De Apenrots. Zo staat dit gebouw aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag bekend. Het was jarenlang het onderkomen van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

In 2020 wordt daar voor minstens vijf jaar de Tweede Kamer Het hart van de Nederlandse democratie zal moeten kloppen in deze ongezellige, verouderde kolos, het naar binnen gerichte langs de Utrechtse Baan, waar de snelweg Den Haag binnenzoeft.

De gebouwen aan het Binnenhof zijn De Ridderzaal werd in de dertiende eeuw gebouwd. De Tweede Kamer in de achttiende eeuw.

Ondanks de tamelijk spectaculaire nieuwbouw uit de jaren tachtig en begin jaren negentig van de vorige eeuw voldoet het hele Tweede Kamercomplex niet meer aan basale veiligheidseisen. Er zijn ook grote vochtproblemen.

Alles moet op de schop om weer ongeveer hetzelfde te worden, maar dan volgens moderne eisen. Ik heb moeite met de discussie die regering en Kamer hierover hebben gevoerd. Alsof de Kamer gewoon een onderdeel van de Rijksdienst is.

Het is een onderdeel van die grotere beweging van de departementen die allemaal hetzelfde logo kregen van het ‘Rijksbedrijf’, met de premier als CEO.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat jaren in die afzichtelijke Apenrots bivakkeerde, werd met de bewindslieden en ambtenaren van Infrastructuur en Waterstaat in één grote glazen Rijkswerkplek tegenover het Centraal Station geschoven.

Voor iedere ambtenaar is er een halve werkplek. Wie vroeg komt, heeft kans op een stoel. Om daarna in de afdelingsapp te moeten uitzoeken waar de naaste collega’s uithangen: wie te laat was, kan weer naar huis.

Het Rijksvastgoedbedrijf, vroeger gewoon de Rijksgebouwendienst genoemd, had nog wel een Apenrots leegstaan. Niet geknipt voor die Tweede Kamer, maar wel ruim genoeg in vierkante meters.

Geen figurantengezelschap om Prinsjesdag op te fleuren

Ik ben niet traditioneel ingesteld. Ik word niet warm of koud van vlaggen en wapentjes. Maar ministeries stellen wat voor. Die horen goede wetten te schrijven en de uitvoering ervan serieus te nemen. Zij zijn de publieke zaak.

En de Staten-Generaal, de Eerste en de Tweede Kamer tezamen, dat zijn de gekozen vertegenwoordigers van het Nederlandse volk. Dat is geen buitendienst van Binnenlandse Zaken. Dat is geen figurantengezelschap om Prinsjesdag op te vrolijken.

Het lijkt of niemand de symboliek doorzag van hoe de opstelling van een vergaderzaal eruit hoort te zien

Veel gedoe altijd over hoedjes op de derde dinsdag van september, maar bij de nieuwbouw van de vergaderzaal is zonder politiek debat een andere opstelling gekozen. Het lijkt of niemand de symboliek doorzag van hoe de opstelling van een vergaderzaal eruit hoort te zien.

De huidige (door wie?) gekozen opstelling van de Tweede Kamerzaal straalt iets uit van inspraak, met vak K (waar het kabinet zetelt) als hogere autoriteit. Inspraak, niet uitspraak.

In tijden van identiteitsgemis laat het parlement zich zoekmaken omdat ambtenaren zeggen dat dat de handigste oplossing is. Welke sterkere symbolen van de volksidentiteit zijn er dan het gekozen parlement?

De Tweede Kamer vergeet dat ze de baas is

De Tweede Kamer heeft zich al jaren door misbegrepen laten meeslepen. En vergeet dat ze de baas is. Die honderdvijftig parlementariërs stellen hun eigen regels, en als de ministers die niet accepteren, zoeken zij maar ander werk. Hetzelfde geldt voor ambtenaren die denken dat zíj eigenlijk de baas zijn.

Maar zo zelfbewust heeft de Kamer in dit geval niet gehandeld. De regering wilde het Binnenhof op de schop nemen. De Kamer kon kiezen uit één smaak: de Apenrots. En koos voor de Apenrots.

Na uitvoerig heen en weer praten is besloten de Kamer niet te restaureren terwijl ter plekke zou worden doorvergaderd. Het hele gebouw wordt in vijf jaar aangepakt. Dat was goedkoper en sneller volgens de regering.

Pech voor de Kamer. Pech voor de democratie.

Kamerleden ontvangen veel bezoek, vaak hele delegaties. Burgers komen massaal naar debatten die hen interesseren. Vanaf 2020 in de Aperots.

De openbare debatten en de werkzaamheden van het parlement moeten worden afgewikkeld in een gebouw dat bij oplevering al een ontoegankelijke indruk maakte.

De jaarlijkse Prinsjesdag-ceremonie, in en rond de Ridderzaal, zal tijdens de verhuizing ‘elders in Den Haag’ worden gehouden.

Democratie is meer dan een vaste vergaderzaal en een Ridderzaal, maar qua symboliek is de verhuizing een ongelukkig signaal. Alsof de Tweede Kamer ook maar een kantoor is.

O ja, en de Eerste Kamer, die aan de overkant van het Binnenhof werkt en vergadert, daar hebben we zo lang nog de vroegere Koninklijke Bibliotheek aan het Lange Voorhout voor. Ook voor vijf jaar verstopt.

Noem het pop-updemocratie. Zonder enige respect voor de symboliek van het parlement en de vergaderzalen. Dat is gevaarlijker dan een verbouwinkje op het eerste gezicht lijkt, zeker in tijden waarin veel mensen in democratische landen zwichten voor simpele recepten van sterke mannen.

De Correspondent blijft zoeken naar de grote lijnen. Als straks The Correspondent onze journalistiek leesbaar en deelbaar maakt in het Engels, kunnen we in Europa en de rest van de wereld het gesprek aangaan over nieuwe vormen van democratie. En over hoe we de bestaande parlementaire democratie en rechtsstaat levend houden.

Daarom is het ook voor leden en lezers in Nederland en België, en elders natuurlijk, van belang mee te doen met de lancering van The Correspondent. Het parlement mag voor vijf jaar verstopt zitten – reken er overigens maar op dat het langer wordt – met jullie blijven we doorzoeken naar democratie die werkt.

Doe je mee?

Ja, ik doe mee!

Meer lezen?

Lees of luister: Zo glipt de democratie door onze vingers – en zó vormen we een tegenmacht De Haagse ambtelijk-politieke bubbel is steeds minder gediend van advies en tegenspraak. Het parlement verliest zijn functie. De rechtspraak raakt bekneld. Tijd voor tegenmacht! Een voorpublicatie uit ons boek Dit was het nieuws niet. Lees het verhaal van Marc hier terug Sluit je vandaag aan bij The Correspondent. En maak wereldwijde journalistiek mogelijk over de grote vragen van onze tijd Meer dan ooit heeft de wereld invloed op wat er bij ons gebeurt. En wat in ons eigen land gebeurt, heeft meer invloed op de wereld dan ooit. Daarom hebben we grensoverstijgende journalistiek nodig. En daarom willen we samen met jou De Correspondent naar het Engels uitbreiden. Lees het verhaal van Rob hier terug