Bijleveld lichtte Kamer verkeerd in over burgerdoden Hawija

Anders dan minister van Defensie Ank Bijleveld eerder aan de Tweede Kamer meldde, zijn de Verenigde Staten er wel degelijk van uitgegaan dat bij de Nederlandse luchtaanval op het Iraakse Hawija in 2015 zeventig burgers zijn omgekomen. In een dinsdag verzonden brief erkent de minister de Kamer hierover verkeerd te hebben geïnformeerd.

In december liet Bijleveld tijdens een Kamerdebat nog weten dat de Amerikanen de burgerslachtoffers van Hawija niet hebben meegeteld in hun statistieken. CENTCOM, het hoofdkwartier van de militaire missies, zou Defensie hebben laten weten het aantal burgerdoden niet te hebben meegenomen omdat het bij de Nederlandse aanval ging om een onbevestigd aantal doden.

Na dat debat deed Bijleveld alsnog navraag bij de Amerikanen, schrijft zij in de Kamerbrief. Toen meldde de Amerikaanse minister van Defensie via een onderminister dat de slachtoffers van het Nederlandse bombardement toch zijn meegeteld. Volgens Bijleveld ligt de schuld van het eerdere verkeerd inlichten bij de Amerikanen. 

‘Confirmed kills’

Het misverstand toont voor de zoveelste keer hoe gebrekkig de informatievoorziening rondom de dodelijke luchtaanval klaarblijkelijk is. Kort nadat de NOS en NRC hier voor het eerst over berichtten, zei Rutte niet van de burgerdoden op de hoogte te zijn. Toenmalig minister van Defensie Hennis hield vol dat ze hem dit wel had laten weten, waarna Rutte concludeerde dat hij het vermoedelijk was vergeten. 

Daarna stelden de Nederlandse autoriteiten geregeld geen lijst met ‘confirmed kills’ bij te houden, of het nou om burgers ging, of om strijders. Daarom konden ze ook geen precieze cijfers noemen. Nu blijkt dat de Amerikanen zo’n lijst al jaren bijhouden, maar dat die cijfers Nederland simpelweg nooit hebben bereikt.

Dat het aantal confirmed kills werd bijgehouden werd al vermoed door Nederlandse piloten die de aanvallen uitvoerden, is te lezen in Missie F-16: Nederlandse jachtvliegers boven brandhaarden, dat in november uitkwam. Andere landen deden dit namelijk wel, en zelf hielden ze dit ook bij. In dat boek stellen de piloten ook dat het goed mogelijk is dat er meer burgerdoden zijn gevallen dan tot nu toe bekend is.

Dat laatste stellen ook Syrische vluchtelingen in Nederland die de oorlog van dichtbij meemaakten. In dit verhaal, dat ik vorige maand samen met onderzoeker Marrit Woudwijk schreef, stellen ze dat de oorlog lang niet zo ‘precies en schoon’ was als de Nederlandse overheid zegt. 

Dat vermoeden neemt door de gebrekkige communicatie over het aantal burgerdoden alleen maar toe. Of de overheid het niet wil weten, of dat het simpelweg geen prioriteit heeft, is lastig te zeggen. Maar van een land dat oorlog voert zou je op zijn minst verwachten dat het moeite doet om op de hoogte te zijn van de effecten van al dat geweld. Nog beter zou het zijn als ze daar vervolgens ook gewoon eerlijk over zijn.