrant van Van Limpts declaratiegedrag. Hij ‘waadt in de geur van decadentie,’ schrijft de krant.

Want met 42.500 euro voor een golfabonnement, tonnen aan consultants en 198 euro voor een fles wijn bij een zakendiner in Parijs, blijkt Van Limpt niet bepaald zuinig. Wat is er gebeurd met zijn belofte? ‘Van elke euro die hier binnenkomt, moet een zo groot mogelijk deel naar de rechthebbenden gaan.’

Maar Van Limpt krijgt ook bijval. Veel insiders vinden dat het Volkskrant-artikel een vertekend beeld geeft. Zo suggereert het stuk dat Van Limpt financieel directeur Ketellapper laat onderzoeken na een tussen de twee. Maar deze ruzie komt juist kort nadat Ketellapper hoort dat hij wordt onderzocht.

En wat de hoge kosten betreft: die maakt Van Limpt niet in zijn eentje. Het golfabonnement is vooral bedoeld voor toernooien waar Buma/Stemra netwerkt met de muziekindustrie. De consultants zijn er niet alleen ter ondersteuning van de directeur, maar ook om te helpen bij een grote

18 oktober 2016: Van fraude naar framing

Twee weken later volgt in de Volkskrant, met wat lijkt op de genadeslag voor Van Limpt: er zou geen fraude zijn geweest, het onderzoek is een truc om van de rest van de directie af te komen. Twee argumenten daarvoor doen de ronde.

Het eerste argument: er is geen geld gestolen. Als er niet is gestolen, zou het per definitie geen fraude zijn. Ik vroeg vier docenten in accounting of dit klopt. Zo leerde ik dat fraude Ook regels breken om de cijfers gunstiger te laten lijken dan ze zijn, kan vallen onder boekhoudfraude.

Toch lees je het geen-diefstal-geen-fraude-argument terug in Buma/Stemra’s aangepaste jaarverslag: ‘Er zijn geen aanwijzingen dat op onrechtmatige wijze geld aan het vermogen van Buma/Stemra is onttrokken.’

Het verslag zegt trouwens niet dat er geen fraude is, maar dat er geen miljoenenfraude is. Wat me brengt bij het tweede argument dat rondgaat: het gerommel valt onder de ‘materialiteitsgrens’ van KPMG, Buma/Stemra’s huisaccountant. Oftewel, het valt wel mee.

Deze conclusie is om drie redenen voorbarig. Eén: KPMG hoeft niet bij iedere misplaatste euro aan de bel te trekken, maar Twee: de mogelijke onregelmatigheden die volgens BDO meer onderzoek vergen, zijn divers en gaan over miljoenen. Drie:

Dus wie heeft er nu gelijk?

‘Dat er van de boekhoudfraude weinig overblijft, bevestigt het vermoeden van betrokkenen dat Van Limpt het integriteitsonderzoek alleen maar heeft geïnitieerd om de directieleden Ketellapper en Kroeze eruit te werken,’ schrijft de Volkskrant toch.

Maar hoe kun je de aanleiding voor het onderzoek opmaken uit het resultaat? Volgens Van Limpt is dit precies waar sommige betrokkenen op uit zijn: ‘Maak de boodschapper onbetrouwbaar en daarmee ook de boodschap.’

Dat heeft hij overigens ook aan zichzelf te danken. Als je belooft efficiënt om te gaan met het geld dat Buma/Stemra int voor liedschrijvers en uitgevers, is een zakelijk abonnement bij een peperdure golfclub een raar signaal. Wanneer ik hem ernaar vraag, noemt hij het een idee van de financieel directeur. Maar Van Limpt is als CEO eindverantwoordelijk.

‘Er worden knoertharde fouten gemaakt in de communicatie van Buma/Stemra’

En Van Limpts organisatie zendt vaker rare signalen. Afgelopen week publiceerde Buma/Stemra de jaarrekening, om deze een dag later weer te verwijderen. Wat blijkt? Huisaccountant KPMG is nog niet klaar met zijn controle en Buma/Stemra heeft de jaarrekening te vroeg gepubliceerd

Ik vroeg Van Limpt hoe dat zat. ‘Geen inhoudelijke reden, maar kwestie van zorgvuldige procedure,’ antwoordde hij eerst. Toen vroeg ik hem hoe het kon dat het verslag is ondertekend door Kroeze en Ketellapper, die ziek thuis zitten. Dat noemde hij een ‘typo.’ ‘Vandaar dat er nog wat aanpassingen [inhoudelijke reden, RK] moesten plaatsvinden.’

Het verslag zou de volgende dag weer online komen. In plaats daarvan ‘Er worden knoertharde fouten gemaakt in de communicatie van Buma/Stemra,’ zegt ook Erwin Angad-Gaur, secretaris van muzikantenvakbond Ntb.

Desondanks heeft zijn vakbond nog vertrouwen in Van Limpt. ‘Wij vinden pogingen tot karaktermoord verwerpelijk en in deze discussie te makkelijk: beschadig de boodschapper, dan is de boodschap ook onwaar.’ Toch opvallend dat hij dezelfde woorden als Van Limpt gebruikt.

En wat hiervan te vinden?

Directieleden Kroeze en Ketellapper zitten nu bijna een halfjaar ‘ziek thuis,’ mede vanwege de slechte relatie met Van Limpt. Blijven ze weg? Moet Van Limpt juist weg? Of zijn beide partijen zo dat iedereen weer gaat samenwerken alsof er niets gebeurd is?

Het is niet dat ik geen antwoorden op dit soort vragen krijg. Ik krijg er juist veel, van verschillende, lobbyende bronnen die elkaar tegenspreken. Dus is de voornaamste vraag: wat weten we?

We weten dat onderzoek wijst op onregelmatigheden in Buma/Stemra’s boekhouding. Dat verdient nadere inspectie. Inmiddels wil het dan ook naar aanleiding van de bevindingen van BDO en NautaDutilh.’ Beter laat dan nooit.

Sommige insiders beweren dat het onderzoek niets voorstelt. Dat onderbouwen ze door directeur Van Limpt zwart te maken. Iets wat de directeur zelf erg makkelijk heeft gemaakt door een reeks onverstandige besluiten.

Maar we weten ook dat tienduizenden mensen afhankelijk zijn van Buma/Stemra. Velen van hen klagen al jaren over ondoorzichtige, onbetrouwbare geldstromen. Dus zijn vragen als ‘wanneer kun je spreken van fraude’ en ‘wie kan Buma/Stemra in goede banen leiden’ te belangrijk om over te laten aan een lobby.

Lees ook:

Waarom ik de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de muziek nooit serieus nam Sinds april schrijf ik over vrouwen in de muziekwereld. Dat ze ondervertegenwoordigd zijn, dat dat komt door ongelijke kansen. Maar wat kunnen we daaraan doen? Lees het stuk hier terug Hoe miljoenen euro’s van Nederlandse liedschrijvers aan de strijkstok zijn blijven hangen Arnold Mühren van The Cats miste 35 jaar een deel van zijn buitenlandse royalty’s. Hij wrikte de black box van de muziekindustrie open, en ontdekte twee manieren waarop Nederlandse liedschrijvers jarenlang structureel zijn benadeeld door uitgeverijen. Lees het verhaal hier terug