Beste,

Woensdag zijn de verkiezingen voor de gemeenteraden. De kiezers mogen zich tegelijk in het voorlopig laatste referendum uitspreken voor of tegen de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

Ik ben benieuwd hoe dat in al die stemlokalen gaat verlopen. Is bijvoorbeeld de keuze voor onthouding bij het referendum geheim als ik, voor iedereen zichtbaar, na mijn raadsstem geen referendumstem uitbreng?

Het bestuur van de gemeente

In drie stukken ben ik nagegaan hoe gemeenten aan hun geld komen, hoe vrij zij zijn in hun keus waaraan ze het uitgeven, welke invloed raadsleden daar in de praktijk op hebben en hoe een kiezer kan bepalen wat de beste manier is om die ene stem uit te brengen.

Ik kwam er onder andere achter dat er wel zestig criteria zijn die bepalen hoe het rijksgeld via het Gemeentefonds over de gemeenten wordt verdeeld. Een poging tot veel genuanceerde rechtvaardigheid.

Niks is simpel bij gemeentegeld

Ik had gehoord dat gemeenten maar zo’n 15 procent van hun – in theorie – vrij beschikbare geld naar eigen inzicht mogen uitgeven, maar Maarten Allers, hoogleraar in Groningen die alles weet van gemeentefinanciën, wees me erop dat die stelling niet houdbaar is. Niks is simpel bij gemeentegeld.

In het pleit ik ervoor een lokale stem in je eigen gemeente uit te brengen en niet te veel te letten op wat landelijke kopstukken de komende dagen zeggen. Het trekken van landelijke conclusies uit de uitslagen van woensdag berust op wensdenken - meer dan een derde van de kiezers stemt op een plaatselijke partij.

van de kiezers wist deze week nog niet wat zij zouden gaan stemmen. Simon Otjes pluist op uit wat de betekenis van landelijke peilingen voor lokale verkiezingen is.

Aansluitend bij de groeiende rol van lokale lijsten heeft een commissie die lokalo’s financieel net zo te behandelen als landelijke partijen.

Het dubbele referendum

Illustratie Jip Piet voor De Correspondent

Het kabinet en de coalitie hebben volgens plan een late en betrekkelijk simplistische campagne geopend om het referendum over de 1 mei ingaande Wet op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten in goede banen te leiden.

Dat lijkt volgens naar een voorzichtig ja te leiden. Minister Kajsa volgde de yes-we-must-lijn in Nieuwsuur en kreeg na afloop weerwoord van de digitale burgerrechtenbeweging

In een beschrijf ik de verwarring die het kabinet heeft gecreëerd door de afschaffing van het raadgevend referendum niet referendabel te maken, en dit laatste referendum over de ‘Sleepwet’ willens en wetens te belasten met die afschaffing.

Het is het voorlopige dieptepunt in een honderd jaar durende discussie over een vorm van referendum. Naarmate de politiek er minder in slaagt een open en waarachtig politiek debat te voeren, groeit de vraag naar extra middelen om als burger serieus genomen te worden. De gesloten kaste van ambtelijk-politiek Den Haag lijkt die logica niet te kunnen inzien.

Wat u stemt, u zelf bepalen. Hier twee stukken om u te

‘Onze’ multinationals

De beslissing van Unilever om af te stappen van het dubbele hoofdkantoor en te kiezen voor Rotterdam is slecht nieuws voor Londen en premier Theresa May. En dus goed nieuws voor premier Mark Rutte.

Maar waarom, dat blijft bron van speculaties. Prestige en zo. Het zal niet leiden tot veel extra banen. Maar je telt mee. Je zit dichter bij de plek waar de beslissingen worden genomen.

Nu hoeft de dividendbelasting niet meer te worden zegt de oppositie. Daar was Unilever al wel van uitgegaan.

Een typisch debat vol aannames, veronderstellingen en ongezegd gebleven wijsheden. Net als bij het inkomen van de topman van ING, heel wat lager dan bij Unilever, maar dat bedrijf is niet kortgeleden gered door de staatskas.

In dit beschreef ik hoe de politiek Ralph Hamers’ misser mogelijk heeft gemaakt. Wel steun beloven als zo’n systeembank dreigt om te vallen, wel zeggen dat het semipublieke banken zijn, maar er niet de consequenties aan verbinden.

ING trok het voorstel in om Hamers’ beloning met 50 procent te verhogen tot 3 miljoen. De oppositie wil nog steeds wetgeving om salarissen van dit soort banken aan banden te leggen. De minister van Financiën, Wopke Hoekstra, was verheugd over wat hij ‘een juiste beslissing’ noemde. Of aangescherpte wetgeving nog nodig was, liet hij in het midden.

Brussel?

Het werd al eerder verondersteld. Door betrokkenen altijd wijselijk weggewoven. Nu zegt oud-Eurocommissaris Frits het maar eens hardop: Nederlandse diplomaten moeten lobbyen om Mark Rutte te positioneren als de beste opvolger van Donald Tusk wanneer diens termijn als voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders in 2019 afloopt.

Rutte noemde de aanbeveling van Bolkestein ‘heel aardig, maar ik ga het niet doen.’ Het zou de eerste keer niet zijn...

De premier zal in Brussel sowieso te maken krijgen met de nieuwe secretaris-generaal van de Europese Commissie, de Duitser Selmayr. Over diens bliksembenoeming blijft het rommelen. NRC-columnist en EU-kenner meent dat Selmayr niet te handhaven is:

‘De verhoudingen zijn eenvoudig te herstellen. Of ambtenaar Selmayr volgt zijn roeping van politicus en stelt zich verkiesbaar, in Straatsburg of Berlijn. Of Juncker offert zijn pion en bewijst zo in één klap dat de macht in zijn Commissie ligt waar ze hoort te liggen. Beide uitkomsten dienen het vertrouwen van het publiek.’

En ten slotte...

Onder de radar van een betrekkelijk opgewonden politieke week lanceerde Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau een voorzet voor een maar dan op gemeenteniveau.

Putters doordenkt met zijn SCP al een tijd wat de gevolgen zijn van de overdracht van taken en bevoegdheden van het Rijk naar de gemeentes. Hij wil een noodzakelijk fundament leggen onder de wat spingerige die ministers blijven doen. Met grote lokale gevolgen, maar afrekenbaar na het verstrijken van deze kabinetsperiode.

Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Elke zaterdag mail ik een Politieke Weekbrief waarin ik samenvat wat me de afgelopen politieke week opviel en wat er staat te gebeuren, in Nederland, Europa en de VS. Wil je die ontvangen en mijn Politieke Dagboeken en andere verhalen in je inbox krijgen? Meld je dan aan! Schrijf je hier in!