Gezocht: groene helden uit de lokale politiek

Beste,

Laat ik deze week beginnen met een oproep: 21 maart gaan we naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Half maart wil ik daarom een nieuwsbrief wijden aan de vraag: wat kunnen lokale partijen betekenen voor de transitie naar duurzaamheid?

Ik ben op zoek naar de beste voorbeelden van vooruitstrevende groene gemeentepolitiek. Welke wethouder of burgemeester maakt het verschil, en waarom? Tips worden zeer gewaardeerd, per mail of in de bijdragen onder deze nieuwsbrief.

De belangrijkste verhalen van deze week over het klimaat

Er verschijnt elke week een schat aan nieuw wetenschappelijk onderzoek over het klimaat. Wat waren de belangrijkste verhalen van deze week?

Een analyse PNAS: ‘Climate-change–driven accelerated sea-level rise detected in the altimeter era.’ van 25 jaar aan satellietmetingen laat zien dat de zeespiegel steeds sneller stijgt als gevolg van het smelten van de ijskappen op Groenland en Antarctica. Volgens de onderzoekers moeten we in 2100 rekenen op ongeveer 65 centimeter zeespiegelstijging ten opzichte van 2005. Dat komt overeen met eerdere voorspellingen van het IPCC (het VN-bureau dat de klimaatwetenschap periodiek samenvat).

The Guardian The Guardian over de zeespiegelstijging. vatte het onderzoek uit de Proceedings of the National Academy of Sciences bondig samen. De mechanismen die ervoor zorgen dat ijskappen relatief snel kunnen afkalven, beschreef ik eerder op De Correspondent. Wat gebeurt er als het ijs op de Zuidpool in zee verdwijnt?

De Volkskrant, ‘Rol klimaatverandering in oorlogen wordt overschat,’ schrijft de Volkskrant. The Atlantic The Atlantic: ‘Does Climate Change Cause More War?’ en verschillende andere media beschrijven een analyse Lees in Nature: ‘Sampling bias in climate–conflict research.’ uit Nature waaruit blijkt dat veel onderzoek over het verband tussen klimaatverandering en oorlog niet deugt. Er is geen simpele een-op-eenrelatie tussen opwarming en conflict.

Beter is het, zo schreef ik eerder, Hoe manifesteert klimaatverandering zich? Denk bij ‘opwarming’ voortaan aan ‘extra zwaartekracht.’ om over klimaatverandering na te denken als een van de omstandigheden die bepaalde scenario’s – denk aan mislukkende oogsten en honger – waarschijnlijker maakt. Hetzelfde geldt voor migratie In deze bijdrage bespreekt een expert het verband tussen opwarming en migratie. en extremer weer Op deze kaart zie je de menselijke vingerafdruk op hittegolven, droogtes en overstromingen. als gevolg van de opwarming.

Hoe de gevolgen van de extra warmte in onze atmosfeer zich precies manifesteren, is moeilijk te voorspellen. De vooraanstaande NASA-wetenschaper Gavin Schmidt voorspelt dan ook ‘meer verrassingen.’ Lees hier het recente interview met Gavin Schmidt.

Ondertussen circuleert er een concept van het eerstvolgende IPCC-rapport Hier vind je het concept van het IPCC-rapport. over het wel/niet halen van de doelstelling van maximaal 1,5 graad Celsius opwarming in 2100. De officiële versie verschijnt later dit jaar, maar de website Climate Home News vatte de hoofdlijnen Climate Home News: ‘11 takeaways from the draft UN report on a 1.5C global warming limit.’ van het concept vast samen.

In het kort: er is ongeëvenaarde wereldwijde samenwerking nodig om de worstcasescenario’s van de opwarming – denk aan grootschalige honger, migratie en dus waarschijnlijk ook wel degelijk conflict – te vermijden.

Beste remedie tegen slecht klimaatnieuws: iets doen

Het is, dat weet ik, niet erg prettig om dit alles in je op te nemen. Zoals journalist George Monbiot schrijft in zijn meest recente boek Out of the Wreckage: ‘Je inzetten voor het milieu en je blik richten op wat anderen niet onder ogen willen zien, houdt in dat je elke dag weer geconfronteerd wordt met vijandigheid, ontkenning en vooral ook onverschilligheid.’

In de Volkskrant beschreef Daphne van Paassen in een vermakelijk en raak stuk De Volkskrant: ‘Wat je moet doen als je depressief wordt van alle onheilsboodschappen over het klimaat’ wat je moet doen als je letterlijk depressief wordt van alle onheilspellende berichten over klimaatverandering.

Mocht je je hier verder in willen verdiepen: ik schreef eerder ‘Waarom we zo vaak zwijgen over het klimaat (en hoe we dat kunnen doorbreken).’ over de psychologische mechanismen die ons van actie weerhouden.

De zoektocht naar klimaatrechtvaardigheid

Ik verdiepte me deze week verder in de rechtszaken die overal ter wereld gevoerd worden over klimaatverandering. Ik vond de klimaatzaken tegen oliebedrijven zoals ExxonMobil Klimaatschade kost New York miljarden. Moeten oliebedrijven die betalen? aanvankelijk opportunistisch, maar veranderde van mening. Binnenkort op De Correspondent een tussenstand van mijn onderzoek. Ik wil nog een paar gesprekken voeren en nog wat losse eindjes uitzoeken, dan schrijf ik mijn stuk.

Het onderwerp is in elk geval actueel. In januari publiceerde een groep juristen onder leiding van voormalig advocaat-generaal van de Hoge Raad Jaap Spier de Enterprise Principles, Jaap Spier over The Enterprise Principles in Trouw. een set juridische beginselen waarin de verantwoordelijkheden van bedrijven en organisaties inzake het klimaat zijn vastgelegd.

Het klimaat hoort thuis in de rechtbank en iedere nieuwe rechtszaak helpt om het op de agenda te krijgen, schreef rechtswetenschapper Laura Burgers vrijdag in Trouw. Lees het betoog van Laura Burgers in Trouw.

Een dag later was Burgers met enkele topadvocaten te gast in het Amsterdamse theater Frascati. Het gesprek, onder leiding van theatermakers en schrijvers Rebekka de Wit en Anouk Nuyens, ging over de belangen en rechten van toekomstige generaties en over de mogelijkheid om via rechtszaken het klimaatprobleem in te perken.

Rebekka de Wit sloot de avond in Frascati af met een prachtig citaat van de Vlaamse dichter en journalist Herman de Coninck. In een briefwisseling Je vindt de briefwisseling terug in tijdschrift Yang. met Erik Spinoy, een andere dichter, schreef De Coninck in 1992 over het al dan niet bestaan van een ‘objectieve’ werkelijkheid waarop we ons eigen bestaan en onze morele oordelen kunnen terugvoeren. Hij schreef:

‘Natuurlijk bestaat ‘de’ werkelijkheid niet, besta ‘ik’ niet, bestaat realisme niet, bestaat objectiviteit niet. Je kunt daar op twee manieren op reageren. Door een schriftuur uit te vinden die dat chaotische onbestaan accentueert, of door koppigerwijs te vinden dat het juist tot de opdracht behoort die onbestaande werkelijkheid, dat onbestaande ik tot bestaan te schrijven.’

Dat laatste is in feite wat alle advocaten doen die nu van leer trekken tegen de olie- en gasindustrie: ze schrijven een nieuwe versie van onze fossiele geschiedenis ‘tot bestaan.’ De vraag is of rechters erin mee zullen gaan.

Tot de volgende,

Jelmer

Wil je dit onderwerp volgen? Als correspondent Klimaat & Energie onderzoek ik de oorzaken van de klimaatcrisis en onze toekomst op een steeds warmere aarde. Blijf op de hoogte via mijn wekelijkse mail