75 fotografen gaan massaal staken en verdienen zo meer dan met een dag werk

Een week voor de landelijke actiedag kwam de harde kern van de leden van de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten (NVJ/NVF) bijeen in een centraal gelegen Van der Valk-vestiging.

Afgesproken was dat iedereen daar anoniem was, dat wil zeggen: de toegestroomde journalist (ik) mocht geen namen noteren en de meegereisde fotograaf (Jan Dirk van der Burg, Fotograaf des Vaderlands) kreeg de instructie om ‘niet herkenbaar’ te fotograferen en het klemmende beroep of hij uit hoofde van zijn functie alsjeblieft een toespraak wilde houden.

Eenmaal aanwezig kreeg onze opdrachtgever ongevraagd lof toegezwaaid omdat Jan Dirk een dagtarief krijgt, hetgeen in de fotojournalistiek niet meer gebruikelijk is.

Een anonieme fotograaf op de vraag waarom iedereen anoniem moet worden opgevoerd: ‘Ja, er zitten er altijd tussen die bang zijn dat ze hun onderbetaalde kutwerk verliezen. Ik ben solidair, tenminste vandaag. Op de actiedag moet je natuurlijk wel je smoel laten zien.’

Een vergoeding voor staken

Met een deel van de fotografen had ik in het verleden gewerkt. In voor hen betere tijden. Inmiddels was de betaling zo slecht dat de bodem was bereikt.

Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ, kwam er bij mij even schande van spreken en vroeg zich terloops af waarom ik geen lid ben van de NVJ. Dat wist hij kennelijk. Ik vroeg wie er nog meer geen lid waren. Hij wist wel: ‘Van de prominente journalisten is vooral Sheila Sitalsing lid.’ Voor de fotografen was de stakingskas geopend. Iedereen die meedoet aan de landelijke actiedag (en een eventueel vervolg, maar dat zal wel) krijgt een vergoeding van 95 euro per dag.

Rosa García López, secretaris bij de NVJ/NVF, greep me voor binnenkomst in het nekvel. ‘Het is nodig!’ zei ze. ‘Het is echt nodig!’ Ze vertelde over de grote actiebereidheid en dat ze van plan was om dat vuur zo hoog mogelijk op te poken. ‘Kijk mij aan! Ik ben de vleesgeworden actiebereidheid! Het is nu of nooit!’

Ze begon over auteursrecht, over de macht van databanken en perscombines en over de slechte betaling. De prijs voor een foto was in sommige gevallen gezakt tot onder de 15 euro. ‘Is dat schandalig of niet?’ Ze had natuurlijk gelijk, maar dat wist ze zelf ook wel.

Er zijn misschien mensen die denken: 30 euro, best veel geld

Onder het systeemplafond in een zaaltje hield ze kort daarop een gloedvol betoog, waarbij ze steeds harder ging praten. Niet dat het uitmaakte: de ongeveer 75 aanwezige fotografen waren toch al om. Allemaal gingen ze op 25 januari ‘plat’, een paar uitzonderingen daargelaten die er eerlijk voor uitkwamen dat er juist op die dag ‘een mooie commerciële klus’ gepland stond. De bedoeling is dat de stakende fotografen tijdens de actiedag massaal ‘op zwart’ gaan en slechts met hashtags als #fotojournalistiekheefteenprijs en #FotolozeVrijdag met de rest van de wereld communiceren.

Iemand opperde dat het misschien leuk was als fotografen zichzelf slapend in bed zouden fotograferen met de hashtag #daarkomikmijnbednietvooruit, maar dat voorstel verzandde in een oeverloze discussie over de vraag of het wel of niet zinvol is om bedragen te noemen.

Een fotograaf: ‘Er zijn anders misschien mensen die denken: 30 euro, best veel geld.’

Een andere fotograaf: ‘Er is echt niemand die dat denkt.’

In principe actiebereid

Afgesproken werd dat de fotografen elkaar zouden treffen in Den Haag, maar hoe daar dan verslag van zou worden gedaan, ze staakten dan immers allemaal, bleef onduidelijk.

Rosa, die qua retoriek en bevlogenheid prima in de jaren tachtig had gepast, bleef de moed er heel nadrukkelijk in houden en hamerde erop hoe uniek het is dat zoveel fotografen ‘in principe’ actiebereid zijn.

‘Wij schrijven historie! Jullie schrijven historie! Ik reken op jullie! Hoe ver willen jullie gaan?’

Het eerste succes was er al. Het ANP, dat de tarieven eerder met vijftig procent had verlaagd, had opeens toegezegd tien procent meer te gaan betalen. Niemand wist of daarmee tien procent van de helft of tien procent van het oorspronkelijke bedrag bedoeld werd.

Thomas Bruning, met stemverheffing: ‘Ik ga volgende week eens even met die jongens koffie drinken!’

Dat stelde niemand gerust.

Zo, is daar ook al geld voor? Het kan niet op vandaag

De fotografen vormden met elkaar een sympathiek, maar vuistloos geheel. Hoe minder de status, hoe groter de actiebereidheid. Een fotograaf uit Breda, ik had nog nooit van hem gehoord, zei dat hij een eventuele staking met een vergoeding van 95 euro per dag heel lang vol zou houden.

‘Dan trek ik desnoods een geel hesje aan. Dan loop ik voorop!’

Een ander: ‘Doe maar rustig, Richard.’

Rosa riep Fotograaf des Vaderlands Jan Dirk naar voren, waarmee onze aanwezigheid een officieel tintje kreeg.

Jan Dirk hield een gloedvol betoog, waarbij zelfs twee keer gelachen werd.

Toen hij klaar was werd zijn toespraak ter plaatse aangekocht door NVJ/NVF, die het op de website plaatste.

Een verbaasde collega-fotograaf: ‘Zo, is daar ook al geld voor? Het kan niet op vandaag.’

Kwa-li-teit, alsof het daarom gaat

Op de gang stond eten.

Gezien de hoeveelheden was er op veel meer fotografen gerekend.

Een fotograaf zei dat hij in tijden niet zo veel en lekker had gegeten, hetgeen een grapje was. De verhalen die rondgingen waren zonder uitzondering verschrikkelijk. Niemand wist hoe het tij te keren omdat er altijd ‘collega’s’ zijn die bereid zijn het werk over te nemen voor minder geld.

‘Maar die leveren toch geen kwa-li-teit...’

‘Alsof het ze daar nog om gaat.’

Bij het afscheid zei een bevriende fotograaf: ‘Het maakt niet uit wat je schrijft. Wij zijn nu zo uitgeknepen dat iedereen ons sympathiek vindt.’