Beste,
Europa krijgt een spoedcursus zelfredzaamheid. De EU is een economische reus, maar geen staat en geen eenheid.
Vorig weekeinde maakte president Trump in Canada de G7 met de grond gelijk. Het is een ouderwets ogend gezelschap: VS, Canada, Japan, Frankrijk, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Italië en de EU als vaste gast. De grootste economieën zonder China.
Klimaat en gendergelijkheid, dat zijn agendapunten waar de impulsieve zakenman uit het Witte Huis geen geduld voor had. Maar de minachting jegens oude bondgenoten gaat verder.
Om zijn voorkeur voor ondemocratische leiders te illustreren spoedde Trump zich naar Singapore waar hij dinsdag de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un prees en een wereldpodium gaf. Zij tekenden een ‘veelomvattend’ document.
Het beloofde een nieuwe wereld en was historisch, volgens Trump. Op z’n best een begin van onderhandelingen, maar een gemiste kans voor de mensenrechten, volgens deskundigen met meer afstand.
Europa onder druk
Deze gebeurtenissen onderstrepen dat de Verenigde Staten de oude bondgenoten in Europa niet meer zo nodig heeft.
Dat betekent dat de door de VS ter bescherming van de eigen industrie aangekondigde handelsoorlog kan losbranden. Trump zoekt de tariefconfrontatie met China én met Europa.
Daar komt bij dat ook vorige Amerikaanse presidenten in NAVO-verband al jaren aandrongen op verhoging van de defensie-uitgaven. Gezien Trumps gebrek aan zachtzinnigheid kan de aanstaande NAVO-top op 11 en 12 juli in Brussel een pittige ontmoeting opleveren.
Ook zonder het wegvallen van Amerika’s veiligheidsparaplu heeft Europa moeite punten van overeenstemming te vinden. De komst van een populistische regering in Italië lijkt de verschillen van mening rond de opvang van migranten van buiten de EU te verscherpen.
Het bereiken van een Europese aanpak wordt bemoeilijkt doordat de kleinere coalitiepartner van Angela Merkel, de Beierse CSU, een harder anti-immigratiebeleid wil afdwingen. Die crisis bedreigt het voortbestaan van de pas drie maanden oude Duitse regeringscoalitie.
De Europese regeringsleiders proberen over twee weken op hun top een gemeenschappelijk migratiebeleid vorm te geven. Premier Rutte verklaarde zich gisteren bereid alles te doen om een oplossing te vinden. Dat zou kanselier Merkel kunnen helpen.
Rutte nu EU-fan
De beweging was al een tijdje zichtbaar. Deze week voltooide Mark Rutte zijn ontwikkeling. In een toespraak voor het Europees Parlement sprak de Nederlandse minister-president lovend over het belang van de Unie. Samenwerken moet.
De toespraak zal Rutte zeker nog acceptabeler maken voor een hoge Europese functie dan hij door zijn senioriteit al was. In de Tweede Kamer waren de reacties gemengd.
Brexit-chaos in VK
Het was weer een topweek voor liefhebbers van het steeds meer bizarre drama dat Brexit heet. In een lang en bochtig parlementair debat deed premier May een poging de voorstanders van een radicale breuk met de EU en de voorstanders van een zachte Brexit, althans binnen haar Conservatieve partij, min of meer op één lijn te houden.
Het Lagerhuis zal een vinger in de pap houden nadat dat de regering met de overblijvende EU-landen een scheidingsakkoord heeft bereikt. Over wat er wel en niet is afgesproken in het Lagerhuis zal de eminente Britse brexitoloog en journalist Jon Henley volgende week op De Correspondent nader berichten.
Politieke militaire missies
Nederland trekt zijn militaire missie in Mali terug in mei 2019. Sinds 2014 probeerde die missie een bijdrage te leveren aan de vorming van zoiets als een rechtstaat. Daar is weinig van terecht gekomen.
In een rapport dat deze week verscheen schetst de Algemene Rekenkamer de menselijke en materiële uitputting van de defensie als gevolg van buitenlandse militaire missies.
Volgens premier Rutte zijn er de afgelopen jaren in Mali wel degelijk stappen richting veiligheid en vrede gezet. En tienduizenden vluchtelingen zijn teruggekeerd naar het land. Mali is geen kalifaat geworden. Dankzij de VN-missie waar Nederland aan meewerkt.
Het vertrek is niettemin weinig subtiel. Destijds wilde Nederland een termijn als lid van de Veiligheidsraad veroveren. Het werd een termijn gedeeld met Italië. Nu ons jaar bezig is, vertrekken we, uit Mali.
Tegelijk kondigde premier Rutte aan dat Nederland zijn militaire aanwezigheid in Afghanistan uitbreidt. Naast de huidige 100 militairen, gaan 60 militairen de komende jaren in samenwerking met Duitsland training, advies, assistentie en begeleiding bieden aan de Afghaanse commando’s in Mazar-e-Sharif.
Ook de Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie in Litouwen wordt verlengd, tot 2020.
Rond het Binnenhof
... wordt een tussentijds rapport verwacht van de staatscommissie parlementair stelsel. De commissie zei eerder in een probleemverkenning te willen kijken naar o.m. de rol van politieke partijen, de kabinetsformatie, het tweekamerstelsel en de macht van de nationale overheid.
Het regeerakkoord wacht nog steeds op uitvoering van de coalitieafspraak om de dividendbelasting af te schaffen. Daartegen is een petitie gestart.
Het komt niet zo vaak voor dat topambtenaren hun herinneringen opschrijven en publiceren. In het geval van Wim Kuijken levert dat scherpe notities op over premier Balkenede, van wie Kuijken de hoogste ambtenaar was.
En ten slotte..
... houdt de Kiesraad 29 juni een symposium over ‘De verkiezing van de toekomst’. Aanleiding is de viering van 100 jaar algemeen kiesrecht.
Bij die gelegenheid zullen de Leidse historicus Geerten Waling en ik een aantal gedachten ontvouwen en daarover in debat gaan, met elkaar en met de zaal.
Middelbare scholieren hebben essays over het thema geschreven. De winnaars worden bekend gemaakt. Er zijn nog wat kaarten beschikbaar.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!