Tot een jaar geleden had de Oekraïense fotograaf geen enkele ervaring als oorlogscorrespondent. Maar sinds de Russische inval trekt ze door Oekraïne en legt ze vast wat ze ziet.
Ze bezoekt plekken die door het Russische leger bezet zijn geweest of die getroffen zijn door raketinslagen. Het resultaat, de fotoserie Radiations of War, toont de oorlog zoals ik hem nog nooit zag: verstild.
De onderwerpen in haar beelden zijn een jaar na de inval niemand meer vreemd: verwoeste gebouwen en wegen, lichamen van gesneuvelde soldaten en burgerslachtoffers, uitgebrande tanks.
Toch bekijk ik diezelfde taferelen via Kononova’s beelden met andere ogen. Haar analoge middenformaatcamera dwingt haar om uiterst geconcentreerd en zonder haast te werken. Dat vertaalt zich naar haar foto’s: de wereld lijkt vertraagd, zelfs op pauze gezet. Als zorgvuldig gekozen film stills.
De sfeer doet me denken aan het eind van een klassieke war epic: de lucht klaart op en maakt de schaal van de verwoesting zichtbaar. En je weet: de vijand is verslagen en vertrokken.
Maar dat laatste is in Oekraïne niet het geval. De oorlog is niet voorbij (of verstild); het brute geweld gaat gestaag door. Misschien is dat waarom ik een unheimisch gevoel krijg bij deze beelden.
Net te mooi, net te stil.
Radiations of War is onderdeel van de tentoonstelling Fluister & Schreeuw, Stemmen van Oekraïense fotografes, die vandaag opent in (internationaal centrum voor documentaire fotografie in Utrecht). De tentoonstelling loopt tot en met 14 mei 2023.