Beste,
Een volle politieke weekbrief. Er gebeurde veel. In Europa en in Nederland. Soms hebben die twee met elkaar te maken.
Gewone mensen merken er niet veel van, tenzij zij aan een Zuid-Europese kust wonen. Maar Europa beleeft opnieuw een migratiecrisis.
De aantallen die de oversteek wagen halen het niet bij 2015 en 2016 toen de Europese opvangbereidheid zwaar op de proef werd gesteld.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel sprak toen de historische woorden ‘Wir schaffen das’ - we klaren die klus.
Die gastvrijheid achtervolgt Merkel tot de dag van vandaag. Haar Beierse coalitiepartner CSU wil, in lijn met de steeds fellere anti-migratieregeringen in onder meer Oostenrijk, Italië en Hongarije, de grenzen vrijwel sluiten.
De Duitse coalitie hangt aan een draad. Mede aanleiding voor de ingelaste top van EU-leiders dit weekeinde in Brussel.
De angst voor een nieuwe stroom
De nieuwe Italiaanse regering weigerde deze week opnieuw een schip vol migranten. Italië heeft genoeg gedaan en eist meer solidariteit van andere EU-landen.
Premier Rutte hoopte op de top van dit weekeinde een bemiddelende rol te kunnen spelen. Doel is een of ander akkoord op de officiële Eurotop van volgend weekeinde.
Dan eindigt ook de adempauze die Merkel van haar CSU-minister van Binnenlandse Zaken Seehofer heeft gekregen. Voor het eerst heeft zij haar politieke lot in handen van de EU-collega’s gelegd.
Het tekent haar politieke nood, want onder die collega’s zitten een paar felle Seehofer-vrienden. Niet alleen Viktor Orbán in Hongarije en Sebastian Kurz in Oostenrijk.
De nieuwe Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken en Lega-leider Matteo Salvini daagt Nederland uit omdat het reddingsschip Aquarius onder Nederlandse vlag zou varen. (Dat ontkent Nederland.) Bovendien wil hij de Roma in zijn land laten tellen en degenen zonder papieren uitzetten.
Merkel kreeg steun van haar Franse Europartner Emmanuel Macron. Zij mikken op meer geld voor een betere bewaking van de Europese buitengrenzen.
Zonder speelruimte in eigen land kan Merkel weinig meer doen dan seinen naar de Zuid-Europese landen dat eerlijker gedeelde opvang elders in de hele EU niet zal komen, wel meer hulp bij de opvang in Italië en Griekenland. En vooral, als het lukt, in Afrikaanse landen. Een meerderheid in de Tweede Kamer is nu ook voor die laatste aanpak.
Migratie & overzicht
Twee stukken in NRC gaven deze week achtergrond bij de hernieuwde politieke crisis rond migratie.
1. Paul Scheffer schetste scenario’s waarin Nederland geen, weinig of meer migranten opneemt. Zijn overzicht is onderdeel van een nieuwe WRR-publicatie.
2. Luuk van Middelaar geeft aan hoe lastig het zal worden een compromis te vinden tussen de belangen van Zuid-, Noord- en Oost-Europa.
Voer voor discussie over Nederlandse democratie
De Staatscommissie parlementair stelsel kwam met een tweede tussenrapport. Het viel niet tegen. De commissie-Remkes werkt in een zekere openheid: hier denken we aan. U hoort van ons (komend jaareinde).
De staatscommissie is op zoek naar mogelijkheden om de democratische rechtsstaat te versterken. Hoe die verzwakt is geraakt analyseren Remkes c.s. niet diepgaand, noch hoe die verzwakking oogt in de internationale context.
Men oppert mogelijke oplossingen die zowel de representatie (het gevoel vertegenwoordigd te zijn) van de burgers kunnen verbeteren als de rechtsstaat kunnen versterken.
De voorlopig meest eruit springende aanbevelingen zijn:
- Bindend correctief referendum
- Kiesstelsel dat meer aanmoedigt te gaan stemmen
- Meer op personen dan partijen gericht
- Direct gekozen formateur
- Toetsing van wetten aan de Grondwet bij nieuw Constitutioneel Hof
- Beperking giften uit binnen- en buitenland aan politieke partijen
- Regels en openheid digitale politieke campagnes
Adviezen (voor de la)
De Haagse bubbel (coalitie + Kabinet + ondersteunende ambtenaren) houdt niet van advies, zeker niet als het onafhankelijk is van politieke doelen. Toch waren er deze week een paar voorbeelden van adviezen, in maten en soorten.
1. De directeur van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie trad af. Een onderzoek naar vermeende politieke inmenging bij onderzoeken van het WODC trok niet malse conclusies. De evenzeer bekritiseerde secretaris-generaal van Justitie bleef zitten. Evenals de politiek verantwoordelijke minister.
2. Gemeenten moeten van het kabinet zelf gevaarlijk vuurwerk verbieden rond Oudjaar, ondanks een advies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat een landelijk verbod adviseerde. Gemeenten laten nu weten niet bij machte te zijn dit te doen.
3. Een onafhankelijke commissie adviseert de in het regeerakkoord afgesproken proef met legale wietteelt aanzienlijk uit te breiden. Alleen D66 is voor staatswiet. Een diepe la wordt gevuld.
Benoemingen
Thom de Graaf (D66) wordt de nieuwe vice-president van de Raad van State. Oud-minister Dijsselbloem (Financiën, PvdA), die zich ook had gemeld als kandidaat, viel af.
Premier Rutte ontkende gisteren dat tijdens de kabinetsformatie afspraken waren gemaakt over de opvolging van de huidige vice-president Donner.
Als minister van staat (gezaghebbende adviseurs en vertegenwoordigers van staatshoofd en kabinet) werden benoemd: Sybilla Dekker (VVD), Winnie Sorgdrager (D66) en Jaap De Hoop Scheffer (CDA).
En ten slotte ...
Zondag zijn belangrijke verkiezingen voor parlement en presidentschap in Turkije. President Erdogan strijdt voor weer meer alleenmacht.
Sinds de verkiezingen van maart voor de gemeenteraden zijn in de meeste gevallen colleges van B&W gevormd. De plaatselijke lijsten, CDA, VVD en ChristenUnie deden het daarbij goed. SP en D66 niet.
Op de colleges in Amsterdam en Rotterdam heeft staatsrechtgeleerde Joop van den Berg kritiek: ze missen de belangrijkste stroming.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!