Britishness. Daar kwam het op neer. Wat betekent het om Brits te zijn, en is die bijna heilige toestand

Van het antwoord op die steeds doorklinkende, at the end of the day onbeantwoordbare vraag hangt het af welke vorm van eigenwijsheid de spreker praktiseert. Brexit als persoonsbewijs.

Of het nu ministers, of gewone burgers waren, wat me de laatste maanden, weken en dagen in de Britse Brexit-discussie steeds opviel, was de volstrekte zelfverzekerdheid waarmee het eigen standpunt onder woorden werd gebracht.

Waarna een even genadeloze ontkrachting van dat standpunt volgde door andere burgers, politici of journalisten. Doorgaans beleefd, meestal zonder elkaar te laten uitpraten, niet schuw voor eindeloze herhaling van het eigen gelijk.

Verleid tot dromen over een globalBritain

Zie daar het verbale moeras waarin de bewoners van de Britse eilanden zich hebben vastgelopen. zijn door goed opgeleide, materieel bevoorrechte politici verleid mee te dromen over een dat de wereldhandelszeeën zou bevaren als soevereine natie, bevrijd van knellende milieu- en arbeidsregels gemaakt door bureaucraten op het kleinzielige vasteland.

Dat zou per week vrijmaken om de nationale gezondheidszorg te verbeteren. gaven er in juni 2016 echter de voorkeur aan deel te blijven uitmaken van de EU.

De conservatieve minister-president die hoopte via het Brexit-referendum af te rekenen met de EU-haters in zijn partij, Hij werd zonder tussentijdse verkiezingen vervangen door Theresa May, die lauw campagne had gevoerd voor ‘blijven’. Zij heeft sindsdien gezegd dat zij de wil van het volk zal uitvoeren en het Verenigd Koninkrijk 29 maart 2019 uit de EU zal leiden.

Om de schade voor het land te beperken heeft May na maanden onderhandelen met de 27 overblijvende EU-landen een akkoord gesloten dat het Verenigd Koninkrijk nog lid laat zijn van de totdat er een nieuw EU-VK-handelsverdrag is gesloten. Tot dat moment zou de open blijven.

In die periode moest het hele VK zich blijven houden aan EU-regels zonder daar invloed op te kunnen uitoefenen. Ook zou het geen nieuwe handelsverdragen mogen sluiten met andere landen of groepen landen. Dat is de voornaamste reden waarom deze onverteerbaar waren voor de Lagerhuisleden die streven naar een snelle en radicale losmaking van de EU.

Een bizarre stemming in het Lagerhuis

Zo stond het en zo staat het ervoor, ook na de verpletterende nederlaag die premier May in het Lagerhuis leed. Zij verloor met een Alle 251 Labourleden op 3 na stemden tegen. Van haar partijgenoten stemden er 196 vóór en 118 tegen haar deal.

Onder normale omstandigheden zou zij haar ontslag hebben aangeboden. Dat zij dat niet zelf hoefde te doen was alleen maar te danken aan de minachting die de Conservatieven en hun Noord-Ierse coalitiepartners van de hebben voor de ouderwets-linkse Labourleider

Onder normale omstandigheden had May haar ontslag aangeboden na deze nederlaag

Als je erover nadenkt was het een bizarre stemming in het Lagerhuis. Conservatieve brexiteers stemden tegen May’s Brexit-akkoord, dat hun droom juist dichterbij zou brengen. Tegelijkertijd lieten zij weten haar te steunen bij de motie van wantrouwen die Labourleider Jeremy Corbyn direct aankondigde voor deze woensdag – die dan ook is verworpen. En Labourleden stemden tegen in de hoop op nieuwe verkiezingen, hoewel ze wisten dat daar geen meerderheid voor is.

Was er eigenlijk nog iemand bezig met een oplossing?

Zodra het vonnis was geveld en Theresa May de brokken van twee jaar koppig doorploeteren overzag, zei ze deemoedig tot het Lagerhuis: ik heb u gehoord. Zij liet weten dat zij met vooraanstaande Lagerhuisleden zou overleggen om erachter te komen voor welke variant wél een meerderheid te vinden zou zijn. Rijkelijk laat om naar een compromis te zoeken, voor de door haar gekozen Brexit-dag van 29 maart 2019.

May wilde niet praten met Labourleider Corbyn

Opvallend genoeg was May niet van plan met Corbyn te gaan praten. Liever sprak ze leiders van de Labourfractie die misschien op haar voorwaarden de EU wel wil verlaten, maar binnen de Europese markt wil blijven, mits de rechten van Britse werknemers beter beschermd worden dan nu. Het is hoogst onzeker of zij voor zo’n constructie voldoende parlementariërs van haar eigen partij mee kan krijgen.

Even onzeker is het of May een meerderheid kan vinden voor de vaak genoemde In die optie zou het Verenigd Koninkrijk de EU verlaten maar net als Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. Deze plus-variant zou het VK ook lid maken van de Europese Vrijhandelszone, net als Zwitserland.

Al die landen hebben met elkaar gemeen dat zij de regels van de Europese vrije markt volgen, maar er niet over meestemmen. Veel Britten beschouwen de vergelijking met deze relatief kleine Europese landen als betrekkelijk vernederend.

Binnen de Labourfractie bijna de helft van het totaal – die vinden dat hun eurosceptische leider voluit voor een tweede referendum moet gaan.

Corbyn heeft dat tot nu toe vermeden, hij zette liever al zijn kaarten op nieuwe verkiezingen. Maar nu die er voorlopig niet komen, moet hij een nieuwe koers kiezen, op straffe van verbrokkeling van zijn fractie.

Diegenen in het Verenigd Koninkrijk, en dan vooral in het die pleiten voor een tweede referendum, weten dat een hernieuwde people’s vote allerminst een garantie is dat de Brexit wordt afgeblazen. Een besluit daartoe zal eerder een nog fellere en waarschijnlijk nog leugenachtiger campagne inluiden. De verdeeldheid zal er alleen maar door toenemen.

Een nieuw referendum kan alleen als de EU uitstel geeft

Bovendien vanaf de dag dat daartoe wordt beslist. Dat betekent dat uitstel gevraagd moet worden van de 29 maart Brexit-datum. De EU is daar waarschijnlijk wel toe bereid als er uitzicht is op een referendum of een andere nieuwe ontwikkeling die een oplossing kan brengen.

May moet nu in ultrakorte tijd achter een stoel over het gladde ijs van compromisvorming leren schaatsen

Voorlopig is er van geen van beide sprake. May moet binnen drie dagen na de nederlaag En binnen die ultrakorte tijd achter een stoel over het gladde ijs van compromisvorming leren schaatsen.

De waarheid is dat de in het Britse parlement tot op het bot verdeeld zijn over de plaats van het Verenigd Koninkrijk in of buiten Europa. May heeft geen kans gezien die diepe kloof te overbruggen, noch in haar eigen achterban, noch in het Lagerhuis. Het zachte Brexit-compromis dat zij als Remainer met zichzelf sloot, creëerde alleen maar afvallers.

Waterscheiding in de Britse staatkundige verhoudingen

Ongewild en onbewust markeert het premierschap van Theresa May een waterscheiding in de Britse staatkundige verhoudingen. Net nu het Lagerhuis over zo’n fundamentele kwestie als de Britse plaats in Europa de macht van de regering naar zich toe trekt, heeft de politieke verbrokkeling van de bevolking greep gekregen op datzelfde Lagerhuis.

De tweedeling tussen de haves en de have nots, historisch gezien vertegenwoordigd door respectievelijk de Conservatieven en Labour, is allerminst weg. Maar daar dwars doorheen loopt de tweedeling over de Europese verankering. De bestaande grote partijen zijn er allebei door verscheurd, en belet de en om snel in betekenis te groeien.

Wat ten slotte zichtbaar wordt in deze epische Brexit-worsteling is het rauwe einde van de neoliberale suprematie. De Britten blinken ook in dat opzicht niet uit in zelfreflectie. De strijd met ‘Europa’ ging over onverdunde Britsheid, maar ook steeds over de kale, regelvrije eisen van de door de Britten vroeg en grondig omarmde neoliberale wereldorde. De opening van de bracht de Britten geen mijl dichter bij Europa.

Het Verenigd Koninkrijk loopt nu voorop met de en weet niet wat het overkomt. Dat is de ultieme tragiek van veel Brexit-stemmers: zij verlengen het onrecht dat hun is aangedaan.

Meer lezen?

Wat we leerden van de Brexit De Brexit en het rumoer eromheen leggen bloot wat eerder onder het oppervlak bleef. We leren ‘de Britten’ op een andere manier kennen, maar ook de EU en de relaties binnen de Unie. Onze correspondenten vertellen wat ze opstaken van de Brexit. Lees hier alle verhalen over de Brexit Winter is coming. Tijd voor een les geopolitiek aan de hand van series als Game of Thrones De Franse politicoloog Dominique Moïsi vroeg zich af waarom veel mensen internationale politiek niet boeiend vinden, maar wel series verslinden als House of Cards en Homeland. Hij greep dit aan voor een boek om zijn studenten beter bij de les te houden. Want ‘al wil je niets weten van geopolitiek, geopolitiek weet jou wél te vinden – dus kun je die maar beter begrijpen’. Lees het verhaal van Marc hier terug