Een kort en krachtig Palestijns boek over grenzen, uitgewiste geschiedenis en geweld

In het boek Een klein detail wordt een alledaagse situatie geschetst die niet beklemmender had kunnen zijn. Een nabijgelegen gebouw wordt zonder pardon gebombardeerd, grenscontroles beperken de bewegingsvrijheid, en Israëlische soldaten richten zonder goede reden hun wapens op het Palestijnse hoofdpersonage. Voor deze vrouw, naamloos gelaten door schrijver Adiana Shibli, is dit routine. Iets wat ze op weg naar haar werk kan meemaken als ze even pech heeft. Haar gedachten komen dan ook, niet geheel verrassend, enigszins afgestompt over.

Op een dag stuit ze in de krant op een bericht over een bedoeïenenmeisje dat in 1949, niet lang na de Nakba, in de woestijn werd verkracht en vermoord door een peloton Israëlische soldaten. Ze raakt er geobsedeerd door, mede door een stom toeval: de sterfdag van het meisje valt op dezelfde datum als de verjaardag van het hoofdpersonage.

Met het voornemen om het slachtoffer niet in vergetelheid te laten raken en haar een stem te geven, gaat ze op onderzoek uit, onder andere in een museum van de Israëlische strijdkrachten en op de plek van de moord. Je leest hoe het voor haar absoluut niet vanzelfsprekend is om de grens over te steken, en hoe het uitwissen van Palestijnse geschiedenis weergegeven is in de kaarten die ze gebruikt om het bezette gebied te doorkruisen.

Deze speurtocht naar antwoorden vormt de tweede helft van het boek en staat stilistisch haaks op het eerste deel. Hierin volg je de Israëlische officier die zich ongeveer vijftig jaar eerder schuldig maakte aan de moord van het meisje. De pagina’s zijn geschreven als een emotieloze, repetitieve reportage waarin soldaten op patrouilles gaan om de laatste Arabieren in het woestijngebied op te sporen. De verkrachting en de moord worden uiteindelijk een klein detail in de geschiedenis, en daarmee de zoveelste stem die verloren gaat.