Beste,

Wie als premier van een vrij klein land een campagne zou beginnen om een leidende rol in de Europese Unie te krijgen zou spreken van een succesje.

Alleen verzekerde Mark Rutte iedereen dat zijn ambitie louter is invloedrijk te zijn in dienst van Nederland. En dat op een democratische manier.

De in Zürich en interviews in vijf grote Europese logen er deze niet om. Minister-president Mark Rutte bevindt zich in een interessante fase van zijn loopbaan.

Europa’s macht

Op zijn persconferentie vrijdag wilde Rutte graag toelichten wat hij had gezegd. Ver te zoeken was de eurosceptische VVD-leider die jaren schamperde dat de EU een pestkop was die zich gedeisd moest houden.

Nu was het onmisbare samenwerking wat de klok sloeg. De naïviteit voorbij. Neergang van het multilateralisme, de opkomst van sterke mannen. Europa niet alleen als markt, maar ook als waardengemeenschap. Het is tijd positie in te nemen op het . En een sterke EU is pure noodzaak.

Het wordt interessant te zien hoe de premier deze oproep voor een zelfbewust Europa dat onze welvaart en veiligheid bewaakt, in eigen land gaat uitwerken.

In Brussel kwamen van Defensie bij elkaar om te bespreken wat er te doen staat als straks het INF-verdrag tussen Rusland en de VS (verbod op plaatsing van middellange afstandsraketten) er niet meer is.

Geen nieuwe kernraketten in Europa, was de eerste reactie. Maar hoe effectiever samen te werken, dat blijft lastiger. En een volwassener aandeel in de NAVO nog meer.

Verkiezingen

Het komt goed uit dat in de tweede helft van mei verkiezingen zijn voor het Europese Parlement. Tot nu toe was de opkomst laag omdat niemand wist wat op het spel stond.

Ruttes toespraak somt het goed op. De democratische rechtsstaat is ook binnen de EU niet onomstreden. Rutte noemde Hongarije, Polen en Roemenië.

Gaan stemmen is al een uiting van betrokkenheid. Hoe te kiezen blijft een opgave. Wat gebeurt er met mijn stem? Wie twintig jaar terugkijkt ziet al hoeveel meer invloed het Europees Parlement heeft.

van Buitenlandse Zaken Stef Blok pleitte voor een ambtelijk Europese Commissie. Dan komt dat dynamische Europa er niet. Zowel de Commissie als het Parlement als de Raad van ministers hebben hun rol te vervullen. Dat ís politiek.

Wie de Commissie moet leiden, en met welke politieke achtergrond, dat is een inzet van de Europese verkiezingen. Spitzenkandidat van de christendemocraten, daagt Macron en Rutte uit een liberale kopman aan te wijzen.

Zondag is bij WNL het eerste tussen lijsttrekkers. Voor de Eerste Kamer weliswaar, waar geen directe verkiezingen voor zijn. De Senaat wordt 27 mei gekozen door de nieuwe Provinciale Staten (20 maart gekozen).

De Eerste Kamer is van oudsher meer bezig met de EU dan de Tweede Kamer, dus niets belet de debattanten zondag het toegenomen belang van de Unie te bespreken.

Trumps muur

In de VS doet president Trump intussen alles om zijn kiezers hun muur te bezorgen. Tegen de ‘immigranteninvasie’.

Republikeinen en Democraten in het Congres hebben er 6,5 miljard dollar minder voor begroot dan hij nodig heeft. Nu kondigt hij de af: die geeft hem de macht geld van andere posten te gebruiken voor de muur.

Zonder deze noodgreep was Trump met gezichtsverlies uit de langdurige touwtrekkerij met het Congres gekomen. De kans is groot dat de Democraten of (al door hem voorspelde) rechtszaken de president alsnog zullen dwarsbomen. Maar nu kan hij zijn recht in de ogen kijken.

Tijdens de aankondiging van Trumps beroep op de noodtoestand schreef de door mij gerespecteerde columnist E.J. Dionne op Twitter: ‘Trump is positively admiring when he quotes China’s President Xi claiming there is no drug problem in his country because it has the death penalty. Trump then derides American law by comparison to the system of a dictatorship. A look at the soul of the man who is our president.’

Rolverdeling in de Nederlandse democratie

Deze week leverde twee voorbeelden op van de noodzaak scherp te blijven op de rolverdeling tussen de instituties die de democratie in Nederland dragen.

Voorbeeld 1: NRC publiceerde journalistiek naar de gang van zaken rond de boete van driekwart miljard euro voor ING wegens gebrekkig toezicht op witwassen.

Conclusie: de minister van Financiën hield van A tot Z de hand vast van de in naam onafhankelijke toezichthouder De Nederlandsche Bank.

Daarbij hield minister Hoekstra zich hierover ook nog eens van de tegenover de Tweede Kamer – op zichzelf al een staatkundige hoofdzonde.

Deze politiek gedreven vorm van staatkundig bedenkelijke over-regie is aan de orde van de dag in politiek Als de Tweede Kamer er niet aan meewerkt, dan strijdt zij er niet afdoende tegen.

Voorbeeld 2: de gênante stadhuis-saga in Rotterdam. De dominante wethouder Adriaan Visser, die eerder als ambtenaar tientallen gemeentemiljoenen verspeelde volgens een Rekenkamerrapport, moest uit de wind worden gehouden. Hij en coalitiegenoten lekten een geheim stuk tegen Rotterdams eigen Rekenkamer.

Niet de feiten, niet de verantwoordelijkheden, maar het redden van de coalitie was het doel. Het is mooi voor de Gemeentewet, maar niet voor de praktijk. Democratische rolverdwazing. Ondermijning van binnenuit.

Uw gegevens (2x)

Lezers van De Correspondent allang dat de handel in persoonlijke gegevens wild is en onvoldoende beheerst wordt.

Twee berichten van deze week illustreerden dat het lek nog lang niet boven water is.

Steeds meer verhuurders van woonruimte laten belangstellenden een Huurpaspoort invullen. Al doende geven zij dan toestemming tot inzage in hun meeste private gegevens bij de Belastingsdienst en andere onvermijdelijke diensten.

Die vaak met DigiD toegankelijke websites zijn volstrekt niet bedoeld voor aanbieders. Maar wie niet clickt moet ergens anders een woning huren.

In dezelfde Volkskrant werd bericht dat de elektronische patiëntdossiers in het in Amsterdam jarenlang openstonden voor tijdelijke krachten zoals werkstudenten.

Geen overbodige luxe dat mensenrechtenvoorvechter Vrijbit twee principiële tegen de Autoriteit Persoonsgegevens voert over het onrechtmatig verzamelen en verwerken van medische gegevens door zorgverzekeraars en de Nederlandse Zorgautoriteit.

Brexit: nog anderhalve maand

Premier May leed opnieuw een nederlaag in het Lagerhuis. Het was geen cruciale stemming, maar opnieuw haar Conservatieve achterban verder. Labour was al gespleten, vooral over ‘Europe’.

Intussen tikt de klok. Op 29 maart valt het VK uit de EU als er geen overeenstemming wordt bereikt in het Lagerhuis en met de 27 overblijvende EU-lidstaten.

De regering-May hoopt dat de EU27 juridisch bindend willen verklaren dat de noodmaatregel, die het VK in de Europese douane-unie houdt zolang er geen nieuwe handelsafspraken zijn gemaakt, tijdelijk is.

Zonder die zogenoemde ‘backstop’ zou de grens tussen Noord-Ierland (deel van het VK) en de Ierse Republiek (EU-lid) een buitengrens van de EU worden, met grensbewaking en al. Dat willen de betrokkenen niet.

De EU27 hebben tot nu toe volgehouden ook geen eindeloze backstop te willen, maar het uittredingsverdrag niet meer te kunnen aanpassen.

Londen zegt: ‘Als jullie niet een beetje bewegen dan gebeurt wat niemand wil: een harde Brexit zonder afspraken, met alle chaos en kosten van dien.’ Aanpassing van de Politieke Verklaring, naast het Verdrag, is niet genoeg voor de regering-May.

Wie een compromis weet mag het zeggen. Een in rechte bindende bijlage bij het Verdrag? Maar wat er in staat? En of May zo’n supercompromis door haar Lagerhuis krijgt?

Dat wordt nachtwerk eind maart. Of toch een beetje uitstel.

En ten slotte ...

Jet Bussemaker was staatssecretaris van Volksgezondheid en minister van Onderwijs. Gister hield zij haar als hoogleraar die zich vooral bezighoudt met de gevolgen van beleid in de zorg.

Als bewindspersoon en Kamerlid heeft zij heel wat beleid over de mensen uitgestrooid. Zoals de blijde boodschap van de Daar komt zij nu van terug. Een vorm van verantwoording afleggen.