Onder het systeemplafond in Katwijk stopt het participatieproces nooit

In de gemeente Katwijk werkten ze aan verandering. ‘De bestuurlijke ommekeer. Van top-down- naar bottom-up-denken.’ De burger werd nadrukkelijk uitgenodigd om mee te denken over de toekomst van Katwijk.

Onder het systeemplafond van Burgt Rijnsburg, een ‘multifunctioneel zalencentrum’ in Rijnsburg, kwamen 125 inwoners naar de vierde ‘meet-up’ over ‘de toekomst van Katwijk’ waar de gemeente de eerste ‘voorzichtige uitkomsten’ deelde, maar er mocht ook nog ‘out of the box’ worden meegedacht want ‘het participatieproces stopt nooit’.

Of zoals een ambtenaar het verwoordde: ‘Nee hoor, die trein dendert door. Echt een intercity.’

De stoeltjes waren in een U-vorm geplaatst. Dagvoorzitter Eelco Koolhaas ploegde over het middenveld. Als hij sprak hield hij de microfoon dicht bij de mond, soms leek het alsof hij er een hap uit wilde nemen, maar dat was gretigheid. Hij verhuurt zichzelf aan overheden als ‘minister van het ministerie van verhalen’ en zei tegen de mensen: ‘Ze zeggen weleens: "De echte besluiten worden genomen door twee mensen", nou ik zie hier toch echt wel meer dan twee mensen.’

We moeten van horizontaal naar verticaal

Later, in de meer dan noodzakelijke eerste drink- en plaspauze zou hij die woorden nuanceren. ‘Natuurlijk worden hier geen echte besluiten genomen, maar het is wel een aanzet tot burgerparticipatie. We zijn door het informatietijdperk zelfstandiger dan ooit. We moeten van horizontaal naar verticaal.’

Hij legde een hand op mijn schouder.

‘En nu vragen ze mij om de mensen te belegeleiden op die reis, hoe vind jij dat ik dat tot nu toe doe? Nee, even serieus... Hoe doe ik het?’

Hij gaf zelf het antwoord: ‘Het is niet makkelijk, het is taaie kost. Ik vind dat ze in Katwijk hun nek uitsteken, echt waar, maar de kloof is er nog niet mee gedicht… Echt niet.’

Hij pakte een flesje water en sloeg het in één keer achterover.

Even verderop stond een hoge ambtenaar van de gemeente, ze bedekte de button met haar naam die aan haar jurk gespeld was met de hand. ‘Omdat directe democratie iets kwetsbaars is. Ik ben een veranderambtenaar, die zijn per definitie onzichtbaar. Snap je? Kan ik mijn hand weghalen?’

Ik ben een veranderambtenaar, zei ze. Die zijn per definitie onzichtbaar

Daarna ontstond een gesprek over de afstand tussen burgers en overheid die zich ook in Katwijk deed voelen. ‘Wij doen alles om ze erbij te betrekken. We hebben buurtscouts ingezet om te onderzoeken wie toch de centrale spil is in achterstandswijken. Dat zijn de pakjesbezorgers, zij hebben met iedereen contact en dat maakt ze belangrijke informatiedragers voor ons, de overheid. Dat het hier stampvol is, want dat is het en ik hoop dat je dat straks ook op jullie foto’s ziet, is ook het succes van de pakjesbezorgers.’

De avond begon met een ludiek filmpje, Bekijk het filmpje hier. een videoboodschap van wethouder Adger van Helden van Samenleving, Werk en Financiën (CDA) die volgens Eelco Koolhaas ‘helemaal viral’ was gegaan.

‘Ik had de lolbroek aan’, zei de wethouder om vervolgens door te pakken met ‘de maatschappelijke agenda’.

De nieuwe weg van de Maatschappelijke Agenda

Van Helden: ‘Met deze Maatschappelijke Agenda slaan we een nieuwe weg in. We hebben gezamenlijk vijf opgaven geformuleerd: sociale veiligheid, gezondheid, zorg en ondersteuning, opgroeien en ontwikkelen en meedoen. Dit zijn de thema’s waar de komende jaren tijd, geld en energie in worden gestoken.’

Lang verhaal kort: wethouder Van Helden hield de Katwijkers voor dat de tijd dat je subsidie krijgt omdat je tien jaar geleden ook al subsidie kreeg voorbij is.

‘Dus heb jij een goed idee, dan gaat de gemeente je daarbij helpen, dan kijken we na een jaar of twee of we dichter bij dat doel zijn gekomen. En als dat niet zo is, dan stoppen we en gaan we iets nieuws bedenken.’

Hij sloot af met: ‘Ik hoop dat iedereen vol enthousiasme om een steentje bij te dragen naar huis gaat. Met z’n allen kunnen we de toekomst van Katwijk dichterbij brengen.’

‘Als we samen doelen stellen, betekent dit ook dat er zaken zijn die we samen minder belangrijk vinden, Eelco’

‘Ho-ho wethouder’, zei Eelco Koolhaas, ‘zo makkelijk komt u niet van mij af. Zitten er ook scherpe kantjes aan deze manier van werken?’

Wethouder Van Helden, zogenaamd overvallen: ‘Natuurlijk zijn er scherpe kantjes, Eelco. Als we samen doelen stellen betekent dit ook dat er zaken zijn die we samen minder belangrijk vinden.’

Vera Hermanns, ambtenaar bij de gemeente Katwijk, beklom met enige moeite – ze was hoogzwanger – het podium. Ze legde uit hoe belangrijk de maatschappelijke agenda is en liet een filmpje zien van ‘alles wat we tot nu toe besproken hebben’.

In Katwijk moet je in de bus blazen

Na afloop werd snel duidelijk waar de betrokkenheid van de Katwijkers vandaan kwam: veel verenigingen en organisaties waren bang subsidie te verliezen, andere hadden juist hoop extra geld te krijgen.

‘Je moet hier in de bus blazen’, zei een mevrouw in rolstoel. ‘Ik wil een geasfalteerd pad dwars door de natuur dat breed genoeg is voor twee rolstoelers naast elkaar.’

Iemand van voetbalvereniging Rijnsburgse Boys begon over de voetbalvelden. Voor hem betekende inspraak dat de gemeente deed wat hij wil.

‘Waarvoor betaal ik anders belasting? Of gaan we daar ook weer over steggelen? Ik werd knettergek toen we aan het eind in groepjes moesten beslissen wat we belangrijk vonden.’

Eelco Koolhaas vond de avond naar het eind toe ook ‘wegmeanderen’. ‘Ik zeg niet of dat goed of fout is. Het zijn heel grote brokken die op het bordje van de Katwijkse burger belanden. Die eet je niet in een paar avonden weg.’

Een Katwijker, die stond mee te luisteren: ‘Je krijgt het niet weg, maar bij de gemeente zeggen ze wel: wat hebben we weer lekker gegeten.’

Meer lezen?

Deze wethouder doet graag een stapje opzij voor zijn vrouwelijke collega Onder het systeemplafond van het gemeentehuis van De Ronde Venen in Mijdrecht werd ‘De RondeVeense Uitdaging’ georganiseerd. In de hal troffen we een deel van het college van B&W, voor de gelegenheid gestoken in felgekleurde jasjes. Lees het verhaal van Marcel hier terug In Ede brengen de winkeliers een stukje marketing naar de mensen toe Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Samen brengen we het Nederland eronder in beeld. Vandaag zijn we in bij de winkeliers in Ede die in het kader van citymarketing een nieuw plan lanceren: ‘Ede Gelukkig Winkelen.’ Lees het verhaal van Marcel hier terug