Welke fictie over innovatie moet je gelezen of gezien hebben?

Kijktip: De man in het witte pak

Het plot van The Man in the White Suit is er een van geniale eenvoud. De verwarde chemicus Sidney Stratton, gespeeld door Alec Guinness, vindt een nieuw soort textiel uit dat niet kapot kan en niet vies kan worden. Sidney denkt de mensheid gelukkig te maken met zoiets moois, maar krijgt de magnaten uit de textielindustrie achter zich aan, die vrezen dat deze uitvinding het einde van hun succesvolle bestaan inluidt. En vervolgens ook de fabrieksarbeiders, die hetzelfde blijken te vrezen: het verlies van hun baan.

YouTube

De komedie/tragedie/scifi-film - maar net wat je erin ziet - ademt het tijdperk waarin het supersterke materiaal nylon net was uitgevonden: de jaren veertig. Over de geschiedenis van die ontdekking leer je meer in de documentaire The Lightbulb Conspiracy, die ook even verwijst naar The Man in the White Suit: fictie en werkelijkheid liggen misschien niet zo ver uit elkaar.

The Lightbulb Conspiracy: het probleem van herbruikbare spullen Hoe kan het dat duurzame producten zoveel moeilijker op de markt te brengen zijn dan wegwerpartikelen? Cosima Dannoritzer maakte een prachtige documentaire over de oorzaken en de gevolgen van onze wegwerpmaatschappij: The Lightbulb Conspiracy. Kijk de documentaire hier terug

Ik keek de beide films in het kader van mijn zoektocht naar hoe innovatie werkt anno 2016, en waarom sommige ideeën die goed lijken geen doorgang vinden. Een mogelijke reden, waar het in deze beide films om gaat, is dat een economie die draait op voortdurende groei geen baat heeft bij spullen die niet kapot kunnen. Daardoor zouden industrieën failliet gaan en mensen hun werk kwijtraken - en er is niemand die dat wil. Het is geen complot, maar het leidt wel tot een hoop afval.

Leestip: Dood van een verkoper

Dankzij een andere verwijzing in de documentaire las ik ook het prachtige toneelstuk Death of a Salesman, dat uit dezelfde tijd stamt als The Man in the White Suit. De strekking van dit stuk van Arthur Miller uit 1949 is even actueel als altijd: winkelen maakt niet gelukkig. Wie daaraan twijfelt: lees dit essay van George Monbiot (of kijk alleen de foto’s).

Death of a Salesman gaat vooral over het ongeluk van verkopen - hoofdpersoon Willy Loman gaat eraan onderdoor. Vooral omdat hij er niet zo goed in is, zelf in de schulden zit door zijn hypotheek, de nieuwe koelkast die hij op de pof kocht en zijn auto die steeds kapotgaat.

YouTube

Het is een psychologisch toneelstuk, waarin werkelijkheid en wanen door elkaar lopen en waarin een aantal hoofdpersonen ernstig lijdt aan wat we in deze tijd een vaste mindset Ik schreef eerder dit over Mindset. zouden noemen: Willy Loman en zijn zoons blijven maar denken dat mensen die wel slagen in hun leven daar niet voor hebben hoeven werken, en dat zijzelf gewoon een keer geluk moeten hebben. Het toneelstuk leest alsof het gisteren is geschreven, is meermaals verfilmd - hierboven met Dustin Hoffman en een heel jonge John Malkovich in de hoofdrollen.

De oudste verfilming uit 1951 is in zijn geheel op YouTube te zien. Bekijk hier de verfilming van Death of a Salesman uit 1951. Helaas geldt dat niet voor The Man in the White Suit, die je antiquarisch Death of a Salesman antiquarisch op DVD, via Bol. (op dvd), met een Amerikaans iTunes- De film op iTunes (VS). of Amazon-account De film bij Amazon (VS). of via minder legale wegen moet zien te bemachtigen.

Ik ga op reis en ik neem mee...

Tot begin juli ben ik op vakantie. Daarna zet ik mijn zoektocht naar wat een uitvinding maakt of breekt weer voort. Kennen jullie nog fictieboeken en films over innovatie die je zou willen aanraden? Non-fictie is ook welkom.

Wil je mijn zoektocht volgen?

Abonneer je op mijn verhalen via mijn nieuwsbrief Waarom veroveren sommige uitvindingen de wereld en andere niet? Als je je inschrijft houd ik je op de hoogte van mijn verhalen. Schrijf je hier in!

Meer uit deze reeks

Waarom veroveren sommige uitvindingen de wereld en andere niet? Uitvinden, hoe doe je dat eigenlijk? En wat bepaalt of je idee werkelijkheid wordt en de wereld verandert? Die grote vragen over innovatie probeer ik te beantwoorden aan de hand van een tiewrap die is uitgevonden door een van de leden van De Correspondent. Net als het textiel in The Man in The White Suit verslijt deze tiewrap niet of nauwelijks. Lees meer over mijn zoektocht aan de hand van deze tiewrap in dit verhaal

Nieuwe mode: sokken die je de rest van je leven kunt dragen Hoe breng je onverslijtbare spullen op een markt die draait op het gegeven dat we nieuwe dingen blijven kopen? Ik belde met Buymeonce.com, een Londense webshop die alleen spullen verkoopt die tig jaar moeten meegaan. Lees mijn verhaal hier terug

Weg met duurzaamheid, op naar tijdelijkheid, zegt deze architect Is duurzaamheid de oplossing voor onze wegwerpmaatschappij? Juist niet, zegt architect Thomas Rau. We moeten leren accepteren dat we hier maar tijdelijk zijn, en dat we dus geen spullen voor de eeuwigheid zouden moeten maken. Lees het interview met Thomas Rau hier terug

Een uitvinding die niet stuk kan? Problematisch! Investeerders zien weinig financieringsmogelijkheden voor uitvindingen die niet verslijten, terwijl we die natuurlijk juist willen hebben. De documentaire The Lightbulb Conspiracy laat zien hoe dit mogelijk is: de wegwerpartikelen die nu de planeet vervuilen houden onze economie draaiende. Lees mijn aanbeveling hier terug

Iets uitvinden is een eitje, vergeleken bij je uitvinding verkopen Wie een - mogelijk geniale - uitvinding doet, denkt misschien dat het werk erop zit. Maar drie Nederlandse uitvindingen laten zien dat het dan pas echt begint. Lees en luister hoe de uitvinders van de Rolykit, onhoorbare luidsprekers en het levensreddende autoprogramma ESP het aanpakten.