Net als in 2013 en 2014 mochten we van uitgeverij Maven Publishing grasduinen in de nieuwste editie uit de reeks ‘ Het concept is telkens: circa honderd prominente Nederlanders reageren op een prikkelende vraag. De vraag kwam dit jaar van Viktor&Rolf en luidt: Wat is het mooiste dat je ooit zag?

We publiceren enkele van de meest verrassende antwoorden. Vandaag: van een wetenschapsjournalist die het licht zag.

Vier jaar geleden zag ik een lichtstraal door een leeg Coca-Colaflesje gaan. Een golf van adrenaline vloeide door mijn nek en mijn buik verkrampte. Het flesje lag op zijn zij en de lichtstraal kwam van links. Hij ging door de bodem heen, vloog toen door de lucht in de fles en werd uitgedoofd in de rode dop. Zoiets moois had ik nog nooit gezien. Het filmpje duurde ongeveer tien seconden. In tien seconden legde het licht ongeveer 30 centimeter af. Terwijl een lichtstraal normaal met ongeveer 300.000 kilometer per seconde vliegt; ruim zeven keer om de aarde in één seconde.

YouTube
Bekijk hier het filmpje.

Dit was de meest vertraagde slowmotionfilm die je ooit in je leven zult zien. Geen continu schijnende laserstraal, nee, het was een heel kort lichtflitsje dat traag door het flesje heen bewoog. Een klein flitsje licht dat als een soort Tinkerbellelfje de uitgang van het flesje zocht. Alsof ik een dwaallichtje zag of de geest van een vuurvlieg.

Wat wij mensen niet kunnen zien...

Een moderne iPhone kan filmpjes maken waarbij alles tien keer wordt vertraagd. Heel goede filmcamera’s die gebruikt worden in de filmindustrie kunnen processen met honderden keren vertragen en in de wetenschap komt het ook wel voor dat processen duizenden keren langzamer worden gemaakt. Dit colafilmpje is echter het absolute wereldrecord. Elk filmframe duurde ongeveer 0,000000000002 seconden, waardoor je processen kunt zien die normaal door hun snelheid verborgen blijven.

Wij mensen kunnen eigenlijk helemaal niet goed kijken

Wij mensen kunnen eigenlijk helemaal niet goed kijken. Veel sterren staan te ver weg, zodat ze met het blote oog niet te zien zijn. Ze zijn te schemerachtig en omdat zoveel sterren zo ver weg staan, zien we maar een fractie van wat er in ons heelal rondzweeft.

Maar er is meer wat we niet kunnen zien. Dingen zoals bacteriën, cellen, virussen of ander klein spul zijn veel te klein voor het blote oog. Het wordt nog erger, want dingen die te snel of langzaam gaan zien we ook niet goed. Allerlei processen in je lichaam of in de microwereld veranderen in een oogwenk en wij mensen zien pas iets gebeuren als het langer dan een paar honderdste seconden duurt. Anders verandert iets gewoon te snel en zie je de stapjes niet. Van dat laatste maken vingervlugge goochelaars graag gebruik. Dit is wel een probleem als je als mens de wereld wilt verkennen. De wetenschap nam pas een vlucht toen wij mensen hulpapparaten gingen maken. Helpen met kijken.

Zonder de Nederlanders was dit echter niet zomaar gelukt.

...maar nu wel kunnen ontrafelen

Zo hebben wij de microscoop ontdekt en kon de Nederlandse uitvinder als eerste mens het gewriemel van spermacelletjes zien. Hij ontdekte bacteriën en cellen, en zag dat alles om hem heen opgebouwd was uit nog kleinere wezentjes en vormen. Veel mensen denken dat de telescoop uitgevonden is door maar ook die eer gaat naar een Nederlander. Wij hebben eeuwen geleden al het grote en het verre ontsloten voor de wetenschap en de mensheid. Maar het langzame of snelle werd pas zichtbaar gemaakt aan het einde van de negentiende eeuw.

Foto’s: Eadweard Muybridge

Met de uitvinding van de fotografie kon men ineens dingen gaan opnemen. Pas toen men foto’s van paarden achter elkaar ging zetten, begreep men hoe paarden galopperen. En pas drie jaar geleden werd ontdekt hoe een kat precies zijn tong gebruikt om te drinken. Dankzij de highspeedfilms.

Camera’s konden de afgelopen eeuw steeds sneller achter elkaar foto’s maken en op het moment dat je die foto’s op normale snelheid afspeelt, lijkt de tijd te vertragen. Tot dus vier jaar geleden op film het allersnelste van het universum werd vastgelegd: het licht. We kunnen als mens nu gaan ontrafelen hoe de allersnelste processen werken. Processen die zich bijvoorbeeld diep in een cel van een lichaam afspelen. Op deze manier kunnen we misschien ontdekken hoe sommige ziektes ontstaan. Als je een proces kunt zien, kun je het vaak ook ontrafelen. De golf van adrenaline in mijn nek kwam voort uit het feit dat ik iets kon zien wat niemand in vroegere generaties ooit heeft kunnen zien. Een slowmotionfilmpje van licht. Wie weet wat dit voor mogelijkheden gaat bieden. De laatste en ultieme stap in het vastleggen van hoge snelheden. In ieder geval kan ik nu pas echt zeggen dat ik het licht heb gezien.

Dit verhaal is geschreven door en een voorpublicatie uit het boek Dit is het mooiste ooit.

Dit is het mooiste ooit Dit is het mooiste ooit is de derde editie in de succesvolle reeks ‘Nederland in ideee?n’, waarin toonaangevende wetenschappers, ondernemers en kunstenaars hun meest waardevolle inzichten delen. Dit jaar geven onder anderen Peter van Uhm, Ben Tiggelaar, Nelleke Noordervliet, Maaike Ouboter, Hein de Kort en 96 anderen antwoord op de vraag van Viktor&Rolf: ‘Wat is het mooiste dat je ooit hebt gezien?’ Lees hier meer over het boek Het mooiste ooit? De omhelzing van een veroordeelde pedoseksueel Wat is het mooiste dat je ooit hebt gezien? Dominee en cultureel ondernemer Rikko Voorberg hoefde niet lang na te denken: de omhelzing van de veroordeelde pedoseksueel Benno L. in zijn kerk. Want soms is de ratio barmhartiger dan het gevoel. Lees het stuk hier terug