Beste,

Het leek een nieuwtje voor insiders, maar het gaat om meer: oud-minister van Financiën Jeroen (PvdA) is kandidaat om Piet Hein Donner (CDA) op te volgen als vicepresident van de Raad van State.

De coalitie had tijdens de formatie bedacht dat D66 (oud-minister Thom de Graaf) aan de beurt is voor deze functie als de facto hoofd van het belangrijkste adviesorgaan van Kamer en kabinet. (De koning is formeel president van de Raad.)

De binnenbrand is even geblust. De coalitie met haar 76 van de 150 zetels in de Tweede Kamer ver­or­donneerde een brief van de minister van Binnenlandse Zaken en geen spoeddebat, zoals de oppositie wilde.

Het is ongebruikelijk dat leden van de Raad van State hun over het functioneren van hun eigen Hoog College van Staat ventileren. Voor het kabinet is een acuut dilemma ontstaan: de gemaakte afspraak nakomen of een open procedure toelaten, die D66 pijn doet.

Onafhankelijk advies welkom?

De afdeling advies van de Raad van State adviseert over voorgenomen wetgeving. De afdeling rechtspraak fungeert als hoogste rechter in geschillen tussen burgers en de overheid.

Als gezamenlijk college heeft de Raad een onafhankelijke rol in het staatsbestel. Die wordt gesymboliseerd door de vicepresident.

Daarom is de opvolging van Donner meer dan vervanging van een poppetje op een hoge stoel. Het gaat er om hoe het kabinet onafhankelijk en deskundig advies over de ontwikkeling van de democratische rechtsstaat in Nederland en Europa waardeert.

In tegenstelling tot opvolging van de voorzitters bij andere Hoge Colleges van Staat (Rekenkamer, Ombudsman, Eerste Kamer, Tweede Kamer) is de procedure bij de Raad van State nog uit de oude doos. Daar hebben leden van de Raad – hoeveel is niet bekend – genoeg van. De oppositie in de Kamer ook.

Kabinet en coalitie moeten nu hun ware kleuren laten zien. Achterkamertjes zolang je aan de macht bent, openheid en inspraak zolang je in de oppositie zit?

De aangenomen (2011), die vroeg om een rol van de Kamer bij deze benoeming, werd mede ondertekend door D66-fractievoorzitter Pechtold. Het is lastig regeren zonder af en toe een kroonjuweeltje in te leveren. Maar zo snel zo veel ...

In Europa

Op hun top in Sofia beten de regeringsleiders van de EU-landen van zich af Zijn eenzijdige besluit het kernwapenakkoord met Iran op te zeggen en de nog steeds dreigende handelsoorlog waren de aanleiding.

President zei dat met zulke bondgenoten je geen vijanden meer nodig hebt. Of Europa de tanden heeft die bij deze beet horen moet naarmate geprobeerd wordt de deal met Teheran overeind te houden.

Eigenlijk waren de Europese leiders bij elkaar om te praten over de mogelijke uitbreiding op termijn van de EU met zes Balkanlanden. De Franse president hun hoop met duidelijke taal, die de regering in Den Haag zal bevallen. Macron wil de EU eerst versterken, dan eventueel uitbreiden.

Inmiddels kwam de Europese Ombudsman, met een rapport waarin zij de geheimdoenerij en het gebrek aan transparantie van de Europese Raad bekritiseerde. Critici én verdedigers van Brussel hebben er jaren stof aan.

In Rome ging het er deze week steeds meer naar uitzien dat er een regering komt die de EU en de euro actief afwijst. Uit de gemeenschappelijke munt stappen schijnt niet het directe doel te zijn. Het oprekken van de schuldenlast wel.

Lega Nord-leider Matteo Salvini staat op het punt een pan-Europees podium te krijgen. Wie hij is staat in dit

Wie kort en helder wil lezen waarom zo’n onoplosbare knoop binnen het Verenigd Koninkrijk oplevert, kan terecht in dit stuk van een voorstander van (in de EU) blijven. Niettemin, het dilemma is duidelijk: ‘eruit en toch erin’ is de enige oplossing. Maar die kan niet.

Omgekeerde Prinsjesdag

De derde woensdag in mei is het Verantwoordingsdag in Den Haag. Niet de plannen, maar wat er van terecht is gekomen.

De berichtte dat de bedrijfsvoering en verantwoording van de uitgaven van de meeste ministeries vooruit is gegaan. Maar van diverse projecten was niet vast te stellen of de burger ook waar voor zijn belastinggeld heeft gekregen.

Voorbeelden van twijfel of kritiek: schone verkopen van rijksgebouwen, mensen met een uitkering weer aan werk helpen, het was niet vast te stellen wat de oogst was en of hetzelfde resultaat voor minder te bereiken was geweest.

Op verschillende ministeries vond de Rekenkamer dat de ICT al jaren niet op orde is. De beveiliging, waar met het naderen van de nieuwe Europese privacyrichtlijn aan bedrijven en instellingen extra eisen aan worden gesteld, is ook bij de overheid vaak niet op orde.

Schrijnendste voorbeeld: de Rijksdienst Caribisch Nederland, onderdeel van het ministerie van BZK. Via deze dienst waren ook de systemen van andere ministeries te ‘betreden’ voor kwaadwilligen.

Voor liefhebbers van de romanfiguur Emma Bovary had Arno Visser een geraffineerde toespeling. Strekking: ‘Feit is dat we te vaak te veel niet weten.’ De nieuwsgierigheid naar de echte feiten is te gering bij Kamer en overheid.

Brede Welvaart

Het goede nieuws is dat op aandringen van de Kamer werk is gemaakt van de vraag: hoe gaat het nu echt met Nederland, voorbij de en de louter economische groei.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek kwam voor het eerst met een die onze Brede Welvaart in kaart brengt. Dus ook levensverwachting, overgewicht, natuur, klimaat, opleidingsniveau, vertrouwen in mensen en instituties, enzovoort.

De wordt hier weer goed zichtbaar. Meer opleiding, meer brede welvaart. Nieuwe Nederlander, minder vaak welvarend.

De rapportage van de Brede Welvaart is voortaan onderdeel van Verantwoordingsdag. Dat waren ook de cijfers over de De overheidsschuld zakt onder de EU-norm van 60 procent: het tekort is nu 56,7 procent van het bruto binnenlands product. Ouderwetse cijfers, maar Rutte III is trots.

Gemengd politiek nieuws

En ten slotte ...

... spraken Binnenhof-veteraan Max van Weezel en NOS-redacteur Wilma Borgman vrijwel alle bewindslieden van het VVD-PvdA-kabinet-Rutte II, dat van Mark Rutte met Diederik Samsom en Lodewijk Asscher. Het is nu een

Sommige lessen over in Ruttes armen worden nu toegepast door VVD’s partners in Rutte III, maar floreren als Kamersteun voor een krap bemeten kabinet is ook niet alles. Soms verlang je zo naar Sybrand Buma, Alexander Pechtold en Gert-Jan Segers in oppositietijden.

Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Elke zaterdag mail ik een Politieke Weekbrief waarin ik samenvat wat me de afgelopen politieke week opviel en wat er staat te gebeuren, in Nederland, Europa en de VS. Wil je die ontvangen en mijn Politieke Dagboeken en andere verhalen in je inbox krijgen? Meld je dan aan! Schrijf je hier in!