Zo crowdfund je een vliegende mijnenveger

Kun je gevaarlijk speelgoed veranderen in een levensreddend object? Vier jaar geleden bedacht Massoud Hassani (32) als afstudeerproject aan de Design Academy Eindhoven de Mine Kafon. Dat is een goedkoop te produceren bal met uitsteeksels als wc-ploppers, die voortgedreven door de wind over een mijnenveld rolt en zo mijnen tot ontploffing kan brengen. Goede kans dat je er beelden van hebt gezien afgelopen jaren.

Massoud Hassani was geïnspireerd door speelgoed dat hij als kind zelf maakte in Afghanistan om op de winderige woestijngrond te laten voortbewegen. Soms in de buurt van met mijnen bezaaide terreinen.

De bal bereikte een miljoenenpubliek op televisie, onder meer met items op Discovery en CNN. Mensen die even doordachten, vroegen zich uiteraard af of je mijnenvelden hier wel echt veilig mee zou kunnen maken in landen als Angola, Afghanistan en Vietnam. De broers lanceerden een crowdfundcampagne op de website Kickstarter om werkende prototypes te maken.

De bal bleef meer designprijzen winnen dan dat die mijnen onschadelijk maakte. Maar dat maakte wel de weg vrij voor een volgende stap.

Van kunst naar oplossing

Twee maanden geleden lanceerden de broers een nieuw project op Kickstarter. De Mine Kafon Drone. Waar de bal vooral aandacht genereerde, moet de drone het mijnenprobleem daadwerkelijk gaan oplossen - binnen tien jaar, zo beloven de makers. Dit object hoeft niet mooi te worden, als het maar werkt, uiteindelijk zo goed dat je een terrein daadwerkelijk mijnvrij kunt verklaren. Dat is even heel wat anders dan een artistiek project.

De broers Massoud en Mahmud Hassani met de Mine Kafon Drone.

In het kader van mijn verhalenreeks over uitvinden wilde ik graag weten hoe Kickstarter kan helpen om een briljant idee (dit lijkt me er eentje) werkelijkheid te laten worden. Maar nadat ik de Mine Kafon Drone zag, wilde ik er alles over weten.

De makers bleken in Nederland te zitten, dus ik belde ze op. Tijd voor bezoek hadden ze niet - hopelijk is dat een goed teken. Maar Mahmud (30), de broer van Massoud, verantwoordelijk voor de marketing en de verhalen, wilde wel een uitgebreide telefonische uitleg geven over hoe ze hun twee crowdfundoperaties hadden uitgevoerd, en hoe ze denken van hun idee een werkende mijnenveger te maken.

De eisen van een Kickstarterproject

Kickstarter is een van de plekken om een project te lanceren dat waarschijnlijk geen lening van een bank zou krijgen. Er werden de afgelopen zeven jaar 110.000 ideeën succesvol mee gefinancierd, met steun van in totaal 11 miljoen supporters, die backers heten, en twee miljard dollar betaalden. De University of Pennsylvania becijferde onlangs dat er tot juni van dit jaar 29.600 voltijdbanen uit Kickstartercampagnes zijn voortgekomen.

Je betaalt Kickstarter vijf procent commissie als je je streefbedrag ophaalt (haal je dat niet, dan gaat de hele transactie niet door) en betaalt nog 3-5 procent voor de creditcardtransacties. Maar waar het echt om draait: het nakomen van beloftes. Wie een project op Kickstarter gefinancierd krijgt, belooft zijn supporters op de hoogte te houden met updates en ze uiteindelijk de beloningen te geven die ze hebben gekozen in ruil voor hun donatie.

In het geval van de drone van de broers Hassani bestaan die beloningen onder meer uit: 751 zelfgemaakte lasergegraveerde armbandjes voor supporters die 12 euro of meer gaven, zo’n 2.000 verschillende digitale luchtfoto’s van een stuk schoon te vegen mijnenveld voor wie 17 euro of meer gaf, en veertig handgemaakte Armadillolampen voor wie 300 euro investeerde.

‘Een drone maken, die één mijn kan detecteren en tot ontploffing kan brengen, dat is het doel’

Doe je niet wat je belooft, dan kun je in theorie claims aan je broek krijgen. Vorig jaar voerde de staat Washington een strafzaak tegen iemand die een kaartspel met horrorthema had beloofd, en niets meer aan zijn supporters liet horen. Die werd veroordeeld tot het betalen van 1.000 dollar per backer, plus de kosten van de rechtszaak. Maar zover komt het zelden.

Je hebt op het platform vooral je reputatie hoog te houden. Om door wie dan ook serieus genomen te blijven worden moeten Massoud en Mahmud Hassani gaan doen wat ze hun supporters beloofden: een werkend prototype van de drone lanceren, op een écht mijnenveld, niet al te ver na de deadline over een jaar die ze zichzelf hebben opgelegd, of met een hele goede verklaring komen waarom dat niet is gelukt. ‘Een drone maken, die één mijn kan detecteren en tot ontploffing kan brengen, dat is het doel,’ zegt Mahmud Hassani.

Waarom deze broers mijnen willen vegen

De broers Hassani werden geboren in Kabul, de met de meeste landmijnen bezaaide hoofdstad ter wereld. Hun vader was een hoge bestuurder van de stad, hun moeder is architect en ingenieur.

Mahmud Hassani: ‘Op 400 meter van ons huis lagen landmijnen, die af en toe explodeerden. Regelmatig gebeurden er ongelukken met spelende kindjes.’

De jongens verlieten het land met hun moeder toen ze 7 en 9 waren, nadat hun vader was omgekomen bij een aanslag. Ze woonden achtereenvolgens jaren in Pakistan en Oezbekistan. Op hun veertiende en zestiende kwamen ze naar Nederland, als politieke vluchtelingen. Massoud ging later de Design Academy in Eindhoven doen, Mahmud de studie Marketing en Communicatie.

Een ideale combinatie voor een Kickstartercampagne, die zowel om goede ideeën als goede marketing vraagt. En ook wel een getuigenis van weerbaarheid. De broers hebben een drive die menig gadgetontwerper op Kickstarter misschien niet van nature heeft: de wens om een daadwerkelijk mensenlevens ruïnerend probleem op te lossen.

Waarom mijnen de wereld uit moeten

Landmijnen doden niet alleen mensen, ze zorgen er ook voor dat mensen de rest van hun leven hulpbehoevend zijn, hun omgeving totaal gedemoraliseerd raakt en hele stukken land onbruikbaar blijven voor wat dan ook. (Ik wilde hier linken naar een recent artikel uit een Engelse krant over kindslachtoffers in Afghanistan, maar klikte het zelf haastig weg toen de foto’s in beeld kwamen. Wees voorzichtig als je het googlet.)

‘Ebola kan naar ons toe komen, maar landmijnen niet. Dat wilden wij aankaarten, op een creatieve, leuke manier’

‘Prinses Diana was ambassadeur van landmijnen. Zij deed heel veel,’ vertelt Hassani, ‘maar na haar dood haalde het geen nieuws meer. Ebola kan naar ons toe komen, maar landmijnen komen niet onze kant op. Dat wilden wij aankaarten, op een creatieve, leuke manier. Het helpt dat mensen twee jonge jongens zien.’

Helder - het verhaal is fantastisch. Maar hoe, vroeg ik aan Mahmud Hassani, maak je van jullie kunstproject een drone die helemaal niet mooi hoeft te zijn, maar wel daadwerkelijk doet wat die belooft?

Hoe de mijnenvegerdrone werkt

Kickstarter-video voor de Mine Kafon Drone

Een demonstratie van de Mine Kafon Drone.

Het idee van de Mine Kafon Drone, zoals in het Kickstarterfilmpje wordt uitgelegd, is even eenvoudig als geniaal als toverachtig, zoals veel van de crowdfundprojecten daar.

De drone - het prototype werd gemaakt met een 3D-printer - brengt eerst met mapping software mijnen in kaart door op 4 centimeter boven de grond te gaan vliegen. In de robotarm onder de drone zit een metaaldetector die de mijnen kan opsporen waarna de precieze lokatie wordt vastgelegd. Bij een hit legt een robotarm een explosiefje op de mijn neer, dat op afstand tot ontploffing kan worden gebracht, en daarmee ook de mijn moet doen ontploffen.

Het idee bestond nog niet - de broers hebben het gepatenteerd. Het is twintig keer sneller dan alle bestaande ‘analoge’ opruimtechnieken, tweehonderd keer goedkoper en een stuk veiliger, beloven ze. Maar als het kan, waarom is het er dan nog niet?

Het nut van Kickstarter

Hier komt Kickstarter om de hoek kijken. Op dit platform worden ideeën bedacht die lang niet allemaal goed zijn, maar wel vaak echt vernieuwend. De 3D-bril Oculus Rift die er werd gelanceerd is het bekendste voorbeeld, maar je vindt er ook dingen als tiewraps die je als sneeuwkettingen kunt gebruiken. Die laatste uitvinding is een mooi voorbeeld van een idee dat geweldig is bedacht, maar waarvan de uitvoering duidelijk rammelt.

Die kans op een rammelende uitvoering is hemelsgroot, gezien de hoeveelheid visionaire ideeën van mensen die lang niet altijd zelf alle vaardigheden bezitten om ze vorm te geven - uiteraard al helemaal als je met hightech gaat knutselen.

Maar toch zou het met het mijnenproject anders kunnen gaan lopen. Halverwege de campagne voor de drone meldde zich bij de broers Hassani het Chinese bedrijf DJI - een grote naam in de dronewereld. Het toonde zich geïnteresseerd in samenwerking, stuurde drones op. ‘Als we met dit soort bedrijven kunnen samenwerken kunen we sneller en innovatiever gaan werken,’ zegt Hassani. Welke vorm de samenwerking zou krijgen is nog niet duidelijk - maar dankzij het openlijke proces van een crowdfundactie, bouw je, als je serieus bent met je plannen, wel een netwerk op van supporters, van media die je project volgen, en dus van potentiële partners en investeerders.

Hassani: ‘Het is ook een bewijs voor investeerders. Je kunt zeggen: kijk, heel veel mensen geloven erin.’

Een eerste campagne vol fouten, die toch nog slaagde

Massoud en Mahmud lanceerden hun eerste Kickstarter pas nadat de Mine Kafon zijn weg naar de media had gevonden. Dat bleek een kapitale fout, vertelt Hassani. ‘Media schrijven maar één keer over je.’

En zo maakten ze ontzettend veel fouten. Ze lanceerden bijvoorbeeld hun Kickstarter met een te snel in elkaar gedraaid filmpje. Daarbij was het half december - niet het handigste moment om aandacht te willen trekken. ‘De eerste weken haalden we echt haast niks op.’

‘We hebben ons verstand op nul gezet en zijn gaan werken als een kleine Chinese fabriek’

Wat de eerste campagne alsnog in beweging bracht was Kickstarter zelf. Hassani: ‘Wij waren een van de eersten met een humanitair project. Verder waren het vooral games, films, apps en gadgets. De mensen bij Kickstarter hebben ons project toen als favoriet aangemerkt en in hun nieuwsbrief opgenomen. En die ontvingen acht miljoen mensen.’

Op kerstavond ging het alsnog lopen - en haalden de broers in korte tijd ruim honderdduizend pond op. Toen konden ze aan de slag, om tot de ontdekking te komen dat ze vergeten waren de verzendkosten te berekenen voor het versturen van de beloningen, en zichzelf veel te krappe deadlines hadden toegemeten.

De broers moesten vierhonderd lampen maken, vijfhonderd iPhone-hoesjes, waar vijfhonderd keer een andere naam op moest, en die naar de vijfhonderd bijbehorende adressen opsturen. ‘We hebben ons verstand op nul gezet en zijn gaan werken als een kleine Chinese fabriek.’

De campagne voor de drone: een halfjaar voorbereiding met twintig man

Het project met de bal opende belangrijke deuren, naar het MoMa in New York, naar wereldexposities. In Tokio konden ze hun bal in 2014 laten zien aan het koningspaar dat daar op bezoek was. Minister Bert Koenders, die er ook was, bracht ze in contact met het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Hassani: ‘Omdat Nederland in de race was voor de tijdelijke zetel in de VN-Veiligheidsraad, kwam er een presentatie aan de VN, waarin wij konden laten zien dat Nederland, met missies in Afghanistan en Afrika, ook aan innovatie doet op het gebied van landmijnen. Daardoor konden wij weer om hulp vragen, want al hebben we alle financiering van de wereld, als de VN ons niet helpt, dan blijft het maar een project.’

De Explosieven Opruimingsdienst toonde zich bereid de Mine Kafon te testen. Zo veranderde een kunstproject langzaam in een behoorlijk serieuze humanitaire onderneming, met politieke kantjes. Want ja, er zijn nog steeds landen en partijen die landmijnen plaatsen en dus waarschijnlijk weinig moeten hebben van drones die ze tot ontploffing brengen.

Het project breidde zich uit - er werkten nu 21 man aan. Voor de lancering van de drone op Kickstarter - die drieënhalf jaar na de bal op het platform verscheen, trok een team van vier, vijf man uiteindelijk een halfjaar aan voorbereiding uit. Ze wonnen bij Kickstarter adviezen in over het ideale streefbedrag.

Ze haalden de media er pas bij toen het project live ging. En haalden een ton meer op dan het streefbedrag, bij opnieuw ruim vierduizend backers.

De weg naar een mijnenveld in Afghanistan

Massoud en Mahmud Hassani zijn niet meer in hun geboorteland geweest sinds ze het twintig jaar geleden verlieten. Toch is het de bedoeling om daar de eerste drone te lanceren. Weten ze al hoe ze dat gaan aanpakken?

Mahmud Hassani: ‘De Amerikaanse ambassade heeft een programma, Art in Embassy. Ze kopen kunst en plaatsen die in hun ambassades, overal in de wereld. In de ambassade in Kabul komt nu ons project. Het is heel veel bureaucratie en papierwerk, ik ben nu bezig met het certificaat van origine. Maar de Mine Kafon gaat binnenkort die kant op.’

Opnieuw moet de kunst de deur openen voor het apparaat dat mijnen de wereld uit helpt. ‘Wij reizen erachteraan, gaan een lezing geven bij de Technische Universiteit, en nemen de drone mee om te testen op een mijnenveld.’ Spannend, op heel veel manieren. Na twintig jaar terug naar het land waar je vandaan komt, dat onveilig is, voor een project dat politiek gevoelig ligt. Met de ogen van 4.318 mensen op je gericht, die je geld hebben gegeven omdat ze zo graag willen dat het je gaat lukken.

En met je reputatie als onderpand.

Wil je de ontwikkeling van de Mine Kafon Drone volgen? Volg Massoud Hassani (de designer) op Twitter Klik hier Wil je mijn werk volgen of helpen? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief, dan hou ik je per mail op de hoogte van de stukken die ik schrijf en de vragen die ik heb. Abonneer je hier